چکیده اندیشه­ها و تأمّلات فلسفی خیّام، تأثیری ژرف بر شعر و ادب معاصر عربی گذاشته­اند. سایه پرسش­های حیرت­آلود او که از طریق ترجمه رباعیات به زبان عربی در جهان عرب نفوذ کرده، در جای جای آثار ادبی و در شعر بسیاری از شاعران معاصر عرب بوضوح مشاهده می گردد. سیّد قطب، ادیب، متفکّر و شاعر نا­م­آشنای معاصرِ مصری، از جمله شاعرانی است که در آثار ادبی- نقدی خود از خیّام و تأمّلات فلسفی او فراوان سخن گفته است و ع...

دانشمندان مسلمان، برای دانش «تفسیر قرآن » رتبه نخستین اهمیت را ذکر می‌کنند چرا که موضوع این علم قران کریم است و دیگر علوم اسلامی همچون کلام، فقه، حدیث و اخلاق به آن وابسته‌اند. لازمه این ویژگی آنست که دانش تفسیر چنانکه در عرصه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد، به موازات آن نیاز به آسیب‌شناسی مضاعف دارد. یکی از جنبه‌های آسیب شناسی و آسیب پذیری تفسیر، روش استفاده از «ادبیات معیار» است که در شن...

به کار گیری اسطوره در شعر شاعران عرب سابقة طولانی دارد، اما شاعران معاصر با اثر پذیری از ادبیات غرب، اسطوره‌ها را به شیوه‌ای متفاوت و در قالب‌هایی نو به کار گرفتند و از آن در تعبیر از مقاصد و اغراض گوناگون بهره بردند. عیسی مسیح (ع)، در شعر معاصر عرب کارکردی نمادین دارد. این شخصیت در شعر خلیل حاوی، با اسطوره در می‌آمیزد و چهره‌ای اسطوره­ای می‌یابد. حاوی در پی شرایط نابهنجارِ سرزمین عرب، در آرزوی ...

آگاهی کامل استاد رودکی از اشعار شاعران عرب قبل از اسلام و زمان گسترش اسلام باعث ورود معنا های شعر عاشقانه قبایل عرب، نام های پیغمبران و مضامین قصه های قرآنی مثل موسی عمران، پیراهن یوسف، ملک سلیمان، و ذکر نام شاعران، عالمان و قهرمانان شعر و ادب عرب در شعر فارسی شده است. در قطعۀ «سه پیراهن یوسف» رودکی به بررسی قصۀ مشهور یوسف و برادران او پرداخته است. شاعر در این قطعه خرد تمام عناصر اساسی و تجزیۀ ...

مسأله ای که این پژوهش به آن می پردازد این است که ابونواس به عنوان شاعر شراب و مجون شناخته شده است و در توصیفات هنرمندانه اش به وصف و سرایش در موضوعاتی پرداخته است که برای مردمان هم فرهنگ و هم عصر و هم دین وی قابل قبول نبوده و مطرود می باشد. از این رو در بیشتر مواقع شاعری عشرت طلب و خوشگذران و ملحد معرفی می گردد و گرایش های دینی و مذهبی واشعار دینی وی به کلی نادیده گرفته شده یا حق مطلب در مورد آ...

نفوذ استعمارگران در خاورمیانه و مهاجرت یـهودیان به فلسطین باعث واکنش اعراب به این مسأله گردید و موجب دو درگیری خونین در سال های 1948 و 1967 بین آنان و اسرائیل شد و جامعه ادبی را به شدّت متأثّر ساخت که نمود آن در جنگ ژوئن کاملا محسوس نظر می رسد، عمق فاجعه تا آنجایی بود که اعراب از آن به عنوان نکسـه یعنی سر افکندگی یاد می کنـند. شاعران با بررسـی دلایــل شکسـت و با تجدیـد نظـر در موضوعـات شعـری از ا...

در آغاز سخن شایان ذکر است که تعهد عموماً بدین معناست که ادیب نباید در واقعیتی جدا از مردم زندگی کند بلکه بر اوست که در قبال رویدادها و مسائل زندگی نقشی پررنگ و موضعی استوار داشته باشد که این موضع از یک عقیده و مکتب فلسفی سرچشمه گیرد. اما مقصود از ادبیات متعهد به اسلام این نیست که محصور در تسبیح و تحمید و سروده های دینی باشد، بلکه مفهوم ادبیات متعهد اسلامی بسیار فراتر از این تصور است. اولا مقصود ...

«اندیشه خیامی» حضور شگفت انگیزی در شعر دنیای امروز دارد؛ همین امر وی را شاعری پرآوازه و جهانی کرده است. دید گاه ویژه خیام به مرگ و زندگی در شعر شاعران امروزی فارسی زبان و عرب زبان انعکاس درخوری یافته است. شاید نابسامانی و آشفتگی دنیای معاصر و جریان های فکری و فلسفی حاکم بر ادبیات امروز، از عوامل اساسی این رویکرد به مرگ اندیشی خیامی باشد. صلاح عبدالصبور- شاعر معاصر دنیای عرب- و نادر نادرپور- شاع...