سلم بن عمرو خاسر، شاعر عصر نخست عباسی در بصره به دنیا آمد. وی شاگرد و راوی اشعار بشّار بن بُرد بود. او را خاسر نامیدند، زیرا نسخه ای از قرآن را فروخت تا دیوان شعری بخرد. دلایل دیگری نیز برای این لقب وی گفته شده است. در دوران جوانی، سلم به بغداد رفت و به مدح خلفای عباسی، برمکیان به ویژه فضل برمکی، و دیگر امیران پرداخت. وی با ابوالعتاهیه، مروان بن ابی حفصه، والبه بن حباب و ابو الشمقمق معاشرت داشت. ...

تجدّد و تمدّن مفهوم عام و گسترده ای است که ایران عصر قاجاریه را به خود پیچیده است و حیات ایرانیان در سایه آن، دستخوش تغییر و تحوّلات همه جانبه ای گشته، به شکلی که اثرات آن حتی تا روزگار ما محسوس است؛ بدیهی است که این گونه تحولات، واژگان جدیدی را در سطوح مختلف زندگی ایرانیان مطالبه نماید. از آن جا که شعر این دوره، آمیختگی کاملی با وجوه و ابعاد مختلف و واقعیِ تاریخ این عصر دارد، بررسی واژگان موجود در...

پروین اعتصامی از پیشروان شعر عصر تجدّد در ایران است. او با مبانی خردگرایانة شعر خود نیازهای عصر روشنگری مشروطه را پاسخ داد و نوعی شعر نئوکلاسیک فارسی را بنا نهاد. واقع‌گرایی و تکیه بر خرد و اراده و مسؤولیت انسان در قبال سرنوشت خود، شالودة نگاه اجتماعی او را تشکیل می‌دهد. پرهیز از اوهام و تکیه بر کار و تلاش در شعر او درونمایه‌ای است که به خوبی با نیازهای عصر تجدّد هماهنگ است. در زمینة زبان و سبک ن...

بیان مسأله: بنیادی‌ترین وجه مشترک معماری و شعر، خیال است. این بنیاد مشترک در طول تاریخ سبب ارتباط شگرف و مشترک معماری و ادبیات شده است. در این مقاله ضمن بررسی تغییرات و تحولات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در عصر صفوی، سعی شده تا با یک مقایسه تطبیقی، اثرپذیری و اثرگذاری سبک‌های معماری و شعر بر هم در آن دوره مشخص شود. در این بین، سبک‌شناسی در حوزه‌های معماری و شعر در دوره مورد نظر انجام شد و ویژگی‌ه...

ادب عصر مملوکی(923-656 هـ ق) که اکثر مورّخان، حمله‏ی مغول(656هـ ق) را نقطه‏ی آغاز آن می‏دانند، لبریز از مرثیه‏هایی حُزن انگیز است. در این دوره حوادثِ طبیعی مانند سیل ،زلزله ، خشکسالی و در نتیجه‏ی آن بیماری و قحطی .ونیز حوادث انسانی از جمله جنگ‏هایی که در داخل وخارج از مرزهای سرزمین‏های تحتِ حکومت ممالیک رخ داد،مانند جنگ‏های صلیبی و حملات مغول ،سبب شد، میزان مرگ ومیر و کشته شدگان بسیار زیاد شود.آن‏گ...

وصف چشم، یکی از مهم­ترین موضوعات غزل بوده و ارتباط ژرفی با مسأله زیبایی­شناسی دارد. پژوهش حاضر در صدد است با پرداختن به روند تغییراتِ این عنصر زیبایی­شناختی در نزد شاعران غزل­پرداز عربی از زمان جاهلی تا عصر عثمانی (مملوکی) به نوعی به توصیف و تبیین تاریخی از زیبایی­شناسی چشم در نزد شاعران عربی دست یازد. مهم­ترین یافته های این پژوهش که با روشی تحلیلی- توصیفی نگاشته شده است، بیانگر آن است که ذوق «ز...

    در این مقاله کوشش بر آن است با بهره‌گیری از روش اسکارپیت در جامعه‌شناسی ادبیات‌، مسائل اجتماعی بازتاب‌یافته در دیوان کلیم کاشانی تبیین و تشریح شوند‌؛ در این راستا دیوان کلیم در فرایند سه‌گانه‌ی تولید‌، توزیع‌ و مصرف ادبی بررسی شده است؛ نتایج این بررسی حاکی از آن است که تغییر مذهب از تسنن به تشیع و رفاه اقتصادی‌، به‌عنوان عمده‌ترین تحولات عصر صفوی‌، بر شعر کلیم و به‌طور‌کلی بر ادبیات عصر صفو...

وقایع مهم تاریخی، تأثیری عمیق و ماندگار بر ادبیات می‌گذارند و تأثیر برخی از آن‌ها چنان است که موجب ایجاد نوع ادبی خاص خود می‌شوند. یکی از شاخص‌ترین وقایع از این قبیل، واقعۀ تاریخی و تاریخ‌ساز غدیر خم است که نبوّت انبیا را به ولایت امامان(ع) پیوند زد و فرایند دیرپای نبوّت را به اتمام و اکمال و به غایت خویش رسانید. واقعۀ غدیر خم و ولایت حضرت علی(ع) از نخستین ادوار شکل‌گیری ادبیات فارسی نو که به طور...

کلید واژه ها :عصر عباسی اول،شاعران شیعه،شعر شیعی،صنوبری، اهل بیت (ع) چکیده در طول چهارده سده ای که از اسلام می گذرد شاعران زیادی با زبان ماندگار شعر در مدح و رثای اهل بیت(ع)، بالأخص در رابطه با حماسه عاشورای حسینی و مظلومیت های اهل بیت(ع)و مسئله غدیر به سرودن شعر پرداخته و به نشر فضائل و مناقب ائمه معصومین(ع)در قالب شعر،جامه عمل پوشانده اند. شاعران دوستدار اهل بیت(ع) از همان قرون ابتدایی اسل...