در این رساله جلوه های فرهنگ ایرانی موجود در اشعار ناصرخسرو که شبه آنها اشاره کرده است،پرداخته شده است. در ابتدا خلاصه ای از احوال و آثار شاعر جهت آشنایی بیشتر با اندیشه ها و افکار او آورده شده است. بعد از آن به طور خلاصه به چگونگی شکل گیری شیعیان از صدر اسلام تا تشکیل فرقه ی اسماعیلیه اشاره شده و افکار و اندیشه های این فرقه به اجمال نوشته شده است. و همچنین به علّت گرایش ناصرخسرو به این فرقه و مب...

قصیده از سنتی­ترین قالب­های ادبی است که بنابه کلیت منسجمش ظرفیت ویژه­ای در مدح و تعلیم دارد. موضوع واحد و پردازش این موضوع در یک قالب و ساختار بسته باعث می­شود تا القای معنی و تأثیرگذاری قصیده بر مخاطب بیشتر شود. قصاید ناصرخسرو، برعکس قصاید رایج سبک خراسانی، بنابه تأویلی بودن زبان، فرمی فرارونده، صیروری و چندلایه به خود گرفته­اند که می­توان اصطلاح پساقصیده را برای آنها به کار برد. پساقصیده، ناظ...

سفرنامه­ها منابعی هستند که با استفاده از آن­ها می­توان به بررسی مسائل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، دینی، تاریخی، جغرافیایی، نوع لباس، خوراک و آداب و رسوم و غیره پرداخت. در میان سفرنامه­های فارسی، سفرنامۀ ناصر خسرو را شاید بتوان دقیق­ترین منبع در نوع خود به شمار آورد. توصیف ناصر خسرو در این اثر از مکان­ها،  جوانب مختلف را در بر می­گیرد. یکی از این جنبه­­ها توجّه به وضعیّت اقتصادی مناطق است. وی با دقّت،...

زمانه و خویشکاری آن در شعر ناصرخسرو قبادیانی*   ذبیح الله فتحی فتح1                                                                                             دانش آموخته زبان و ادبیات فارسی   چکیده زمانه، ‌یکی از واژه­های پر بسامدی است که در آثار شاعران و نویسندگان ایرانی دورة اسلامی رواج ‌یافته است. زمانه، در واقع، زمان کرانه‌مند زروانی است که از زروان (زمان بی‌کرانه) به وجود آمده و بر...

پژوهش حاضر با هدف گردآوری یک مجموعه ی تحقیقی و پایان نامه در مورد آزادی و آزاداندیشی در اشعار ناصر خسرو قبادیانی بلخی، پروین اعتصامی، و ملک الشّعرای بهار به منظور بررسی و شناخت گوشه هایی از فرهنگ کهن ایران زمین و ارزیابی اشعار شاعران فوق در باب آزادی و آزاداندیشی و میزان تأثیرگذاری این اندیشه ها برجریانات سیاسی، اجتماعی و ادبی جامعه ی ایران حاضر، تدوین یافته است تا منبعی اصیل و قابل ارجاع جهت هو...

شرح و تفسیر متون ادبی یکی از کارهای دشواری است که هر ادبیات شناسی توان و همت وارد شدن به آن را ندارد. برای شرح یک دیوان لازم است به مجموعه ای از اطلاعات و آگاهی ها تسلط داشت تا آن گونه که لازم است، به شرح و تفسیر و تبیین آن اشعار پرداخت. دیوان ناصرخسرو یکی از دیوان هایی است که تعداد اندکی از محققان به شرح آن پرداخته اند. یکی از شروحی که بر این دیوان نگاشته شده است، شرحی است که آقایان محمد حسین ...

توجه به مضامین معرفتی و نکته های حکیمانه و بهره گیری از آن ها در رفتارهای فردی و اجتماعی از جملهوسایل مطمئنی است که فرد را به مرتبه کمال رهنمون می گردد. این حقیقت، بسیاری از سخنوران و نویسندگانقلمرو ادب فارسی را بر آن داشته تا به بیان نکته های معرفتی و آموز ههای حکیمانه بپردازند.دیوان حکیم ناصر خسرو قبادیانی نیز از جمله آثار گران قدری است که به زیور نکته های حکیمانه و تربیتیآراسته شده که در این...

حکیم ناصر خسرو قبادیانی در سال 427 ه.ق، براثرخوابی که در جوزجانان دید عزم سفرحجاز کرد. سفر او هفت سال به طول انجامید؛ کتاب سفرنامه ره آورد اوست؛ که از حیث اطلاعات معماری و شهرسازی برخی جوامع از متون معتبرفارسی است. او علم معماری و شهرسازی به معنای امروزی را نخوانده بود؛ اما طی سفر، درباره نوع استحکامات و سیستم تدافعی شهری برخی شهرها و دیه ها، هرچه راکه دیده و شنیده، درست یا نادرست،واقعیت یا افس...

این پژوهش به بررسی ابیاتی از قصاید حکمی (ناصر خسرو ) و (متنبی ) در حوزه ی ادبیات تطبیقی می پردازد. در این نوشته ، ابتدا به حکمت وانواع آن و وجوه افتراق و تشابه اشعار دو شاعر در حیطه ی دو زبان فارسی و عربی پرداخته می شود تا از رهگذر آن زندگی و جایگاه ادبی و همچنین بسیاری از موضوعات شعری و زوایای گوناگون آن در زمینه های حکمی ، اخلاقی و فلسفی آشکار تر گردد ، اثر پذیری دو شاعر از دین مبین اسلام و م...