علوم و فنون بلاغی شامل معانی، بیان و بدیع در شکل‌گیری زبان عرفانی نقش مهمّی دارد. با توجّه به قواعد و اصول علم معانی، نقش و اهمّیّت انواع جمله در انتقال مفاهیم قابل بررسی است. این علم انواع جمله را به خبر و انشاء تقسیم و از نظر معانی ثانوی مطالعه می‌کند. عارفان برای برای تعلیم و بیان تجارب عرفانی خود، ابزارهای گوناگون زبان را به خدمت می‌گیرند. انشا، یکی از عناصر مهمّ زبان عرفانی است و در آثار عرفا...

با تأمّل در آیات قرآن کریم، از ساختار و معانی برخی از الفاظ و عبارات قرآن چنین بر می‌آید که یک لفظ، در عبارتی واحد، دو معنا را با خود به همراه دارد که این شیوه کاربرد در علوم قرآن و تفسیر «تضمین» نام دارد. مفسران اسلامی در تفسیر آیات الهی برای نشان دادن برجستگی‌های ادبی ـ بلاغی قرآن به‌صورت گسترده از این صنعت ادبی استفاده نموده‌اند. ابن عاشور نویسنده تفسیر «التّحریر و التّنویر» به‌طور چشمگیر از ای...

در قرآن کریم که یک شاهکار بزرگ ادبی است، فصیح ترین و بلیغ ترین اسلوب های ادبی به کار رفته که درک معانی آن ها می تواند نقش مهمی را در فهم صحیح آیه ها قرآن ایفا نماید. یکی از این اسلوب ها، اسلوب امر و نهی می باشد. ما در این پژوهش با استفاده از کتاب های تفسیری، لغوی و علوم بلاغی به بحث پیرامون جنبه های بلاغی امر و نهی در ده جزء اول قرآن کریم پرداخته و به این نتیجه رسیده ایم که صیغه های امر و نهی د...

موضوع مثل و تعریف و تحلیل ارزش بلاغی و جایگاه ادبی آن،اغلب در ضمن موضوعات علم بیان و به ویژه در ضمن موضوع استعاره تمثیلیه مورد بحث واقع شده است و این در حالیست که در اثناء آراء و نظریات بلغای صاحب نام و نیز با تامل در زوایای ارزش بلاغی مثل،چنین به نظر می رسد که نه تنها نباید مثل را به حوزه علم بیان،محدود و منحصر نمود بلکه باید آن را عصاره علم بلاغت دانست که هم در علم معانی،مورد بحث واقع شود و ه...

جاحظ از جایگاه برجسته ای در فرهنگ و زبان و ادبیات عرب برخوردار است.. به گونه ای که تاریخ ادبیات عرب تا کنون نویسنده ای پرکارتر و دانشمند تر از وی به خود ندیده است. در این پایان نامه نویسنده به این نتیجه میرسد که جاحظ هر چند به صورت منظم به مباحث مذکور نپرداخته و خواننده را دچار سردرگمی کرده است. با شرح و تبیین نظریه های موجود گام بلندی در توسعه و پیشرفت علوم ادبی و بلاغی برداشته است.

کتاب اعجاز القرآن باقلانی در میان مسلمانان از جایگاه والایی برخوردار شد، چنانکه در موضوع خود مدتها مرجع بلامنازع بوده است. طرح و بررسی موضوعات متنوع علوم قرآنی در این کتاب حاکی از جامعیّت علمی مؤلف آن است. او ضمن نقد اشعار شعرای بزرگ عرب به منظور اثبات اعجاز قرآن، جنبه های بلاغی و کلامی اعجاز را بیان داشته است؛ که در همین راستا به برخی از سرقات او نیز اشاره می شود.

چکیده بی‌تردید دو عامل مهم تخیّل و زبان در خلق شعر مؤثر هستند. شاعر با کمک تخیّل از تمام امکانات و شگردهای زبانی چون بیان، بدیع، معانی بهره گرفته و دست به آفرینش ادبی می-زند. در این میان بدیع به عنوان یکی از علوم مهم بلاغی و شگردهای زیبایی شناختی در تناسب و توازن درونی کلام نقش مؤثری دارد. این تناسب و توازن که در نقد ادبی نو و به ویژه فرمالیست‌های روسی به آن توجه ویژه‌ای می‌شود حاصل هماهنگی عوامل...

از زمانی که قرآن کریم، این معجزۀ الهی بر پیامبر اکرم نازل شد، ادیبان و سخنوران ادب فارسی همچون دیگر ملل، از نظر لفظی و معنوی، از این روح هستی‌بخش بهره‌ها جسته‌اند و آثار خود را به وسیلۀ آن زینت بخشیده‌اند. علمای علوم بلاغی این اثرپذیری‌ها را که گاه آشکار و گاه پنهان بوده‌است، به نام‌های اقتباس، تضمین، تلمیح، حل و... نامیده‌اند. با پژوهش در کتاب‌هایی که به اثرپذیری از قرآن با توجه به صنایع ادبی ...