در این نوشته، «تاریخ تحولات فرهنگ نویسی فارسی» در قلمروی زبان فارسی بررسی می شود. با مقایسۀ قدیمی ترین فرهنگ های فارسی با فرهنگ هایی که در سدۀ بیستم نوشته شده اند، می توان کل تاریخ فرهنگ نویسی فارسی را به دو دورۀ «سنتی» و «علمی» تقسیم کرد. منظور از فرهنگ نویسی سنتی دوره ای از فرهنگ نویسی فارسی است که از قرن چهارم و پنجم هجری آغاز شد و تا پایان قرن سیزدهم هجری ادامه یافت. فرهنگ های این دوره هم ا...

تفسیر ترجمه الخواص از تفاسیر ارزشمند قرآنی است که به زبان فارسی و توسط ابوالحسن علی بن الحسن زواره ای در سال 946 نگاشته شده است. این تفسیر مطابق مذهب حقّه امامیه و به روش روایی تألیف یافته است. نگارنده در این رساله پس از ایراد مقدمه ای مبسوط در معرفی نویسنده و تفسیر ترجمه الخواص به تصحیح انتقادی متن آن پرداخته است. اصل کتاب ترجمه الخواص، به شرح سوره های فاتحه و بقره پرداخته است از اینرو استعا...

از جمله شروح کاملی که بر گلستان سعدی نگاشته شده شرحی است که مصلح الدین مصطفی بن شعبان سروری م 969 عثمانی به زبان عربی بر گلستان سعدی نگاشته است و تا کنون مخطوط مانده است اهداف این تحقیق عبارتند از: معرفی کهن ترین شرح مفصل و کامل گلستان به زبان عربی بر گلستان سعدی در جهت غنی کردن ادب فارسی و عربی، معرفی شارح و آثار و اندیشه های وی، معرفی این شرح به عنوان اولین شرحی که در آن آیات و روایات و منابع...

ترجمه محمد مهدی فولادوند از قرآن کریم یکی از مهم ترین و موفق ترین  ترجمه های فارسی قرآن در عصر جدید است که به دور از گرایش های خاص و افراطی به فارسی روان و امروزی نگاشته شده است. مترجم در این ترجمه اصل را بر روانی  و خوشخوانی نهاده و ترجمه ای خوانا و شایسته به دست داده است. درستی و دقتی که در این ترجمه دیده می شود تا حدود بسیاری مرهون سختگیری و مدیریت علمی ناشر این ترجمه است. این ترجمه را چند ت...

مسمط که مبتکر آن را منوچهری دامغانی دانسته­اند، در طول تاریخ شعر فارسی دچار تغییراتی شده و انواعی گوناگون از آن پدید آمده است. همچنین میان این قالب و برخی قالب­های دیگر مانند ترجیع­بند و ترکیب­بند، ویژگی­های مشترک وجود دارد که سبب می­شود بتوانیم آن­ها را جزو توابع مسمط قلمداد کنیم. مقالۀ پیش رو که براساس روش توصیفی ـ­­مطالعه و پژوهش­ـ­ نگاشته شده است، ضمن تعریف دقیق قالب مسمط و بررسی تاریخچۀ آن...

داستان موش­وگربه و تقابل آن­ها مضمونی رایج در ادب فارسی است. موش­وگربه عبید به دلیل شهرت آن میان مردم و کودکان بارها جزو ادبیات مکتب­خانه­ای و در شمار کتاب­های درسی چاپ شده است.این داستان از داستان­های پرخواننده در میان کودکان و از کتب پرشمارگان در تاریخ نشر ایران به حساب می­آید. داستان‌های موش و گربه در آثار ادبی فارسی بازتاب گسترده یافته و داستان­های کوتاهی در قالب نظم و نثر نگاشته شده است؛ ع...

مقالۀ حاضر با هدف توصیف واکه‌های ساده در گویش لکی نورآبادی در تقابل با فارسی نوشتاری معیار نگاشته شده است. بر این مبنا، به دنبال مقدمه‌ای کوتاه مشتمل بر جای‌گاه این گویش در خانوادة زبان‌های ایرانی، به ارائۀ مجموعه‌ای از تحلیل‌های ساختاری در آن می‌پردازیم. تحلیل فوق، با تأکید بر نقش واجی کشش واکه‌ای در گویش، واکه‌های ساده در آن را در چهار دسته: 1. پسین و گرد [/u/, /:ɔ/, /ɔ/, /:ɑ/, /ɑ/]، 2. پیشین...

در این پژوهش به تحلیل درونمایه ها و مضامین 532 داستان منثور از کتابهای داستانی دهه ی هشتاد تألیف شده برای سه گروه سنّی الف، ب و ج پرداخته و انواع رویکردهایی را که بر اساس آن نویسندگان به تألیف داستانها پرداخته اند ، بررسی کرده ایم. در این بررسی به این نتیجه رسیده ایم که داستانهای مناسب کودکان گروه های سنّی الف ، ب و ج در این دهه با سه رویکرد تعلیمی84%، رویکرد سرگرم کنندگی 12% و رویکرد روان شناختی...

پیداست که ادب عربی در پرتو قرآن کریم به زیباترین شکل ممکن تعالی یافته و به صورت درخشانترین ادب ملل جهان درآمده است . همواره تأثیر قرآن کریم بر روی احساس و اندیشه و چهارچوب لفظی و معنوی آثار شاعران و ادیبان مسلمان مورد نظر و علاقه محققان و پژوهشگران بوده است . در این مقاله انعکاس و پرتو مفاهیم عالی آیات قرآن کریم در دیوان شاعر توانای عصر عباسی‘حبیب بن اوس طائی معروف به ابوتمام بررسی شده و متن ع...

بی‌ گمان ، اصطلاحات دستوری به‌ تنهایی کمک چندانی در آموختن زبان بیگانه نمی‌ کنند، اما باید توجه داشت که چنانچه دستور زبانی ، به هر دلیل، به زبان فارسی نوشته ‌شود ، باید تفاوت‌ های میان اصطلاحات دستوری این دو زبان نیز در نظر گرفته شوند تا خوانندگان دچار لغزش نشوند . بیشتر نویسندگان دستور آلمانی در ایران ، آلمانی ‌دانهای ایرانی ‌اند که گاهی در برگردان اصطلاحات دستوری دچار خطا شده‌اند ، امری که می...