با توجّه به جایگاه رفیع علم فقه، رشد کیفی فقه و فقاهت، به عبارت دیگر، پویایی فقه در حدّ انتظار نیست. فقیهان آگاه مانند شهیدمطهری(ره) به این مشکل پی برده بودند و در صدد تحرک بخشیدن به سیر تکاملی فقه و فقاهت برآمدند. ایشان با تاکید بر دو عنصر زمان و مکان ودلیل عقل و توجه به عدالت به عنوان علل احکام، و اجتهاد به منزله قوه محرکه فقه شیعه، فقه را به پویایی واداشتند و باب نوآوری های فقهی را به روی مس...

دانش سیاسی در تاریخ و جهان اسلام و ایران ‘ از حیث روند زما نی ‘ دو سیر کلی را از ابتدا تا کنون طی نموده است: یکی سیر حیات تفکر سیاسی‘ در طول قرون اولیه و میانی یعنی تا اواخر قرن هشتم هجری. دیگری سیر تجدید حیات تفکر سیاسی مربوط به قرون متأخر و زمان معاصر. هر یک از این دو سیر‘ دارای چند مرحلة اصلی هستند. اندیشه و دانش سیاسی در دوران شکوفایی خویش بویژه طی قرون میانی‘ از حیث گسترده و عمق ‘ به چها ر...

تبحث هذه الرساله فی علم (مقاصد الشریعه الإسلامیه) أو (الاجتهاد المقاصدی) من خلال دراسه مقارنه علی‏ رأی الفریقین (السنه والشیعه) وهدف البحث تحقیق الحال فی نظریه مقاصد الشریعه ودورها فی علمیه الاستنباط لدی‏ الفریقین. ویشتمل هذا البحث علی‏ أربعه فصول: الفصل الأوّل: بحوث تمهیدیه ضمن سته بحوث، البحث الأوّل: خصصناه بالتعریف بعملیه الاستدلال الفقهی وآلیاتها. البحث الثانی: قدمنا فیه تعریفا لغویاً واصطلاحی...

حاکمیت بربرهای مرابطی بر مغرب و اندلس (441 ـ 541 ه'), چالش های گسترده ای را در زمینه ((اندیشه)) موجب شد. مرابطین امکان ایجاد یک وضعیت جدید به نفع تشیع را در مغرب و آندلس, برای همیشه منتفی ساختند; جریان رشد همزمان فلسفه و کلام را متوقف نمودند و حوزه اندیشه را در فقه مالکی ـ که در آن دوران حاکم مطلق العنان مذهب واندیشه در غرب بود ـ محدود کردند. مقاله حاضر, به بررسی تحول اندیشه های فلسفی ـ کلامی د...

نگهداری کودک پس از تولد تا زمانی که به سن بلوغ و رشد برسد، به ویژه پس از جدایی پدر و مادر، با عنوان حضانت در فقه مذاهب اسلامی به تفصیل مورد بحث قرار گرفته است. از آنجا که فلسفه حضانت، تحقق مصالح طفل و دفع هر گونه ضرر و زیانی از اوست، اگر والدین شایستگی و شرایط لازم را نداشته باشند، حق حضانت از آنها سلب می شود. در ماده 1173 قانون مدنی نیز بر اساس فقه امامیه و با توجه به مصلحت طفل، امکان سلب حضان...

در جهان امروز شاهدیم که توسعه علوم و پیشرفت تکنولوژی لحظه ای اتفاق می افتد، این فرایند نیازهای نو به نو را در پیش روی ما قرار می دهد. برای پاسخ گوئی به این نیازها ناگزیریم تا کارکردهای جدیدی را برای قواعد و تئوری های حقوقی خود در چهارچوب­های مبانی و منابع حقوق اسلامی جستجو کنیم. فلسفه حقوق اسلامی مصلحت را دارای ظرفیتی می داند که در این مهندسی حقوق می تواند نقش بسزائی را ایفا کند. دستاورد مصلحت ...

با پررنگ تر شدن بعد اجتماعی زندگی انسان ها و تنوع و تکثر سیستم های مختلف اجتماعی، طرح ریزی و سیاست گذاری برای جوامع بشری به مرور پیچیده تر می شود. کلان نگری، جامع نگری و فرآیندگرا بودن تصمیم گیری ها و سیاست گذاری ها، از شروط اصلی موفقیت سیستم های مدیریتی می باشد. فقه شیعی نیز به عنوان یک سیستم مدیریتی کارآمد که ناظر بر تمامی شئون زندگی فردی و اجتماعی انسان هاست، از این قاعده مستثنی نیست. رویکرد...

هدف: هدفپژوهش حاضر، تبیین میزان رعایت معیارهای کنترل واژگان در اصطلاحنامه های علوم اسلامی بر اساس استاندارد ایزو 25964بود.روش: جامعه پژوهش را اصطلاحنامه های کلام اسلامی، منطق، فلسفه اسلامی، اصول فقه، اخلاق، علوم قرآنی، و علوم حدیثتشکیل می دادند. به منظور اجرای پژوهش از روش توصیفی- پیمایشی استفاده شد.ابزار گردآوری داده ها سیاهه وارسی استخراج شده از استاندارد 25964 بود. از هر اصطلاحنامه 450 اصطلا...

اگر بپذیریم که علوم اجتماعی در ایران با موانع معرفتی متعددی روبه رو است که مانع از تثبیت و رشد آن می شود، پرداختن به ریشه های این موانع لاجرم یکی از ضرورت های جامعه شناسی در ایران خواهد بود. بخش مهمی از این موانع معرفتی به سنت های فکری ای باز می گردد که عمدتا در فرهنگ دینی رشد کرده و به عنوان جزئی از فرهنگ اسلامی شناخته می شوند. پرداختن به درک هر یک از این سنت های مختلف از «عقل» به عنوان ابزار ...