موضوع رساله حاضر ملازمت شریعت و طریقت در مثنوی است که طی آن یکی از موضوعات مهم تاریخ تصوف -یعنی شریعت و نقش آن در تصوف که همواره محل بحث و منازعه پیروان تصوف و اهل شریعت بوده-مورد بررسی قرار گرفته است.در واقع سوال اصلی این است که براستی شریعت در تصوف از چه جایگاهی برخوردار است و نظر متصوفه در باره آن چیست؟ عرفا و متصوفه هر یک به نوبه خود در مقام پاسخ به این سوال برآمده و در آثار خویش به این نکت...

یونس­ امره (720-638 ه.ق)، شاعر ترک­زبان که جوانی‌اش، مقارن پیری مولانا بوده، از جملۀ شاعران و متصوفانی است که سخت تحت تأثیر عقاید، افکار و اشعار مولانا بوده و با تأثیرپذیری از وی، آثاری در عرفان و تصوف زبان ترکی به جای گذاشته که ضمن تقریر مجدد افکار ایشان، باب تازه‌ای در عرفان و تصوف ترکیه گشوده­است. او، به تبعیت از مولانا، با بهره‌گیری از فرهنگ عمیق کشور خود و ترکیب آن با مفاهیم عمیق اسلامی – ...

دیوان کبیر شمس، از بهترین نمونه های غزلیات عارفانه و عاشقانه ی ایران زمین است که از زبان شاعرانه ی مولانا جلال الدین بلخی سروده شده است. در این پژوهش به بررسی انواع مولفه های ادبی و اندیشه ای سبک پست مدرن در اشعار و اندیشه ی مولانا که تا حدودی تشابه میان این دو وجود دارد، پرداخته شده است. بررسی تفاوت و تشابه میان زبان و افکار مولوی با اندیشه های سبک ادبی پست مدرن، از موضوعات عمده ی این پژوهش اس...

نماز عالی ترین نمود تحقق هدف خلقت است که ادای آن در قرآن و روایات به عنوان بزرگترین رکن دینداری مورد تاکید قرار گرفته است اما عرفا ضمن اعتقاد به ظاهر نماز بیشتر به روح و باطن آن توجه دارند و نماز را راز و نیازی عاشقانه بین عاشق و معشوق می بینند. ما در این رساله کوشیده ایم تا با شیوه تحلیل محتوا دیدگاه بزرگترین عارف جهان یعنی مولانا جلال الدین بلخی را درباره ی نماز در آثار او مورد برسی و تحلیل ق...

جلال الدین محمد بلخی شاهکار عظیم مثنوی خود را با دفتر ششم ‌پایان نداد و مثنوی معنوی ناتمام ماند. مولانا در انتهای دفتر ششم دو داستان را که عبارتند از داستان دژ هوش‌ربا و داستان سه‌ پسر کاهل - که اولی به‌عنوان داستان اصلی و دومی به‌عنوان داستان درونه‌ای است- شروع می‌کند، اما بدون اینکه داستان‌ها را به سرانجامی برساند، از ادامه مثنوی باز می‌ایستد و سکوت اختیار می‌کند و با این سکوت خود خواننده را ...

آشنایی با عرفان  بیدل دهلوی یکی از مهم ترین مقوله های نزدیک شدن  به اندیشه های عرفانی وی است. یکی از این اندیشه ها که  مسألهء «فنا» می باشد  بارها  در شعر بیدل آمده است. فانی شدن در دریای بی کران حقیقت و در سیر و سلوک عارفانه اهمّیت والایی دارد. از نظر بیدل، عارف در سیر و سلوک عرفانی به سمت فنا در حرکت است . نهایت عرفان ، فانی شدن در خداست. اهمیت فنا تا حدی است که به یکی از اساسی ترین مسائل عرفا...

یکی از مهم­ترین موضوعاتی که همه ی عرفا و فیلسوفان اشراقی بدان نظر داشته اند و درباره اش سخن گفته اند، «عشق» است. آنان عشق را جان و اساس عالم می دانند که به واسطه ی آن، همه ی موجودات از ادنی تا اعلی ، در جنبش­اند و به سوی سرمنشاءِ عشق، یعنی ذاتِ حق تعالی، در حرکت. مولانا جلال الدین بلخی و ملّاصدرای شیرازی، دو تن از آن عرفا و فیلسوفان اشراقی هستند که در آثار و نوشته هایشان عشق، نقشی محوری و اصلی دار...

      ذات شعر عرفانی در اساس با رمز و راز گره خورده است. عارفان هم جهان را رازآلود می‌بینند و هم رازآلود می‌اندیشند. رازهایی در پس کائنات هست که هستی را قائم و پابرجا نگه داشته است؛ چنانکه این اسرار از پرده برون افتد مجموعه آفرینش از هم خواهد پاشید. عارفان رازدان و راز‌آشنایند و در مرحله‌ای دیگر پرده از برخی اسرار عالم برمی‌دارند. سالک در پایان سیر و سلوک و در برابر آن همه ابهام خلقت به مقام «ح...

جهان‏بینى نگر شکلّى انسان به هستى وخویش است که پاسخگوى سؤال‌های اساسى وی نیز هست؛این پرسش‌ها شامل جهان و چگونگی پدیدآمدن آن تا جایگاه موجودات و چگونگی هست شدن آنها و به‌ویژه نگاه به انسان و جایگاه او در هستی، تا تشریح جهان بعد از مرگ و در نهایت نگاه به پایان هستی است. فلوطین از اندیشمندان قرن دوم میلادی و از شاگردان افلاطون، با اندیشۀ خاص خود راه جدیدی در فلسفه گشود. مولانا جلال الدین بلخی، شاعر...