نقطه­گذاری­ها و کاربرد نشانه­های نسخ از مسائلی است که در بررسی نسخه­های خطی و نسخه­شناسی باید بدان دقت شود. بدیهی است که توجه به این نشانه­ها و دانستن معنا و مفهومشان در بسیاری از موارد می­تواند حقایقی را دربارة کتاب و کاتب مکشوف کند. استخراج، دسته­بندی، تحلیل و بررسی این نشانه­ها در نسخ خطی موجود، نخستین گامی است که برای تبیین کارکردهای نشانه­ها در امر کتابت و نسخه­نویسی و به تبع آن، تکمیل این...

 دست­‌نویس شمارۀ 209 کتابخانۀ توپقاپی استانبول (کتابت شده در سال 455ق) نسخه‌­ای از تفسیر حدادی و از معدود نُسخ زبان فارسی است که واژه­‌ها در آن با اعراب کتابت شده است. از آن‌جا که در متون نثر محدودیت‌­های وزنی وجود ندارد، تلفظ واژه‌ها عموماً دقیق­تر و مستندتر از متون نظم است. پیش‌تر، پژوهشگرانی چون صفری آق قلعه و حیدرپور نجف‌آبادی (تفسیر سور آبادی، 1396)؛ صادقی (الابنیه، 1389)؛ متینی (هدایة المتع...

هدف: علاقه به کتابت متن قرآن به شکل زیبا، به پیرایش، وضع قواعد و گسترش قلم‌های مختلف خوشنویسی منجر شد. اقدام دیگر کاتبان در کتابت قرآن کریم سروسامان دادن به چگونگی قرارگیری سطور در صفحه است. شیوه آرایش صفحه در نسخه‌های خطی قرآن‌‌های کریم در قرون هشتم تا دهم هجری در شیراز به‌دست کاتبان برای بهبود صفحه‌آرایی با ابداعاتی همراه بود که معرفی این ابداعات و تحلیل آنها از مشکل‌ترین بخش در قرآن‌های مذکو...

اتان کلبرگ، مستشرق و شیعه‌شناس یهودی، وقوع تحریف در متون مقدس، از جمله قرآن را امری ضروری می‌شمارد. از دیدگاه او برخی آیات خود قرآن نیز این نکته را تأیید می‌کنند. تاریخچه قرآن و زمان کتابت کامل متن آن دلیل دیگر اوست. به نظر وی جهت‌گیری روایات برای اثبات کتابت قرآن در عصر ابوبکر برای فرار از مسأله تحریف قرآن است. کلبرگ با استناد به روایات و ابهام معنایی برخی از واژه گان قرآن درصدد اثبات جمع دیره...

هدف: علاقه به کتابت متن قرآن به شکل زیبا، به پیرایش، وضع قواعد و گسترش قلم های مختلف خوشنویسی منجر شد. اقدام دیگر کاتبان در کتابت قرآن کریم سروسامان دادن به چگونگی قرارگیری سطور در صفحه است. شیوه آرایش صفحه در نسخه های خطی قرآن های کریم در قرون هشتم تا دهم هجری در شیراز به دست کاتبان برای بهبود صفحه آرایی با ابداعاتی همراه بود که معرفی این ابداعات و تحلیل آنها از مشکل ترین بخش در قرآن های مذکور...

در طی دوره های تاریخی و تحت تأثیر حکومت ها، هنر تذهیب مراحل رشد و ترقی را پیمود و در دوره ی تیموری به حد اعتلای خود رسید و تا دوره صفوی ادامه یافت؛ اما در اواخر همین دوره تحت تأثیر تحولات فرهنگی، تاریخی و ... رو به افول گذاشت. بعد از سپری شدن عصر رکود قرن هیجده میلادی، در دوره ی قاجار مجدداً رشد نمود، به طوری که ظرافت در نقوش را در آثار این دوره شاهد هستیم. تذهیب های موزه کتابت تبریز که در نوع خ...

متون و رسالات فارسی که درباره آموزش و قواعد و اصول کتابت،خوشنویسی و هنرهای وابسته به آن است از بهترین ابزارهای شناسایی سنت کتابت و خوشنویسی در ایران عهد صفوی به شمار می رود که هنرمندان کنونی بدان التفات و اهتمام نداشته اند و این خود از دلایل اصلی پیدایش شکاف و فاصله میان بخش نظری در هنر فاخر گذشته و امروز ماست.(قلیچ خانی،1373) این متن ها معمولاً به مباحث مهمی می پردازد که از جمله می توان به پید...

آنچه در پی می آید ویرایشی است از رسالهء عربی عبدالرحمان صوفی (291- 376 ق) منجم و ریاضیدان ایرانی دربارهء ترسیم چندضلعیهای منتظم به کمک خط کش و پرگاری که دهانهء آن ثابت است. عبدالرحمان صوفی این رساله را با عنوان رسالة فی عمل الا شکال المتساویة الاضلاع کلها بفتحة واحدة، به درخواست عضدالدولهء دیلمی (324-372 هـ ق) نگاشته است. ابوالوفای بوزجانی (328-388 هـ ق) که معاصر صوفی بود نیز درکتاب فی مایحتاج...

ایرانیان، در طول تاریخ، در پیشبرد ادبیات عربی، سهم زیادی به خود اختصاص داده­اند، به­طوری که در صرف و نحو، علوم بلاغی، لغت، شعر، کتابت و ... نام ادیبان و علمای ایرانی بر تارک علوم می­درخشد. نقش ایرانیان در تولید شعر و انواع نثر از چنان اهمیتی برخوردار است که نویسندگان بسیاری انگیزة ایرانیان را در روی­آوردن به زبان عربی بررسی کرده و به بیان میزان هنرآفرینی نیاکان ما در این زبان پرداخته­اند.