اجتهاد در اسلام مایة تحرّک است و از آنجا که باب آن همواره به روی همگان باز است، کسی که استعداد استنباط دارد می تواند، با فراهم شدن مقدّمات لازم و شرایط ضروری، اجتهاد نماید. از طرف دیگر، قواعد عام و کلیدی دین که فراگیرنده اند، روح دین را تشکیل می دهند و با مذاق شرع همسازی دارند. شناخت آنها در فهم اجزای شریعت نبوی ودرک احکام مترتّب بر بندگان ضروری است. مجموعة ویژگیهای موجود در شیوة استخراج احکام از ...

یکی از اموری که برخی از دانشوران فقه و اصول در اجتهاد ذکر کرده‌اند، آگاهی از فضای نزول آیات و صدور روایات است. در این مقاله تلاش شده است تا معنای آگاهی از فضای صدور توضیح داده، گزارشی اجمالی از پیشینه آن عرضه و ضرورت آن مطرح و احتمال‌ها و دیدگاه‌های مربوط به آن طرح و بررسی شود. دانشوران فقه و اصول عبارات را از نظر دلالت بر معنا به سه دسته‌ صریح، ظاهر و مجمل تقسیم کرده‌اند. به اعتقاد نگارنده، آ...

هدف پژوهش حاضر تبیین ارتباط میان ولایت مطلقه فقیه و نقش زمان و مکان در اجتهاد و ارائه مطالعه نظری جدید در استفاده از نظریه ولایت مطلقه فقیه جهت تسهیل امور جامعه بود. در این راستا، نقش زمان و مکان در اجتهاد، احکام، پیدایش موضوعات جدید، کشف مصادیق جدید برای موضوعات، اجرای احکام، احکام حکومتی و ترجیح برخی از احکام بر بعضى دیگر(قاعده اهمّ و مهم) با روش توصیفی – تحلیلی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشا...

واژه ی orientalism نخستین بار در سال 1779 م. در انگلستان و سپس در همان سال در فرانسه با مفهوم خاص دانش شناخت شرق به کار رفت. مطالعات اسلامی یکی از شاخه های تخصصی شرق شناسی است مساله ی انگیزه های خاورشناسان در مطالعات اسلامی غربیان جایگاهی خاص دارد. فقه اسلامی یکی از زمینه های مورد علاقه ی مستشرقان است. تخصصی شدن مطالعات اسلامی در نیمه دوم قرن بیستم زمینه ساز تدوین دائره المعارف اسلامی لیدن شد. ...

اجتهاد که عبارت است از استخراج احکام عملی اسلام از ادله معتبر شرعی، و در یافتن پاسخ برای مسائل جدید به عهده آن است ، اهمیت و ضرورت وجودیش در همگام نمودن فقه با نیازهای متغیر بشری، در تطبیق و هماهنگ نمودن عمل فرد و جامعه با موازین شرعی، آشکار می گردد. مسلما با گذر زمان، پیشرفت تمدن بشری و زیاد شدن ارتباطات جوامع گوناگون، موضوعاتی جدید و رویدادهایی تازه به وقوع می پیوندند که به علت ابتلا جامعه اس...

در طول تاریخ اجتهاد که از عصر ائمه علیم السلام آغاز شده و تا کنون ادامه یافته است همواره شرط "اعلمیت در تقلید" مورد بحث علماء بوده است . هر چند بررسی مشروح و تحکیم مبانی آن بوسیله شیخ انصاری (ق) انجام گرفته است . بررسی سیر تاریخی شرط مذکور قسمت اول مطالب این رساله را تشکیل می دهد. برای ورود به بحث شرط اعلمیت در تقلید آشنایی با اصطلاحاتی نظیر اجتهاد، تجزی، تقلید و فقه ضروری می نماید بنابراین قسم...

اسلام دینی است که وضعیت زن رادرموضع شایسته ای که بایدباشد، قرارمی دهد. درهیچ مکتبی ماننداسلام به زن وموقعیت اوتوجه نشده است.دراین مکتب زن ارزش ومقام بالای خودراپیداکرده است.اما تفاوت درجنسیت، به طورطبیعی سبب ایجادتفاوت درمسائل بیولوژیک، ساختاراخلاقی خاص، تمایزهایی دیگرازجمله پذیرش مسئولیتهاودرنهایت منجربه این که محورهایی ازآموزه هاودیدگاههاای اسلام موردمناقشه ونقدقرارگیرد.ازجمله مسائل مطرح شده ...

مقاله ی حاضر به بررسی نقش زمان و مکان در اجتهاد می پردازد. مقتضیات زمان و مکان در تعیین موضوع احکام نقش اساسی دارند و موضوعاتِ احکام به مثابه علت برای حکم است. از این رو نظریه های مختلفی درباره ی تأثیر زمان و مکان بر احکام شرعی وجود دارد. جهت گیری این نوشتار بررسی مفهوم زمان و مکان و نقش این دو، در اجتهاد است که موجب پویایی فقه در همه زمان ها و مکان ها می گردد و چنین رویکردی اهمیت پرداختن به این...

این رساله تحت عنوان بدعت و مرزهای آن در فقه اسلامی و آنچه در این تحقیق مورد بحث واقع می شود بدعت و مطالب مربوط به آن و دیدگاه های فقهی مطرح شده و کوشش می شود نگرش فقهای شیعه و پیروان مذهب امامیه در مورد بدعت و مباحث پیرامون آن و نظرات مخالفان در چهار فصل، خاتمه و نتیجه گیری نهایی تنظیم شده است. در فصل اول کلیات تحقیق، که به بیان موضوع، سوالی اصلی و فرعی تحقیق، فرضیه تحقیق، روش تحقیق، پیشینه و ...

عملیات اجتهادی در حوزۀ فقه و شریعت، منتهی به اختلاف آراء می شود، نسبت به جواز اختلاف در شرعیات، اختلاف دیدگاه وجود دارد؛ زیرا شریعت با زندگی افراد و حیات اجتماعی رابطۀ ناگسستنی دارد. سرانجام اختلاف در شریعت، تنازع و شقاق در حیات اجتماعی خواهد بود و با این استدلال، اختلاف در حوزۀ شرعیات را ممنوع می دانند. در مقابل این نظریه، دیدگاهی وجود دارد که رسیدن به وحدت نظر را به علّت تفاوت های فردی و محیطی...