سرزمین کهنسال ایران از دیرباز مهد پرورش دانشمندان و ادیبان بسیاری در زمینه های مختلف بوده است که آثار بازمانده از آنها جایگاه خاصی برای این کشور در میان سایر ملل جهان به وجود آورده است .در بین شهرهای هنر پرور این سرزمین نیز برخی از آنها، مقامی بس رفیع به خود اختصاص داده اند که شهر اصفهان از آن جمله می باشد. مدیحه سرایی یکی ازمضامین شعری مشهور در میان سروده های شاعران اصفهانی عربی سرای در عصر عب...

از ترجمة رسالة قشیریه، نسخه‌ای به شمارة 2077 در کتابخانة ایاصوفیای استانبول نگهداری می‌شود که نگارش دیگری از ترجمة ابوعلی عثمانی است. استاد فروزانفر برای نخستین‌بار در سال 1345 به تصحیح ترجمة رسالة قشیریه همت گماشت. او در تصحیح خود از این نسخه استفاده نکرد؛ زیرا این نسخه در میانة کار به دستش رسید و نیز می‌پنداشت تفاوتی با نسخة موزة بریتانیا ندارد. به همین سبب کار تصحیح متن را با مقابلة نسخه موز...

رابطه میان سطح تحلیل و اجتهاد (به معنای نظریه پردازی) از موضوعات مهم در علوم اجتماعی است. در این نوشتار تلاش می شود نشان داده شود که میان سطح تحلیل و تفکر و اجتهاد رابطه ای خاص وجود دارد و استفاده از هر سطح تحلیل بر استنباط ها و برون دادهای اجتهادی تأثیرگذار خواهد بود. اساساً این سطح تحلیل است که میزان اهمیت و اولویت مسائل را برای متفکر و مجتهد مشخص می کند. در این مقاله، مقام تبیین رابطه این دو،...

رسالة قشیریه اندکی پس از تألیف برای استفاده فارسی زبانان نخست به دست ابوعلی بن احمد عثمانی و پس از مدّتی ترجمة مذکور اصلاح یا ترجمه‌ای دیگر از رسالة قشیریه فراهم گردید. برای نخستین بار فروزانفر در سال 1345 این کتاب را بر اساس نسخة کتابخانة لالا اسماعیل و نسخة موزة بریتانیا و با کمک از متن عربی، آن را تصحیح کرد. آموزشی بودن کتاب و برخی سهوها، دیگران را برانگیخت تا تصحیح دیگری از اصل عربی و از ترج...

در نخستین بخش سعی شده با استفاده از منابع لغت قدیم از قبیل المنجد، مفردات راغب معجم الوسیط و منتهی الارب و وجوه قرآن و برخی منابع دیگر معانی اصلی و فرعی واژه های تضرع و ابتهال و ریشه های آنها یافت شود. در همین بخش برای دست یافتن به معانی کنایی و تفسیری تضرع و ابتهال به قرآن کریم و تفاسیر مستطاب از قبیل کشف الاسرار، روض الجنان، تفسیر طبری و تفسیر المیزان مراجعه شده است . در دومین بخش به واژه سوز...

مقامات در اصطلاح ادبی، نوعی خاصی از داستان های کوتاه است با نثری مسجع که برای نخستین بار در قرن چهارم هجری به ابتکار بدیع الزمان همدانی در ادبیات عرب پدیدار شده است و معروف ترین مقامه نویس عربی حریری می باشد که مقامه نویسان زیادی از وی پیروی نمودند از جمله ی آنها ناصیف یازجی(1214ـ 1287هـ ق) ادیب لبنانی است. ناصیف یازجی در زمینه ی صرف و نحو، بلاغت، منطق، طب و موسیقی از خود آثار ارزنده ای بجای گذ...

سرزمین کهنسال ایران از دیرباز مهد پرورش دانشمندان و ادیبان بسیاری در زمینه های مختلف بوده است که آثار بازمانده از آنها جایگاه خاصی برای این کشور در میان سایر ملل جهان به وجود آورده است .در بین شهرهای هنر پرور این سرزمین نیز برخی از آنها، مقامی بس رفیع به خود اختصاص داده اند که شهر اصفهان از آن جمله می باشد. مدیحه سرایی یکی ازمضامین شعری مشهور در میان سروده های شاعران اصفهانی عربی سرای در عصر عب...

بخش زیادی از اشعار دورۀ میانۀ ایران را مانویان پارسی، پارتی و سغدی زبان سروده اند. این اشعار یا ستایشی و آیینی اند؛ یا سرودهایی عرفانی که سرگذشت غریبانۀ نور را در زندان ماده روایت می کنند. سرودهای اخیر چون با انسان پیوند بیشتری دارند، عنصر عاطفه و خیال در آنها آشکارتر است و هنر سخنوری شاعران مانوی را در آنها بهتر می توان دید. در این اشعار از صنایع ادبی در هر دو حوزۀ بدیع لفظی و معنایی استفادۀ چ...

قرن چهارم و پنجم هجری شاهد شکوفایی ادبی بی¬نظیری بوده که شعر و نثر ادبیات عربی در دیگر دوره¬ها از آن بهره-مند نبوده است؛ زیرا بدنبال گسترش دولت¬های کوچک محلی، مراکز ترویج اندیشه و تولید ادبی در سراسر حکومت اسلامی افزایش یافت و با توجه به اینکه گرگان یکی از مراکز چهارگانه تمدن ایرانی آن زمان (قصر صاحب بن عباد، قصر ساسانیان در بخاری، قصر پادشاهان خوارزم و قصر شمس المعالی قابوس بن وشمگیر در گرگان ...