در قلمرو تاریخ­نگاری و نقد تاریخی توجه به بینش و روش مورخ امری ضروری است. بینش و روش در تاریخ­نگاری دو مقوله تفکیک‌ناپذیر و مرتبط با یکدیگرند. شناخت مورخ و اثر تاریخ­نگارانه­ی او مبنای شناخت زمانه اوست و فهم متون تاریخ­نگارانه در هر عصری مستلزم شناخت عناصر روشی و بینش حاکم بر متن تاریخی است. نوشتار حاضر بر مبنای روش توصیفی- تحلیلی به بررسی بینش و روش مروی، نویسنده عالم آرای نادری، اختصاص دارد....

تاریخ جهانگشای جوینی، پدیدآوردۀ عطاملک جوینی، یکی از شاهکارهای نثر فنّی در زبان فارسی و در مقایسه با آثاری چون تاریخ وصّاف، از عیب تکلّف و ملال‌انگیزی مبرّاست. موضوع مقالۀ حاضر بررسی پیوند میان زبان زیبا و نسبتاً دشوار جوینی با محتوای تاریخ و اندیشه‌های این نویسنده است. بنابراین کوشیده‌ام در آغاز، متن را به اختصار معرفی کرده، ساختار و اجرای سازندۀ آن و ارزش تاریخی‌اش را نشان دهم. از آن پس تقری...

فرقه های تصوف در افغانستان کمتر از منظر جایگاه سیاسی آن مورد توجه قرار گرفته اند. این نوشتار به دنبال تبیین و تحلیل سلسله هایی از تصوف در افغانستان است که از عمارت خانقاه بیرون آمده­اند، وارد عرصه سیاست و قدرت شده­اند و جریان­های فکری-سیاسی خاصی را پدید آورده اند. با توجه به حضور سه فرقه نقشبندیه، قادریه و اسماعیلیه در فضای صوفیگری و باطنی گری افغانستان، بحث جریان شناسی فکری- سیاسی تصوف در سلسل...

تاریخ جهانگشای جوینی یکی از ارزنده‌ترین تاریخ‌های موجود از دورة مغولان و خوارزمشاهیان و اسماعیلیان است که اطلاعاتی بسیار سودمند به دست می‌دهد و این خود باعث استفاده متون تاریخی دیگری چون تاریخ وصاف، جامع التواریخ و ... شده است. چیزی که در این کتاب بیش از بیش مشهود است و کمتر در کتب و مقالات دیگر به آن پرداخته شده، شکنجه‌ها و ویرانگری‌های مغولان است. در این مقاله به اثبات رسید که مغولان در جریان...

لزوم پرداختن به اقتباس از آثار ادبی و تاریخی در ایران بر کسی پوشیده نیست­. آثار ادبی و تاریخی­، آثاری هستند که کمتر مورد توجه قرار گرفتند و هنگامی نیز که مورد توجه واقع شدند و ازآنان فیلمی ساخته شد، آثار با ارزشی شکل گرفت. یکی از این آثار، کتاب گران­بهای جوینی تاریخ جهانگشاست، در این نوشتار تلاش شده است که یکی از وقایع تاریخی این کتاب یعنی ذکر استخلاص فناکت و خجند و احوال تمیور ملک به عنوان اثر...

چکیده:« دیباچه»،در ادب فارسی عمری به اندازه عمر نثرنویسی دارد. به عبارت دیگر از زمان پیدایش اولین متون منثور، این مقوله مهم وجود داشت که از آن جمله می توان به مقدمه کتاب هایی نظیر شاهنامه ابومنصوری، الابنیه عن حقایق الادویه و شرح التّعرف اشاره کرد. دیباچه به عنوان آیینه ای است، در مقابل چشمان مخاطب که سیمای کاملی را ازموضوع، سبک، چگونگی وسبب تألیف کتاب ،خودمصنف، زندگی وخط مشی فکری او،روزگار مولف...

ایران و قفقاز از دیرباز در زمینه های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی روابطی تنگاتنگ داشتند. این روابط در سیر تاریخی هر دو سرزمین اثرگذار بوده است. یکی از ادوار مهم در این روابط دوره نادری(1160-1147ه ./1747-1736م) است. جدا شدن قفقاز از ایران پیش از روی کار آمدن نادر یک آزمون تاریخی برای هر دو سرزمین بود. اختلاف شدید و مبارزه اقوام و مردم منطقه قفقاز علیه حکومت عثمانی و مأیوس شدن آنها از سیاست های روسیه،...

تاریخ جهانگشای جوینی یکی از ارزنده ترین تاریخ های موجود از دورة مغولان و خوارزمشاهیان و اسماعیلیان است که اطلاعاتی بسیار سودمند به دست می دهد و این خود باعث استفاده متون تاریخی دیگری چون تاریخ وصاف، جامع التواریخ و ... شده است. چیزی که در این کتاب بیش از بیش مشهود است و کمتر در کتب و مقالات دیگر به آن پرداخته شده، شکنجه ها و ویرانگری های مغولان است. در این مقاله به اثبات رسید که مغولان در جریان...

تاریخ جهانگشای جوینی یکی از ارزنده ترین تاریخ های موجود از دوره مغولان و خوارزمشاهیان و اسماعیلیان است که اطلاعاتی بسیار سودمند به دست می دهد و این خود باعث استفاده متون تاریخی دیگری چون تاریخ وصاف، جامع التواریخ و ... شده است. چیزی که در این کتاب بیش از بیش مشهود است و کمتر در کتب و مقالات دیگر به آن پرداخته شده، شکنجه ها و ویرانگری های مغولان است. در این مقاله به اثبات رسید که مغولان در جریان...

پس از حملۀ مغول، تاریخ نویسان متعددی به شرح وقایع این رویداد پرداختند. یکی از آثار مهم این دوره، تاریخ جهانگشای جوینی است. کاربرد گستردۀ آیات و احادیث و روایات در این اثر به منظور توجیه حملۀ مذکور جلب نظر می کند؛ گویی مؤلف خواسته است از همۀ آگاهیهای قرآنی خود برای طبیعی جلوه دادن رویدادهای تلخ و فاجعه بار حملۀ مغولان بهره جوید و هر آنچه در قرآن کریم در بارۀ حکمت و رحمت خداوند گفته شده است، برای...