در سال‌های پس از فروپاشی اتحاد شوروی، جمهوری اسلامی ایران در همسایگی قفقاز جنوبی، تهدیدها و فرصت‌های جدیدی را تجربه کرده است. دگرگونی‌های مهم در صحنۀ جهانی و منطقه‌ای، شیوه‌ها و ابزارهای در اختیار سیاستگذاران برای تحقق منافع ملی را تحت تأثیر قرار داده‌ است. اکنون نقش مؤثری که دیپلماسی علمی می‌تواند در دستیابی به اهداف سیاست خارجی ایفا کند، پذیرفته ‌شده است. رقبای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای ایران ...

از زمان فروپاشی اتحاد شوروی و اعلام استقلال جمهوری آذربایجان، روابط تهران– باکو به طور معمول در سطح مطلوبی قرار نداشته، و با فراز و نشیب‌هایی در دو دهه اخیر همراه بوده است. عواملی مانند برخورداری از پیوند‌های تاریخی و فرهنگی و وجود ظرفیت های موجود برای همکاری‌های اقتصادی به‌عنوان محرکی برای گسترش روابط دو طرف به حساب می‌آید. اما در عین حال این روابط با موانع و عوامل بازدارنده‌ای مانند ادامه اخت...

با دگرگونی نظام توزیع قدرت در سطح جهانی و فروپاشی شوروی به عنوان همسایه مهم شمالی ایران و تشکیل جمهوری های متعدد در مرزهای شمالی ایران، دوران جدیدی برای جمهوری اسلامی ایران و روابط آن با جمهوری های تازه تأسیس از جمله جمهوری گرجستان به وجود آمد. با اعلام استقلال گرجستان و شناسایی آن کشورتوسط جمهوری اسلامی ایران فصل نوینی در روابط دو کشور آغاز شد. البته در دو دهه گذشته روابط دو کشور به دلایل مختل...

به‏ نظر می‏رسد هدف دولت ترامپ از استراتژی «فشار حداکثری» علیه ایران، شوروی‌سازی جمهوری اسلامی ایران با بهره‌گیری از تجارب دولت ریگان علیه اتحاد شوروی است. بر اساس یافته‌های این مقاله، شاخه فکری پشتیبان این پروژه، بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها و برخی دیگر از اتاق‌های فکر دست راستی و محافظه‌کار ایالات متحده مانند بنیاد هریتیج و امریکن اینترپرایز هستند. شاخه اجرایی این پروژه نیز وزارت خارجه آمریکا و س...

تجربۀ دو خیزش انقلابی روسیه در قرن بیستم که از یک‌سو نظم اقتصادی- اجتماعی نوینی را ایجاد کرده است و از سوی دیگر، بسترهای چرخش نظام سیاسی از پادشاهی به یک جمهوری مردم‌سالار و سپس دولت شورویایی و سرانجام جمهوری برپایۀ ریاست جمهوری را در آخرین دهۀ قرن بیستم آماده کرده است، جنبش‌های مردم‌سالارخواه شناخته می‌شود. در این پیوند، فروپاشی اتحاد شوروی و بروز نظم نوین، به‌‌عنوان جهشی به‌سوی مردم‌سالاری شن...

سیاست جمهوری اسلامی در قبال سازمانهای بین المللی دچار تحول و دگرگونی شده است ، این رساله درصد پاسخ به این سوال اصلی است که: علل تعدیل مواضع جمهوری اسلامی ایران در استراتژی چندجانبه گرایی پس از فروپاشی شوروی چیست ؟ در راستای پاسخ به این سوال، مواضع و دیدگاههای جمهوری اسلامی ایران در قبال سازمانهای بین المللی در سه سطح، جهانی (سازمان ملل متحد)، فرامنطقه ای (سازمان کنفراس اسلامی) و منطقه ای (سازما...

فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و قبول استقلال چهارده جمهوری آن از یک سو مرزهای تاریخی شوروی سابق را با همسایگان جنوبی و شرقی ناپدید ساخت و از سوی دیگر، منطقه حایل و وسوسه‎انگیزی برای رقابت و نفوذ قدرت‎های منطقه‎ای و برون‎منطقه‎ای به وجود آورد. در میان مدعیان نفوذ در منطقه، ترکیه به جهت اشتراک زبانی و تا حدودی تاریخی با ساکنان این جمهوری‌های تازه‌ استقلال‌یافته از جایگاه ویژه‌ا...

با فروپاشی اتحاد شوروی، جمهوری‌های استقلال‌یافته از آن، ریشة مشکلات اقتصادی خود را در به‌کارگیری سیاست­های اقتصادی کمونیستی در زمان اتحاد شوروی دانستند و به‌سوی نظام بازار آزاد حرکت کردند. حرکت این کشور­ها در دوران گذار اقتصادی به‌صورت طبیعی با فرایند جهانی­شدن در ارتباط است. با توجه به جهانی‌شدن اقتصاد که در ارتباط کامل با کنش‌گران اقتصادی بین‌المللی است، کشور­هایی که ظرفیت جذب این کنش‌گران را...

بعد ازفروپاشی اتحاد جماهیر شوروی چهره ژئوپلیتیک و منطقه ای جمهوری آذربایجان تغییر یافت و به عنوان یکی از بی ثبات ترین مناطق بجای مانده از امپراطوری شوروی با خلاء قدرت مواجه گردید . اکثریت شیعه در این کشور این نوید را میداد که احزاب اسلامی و شیعی بتوانند جایگاه قابل توجهی را بدست آورند . لکن فقدان نظام دمکراتیک چند حزبی در جمهوری آذربایجان ، نه تنها باعث افزایش سطح دخالت نظامیان در سیاست شده اس...

انقلاب­های رنگی یا مخملین به براندازی نرم و بدون خشونتی گفته می­شود، که پس از فروپاشی شوروی خاصه در کشورهای تازه استقلال یافته آن، وارد ادبیات سیاسی شد. وقوع انقلاب­های مخملی با حمایت غرب و آمریکا درکشورهایی نظیر گرجستان (انقلاب گل زرد (2003م)، اوکراین (انقلاب نارنجی2004 م)، و قرقیزستان (انقلاب لاله­ای 2005 م) سبب تغییراتی در معادلات منطقه شد که جمهوری اسلامی ایران را نیز تحت تأثیر قرار داد که ...