مکتب اگزیستانسیالیسم نهضتی برای اعتراض به نظام­ها و قانون­های آرمانگرایانه­ای است که قصد دارند بر انسان سیطره یابند. این نهضت از یک مفهوم صرفِ فلسفی تجاوز کرده و توانست به خوبی در هنر و ادبیات جای خود را باز کند. رمان «ستارة آگوست» اثر صنع الله ابراهیم نیز در سایة این رویکرد فکری، در جست و جوی انسان­گرایی تازه­ای برآمده که به انسان و مفهوم وجودی او می­پردازد و «ماهیت» انسان را از «وجود» او مجزا ...

چکیده هدف از این پژوهش، تحلیل و تفسیر دو نگاره از شاهنام? طهماسبی و هفت اورنگ جامی، و تطبیق پشتوان? فلسفی نگارگران آن با افکار و عقاید حکیم صدرالمتألهین است. بدین منظور ابتدا پس از معرفی و شناخت این فیلسوف عالیقدر و برخی از نظریاتش، در نخستین نگاره با عنوان «تدبیر کنیزکان رودابه برای دیدار با زال» به طرح داستان اسطوره ای و عاشقان? آن و نیز به تطبیق نگرش ملاصدرا در باب عشق شناسی و دیدگاه فلسفی...

بررسی آثار ادبی از دیدگاه های گوناگون می تواند جنبه های مختلف زیبایی های ساختاری، فنّی و معنایی هر اثر را به گونه ای نظام مند و مبتنی بر انگاره های علمی برای خواننده مشخص کند. امروزه مطالعات هرمنوتیک یکی از شیوه های راهگشا برای کشف ابعاد پنهان معنای متن های ادبی محسوب می شود. اینگونه پژوهش ها در پی درک معنا از طریق شناخت نیّت مؤلف و با توجّه به بستر زمانی، مکانی و تاریخی شکل-گیری متن است. هدف از پ...

در مقاله ی حاضر، پس از مرور انواع کانونی سازی روایی و ابزارهای کلامیِ آن از نظر روایت پژوهان سنتی، با رده-شناسی تازه ای از اقسام کانونی سازی تحت عنوان «کانونی سازی فرضی» نیز آشنا خواهیم شد. منظور از کانونی سازی فرضی، امکان دریافت تجربه ای ادراکی مفهومی است از موضعی که کانونی ساز هرگز در آن حضور نداشته است. توصیف (و سپس تبیین) این نوع کانونی سازی نیازمند بهره گیری از دیدگاه های زبان شناختی و فلسف...

تحلیل داستان رستم و اسفندیار مقوله ای است که هرچند استادان بسیاری به آن پرداخته اند، ولی همچنان جای بررسی و بذل دقت دارد. این داستان پیرامون سه شخصیت محوریِ رستم، اسفندیار و گشتاسب ـ به عنوان سه رأس یک مثلث ـ است که هر یک به عنوان نموداری از واقعیت و حقیقت تاریخی ما ایرانیان جلوه ای تازه در عرصه روان شناسانه وجودی مان دارد؛ رستم به عنوان ابرمرد ملی، اسفندیار به منزله رویین تنی ساده اندیش که بر ج...

چکیده اگزیستانسیالیسم مکتبی فلسفی است که نخستین بار سارتر آن را اشاعه داد. بر طبق اصول این نظام اندیشگی انسان نخست به وجود خود پی می‌برد و آنگاه تعریفی از خود و جهانش ارائه می‌دهد که‌از این پس باید آن را بسازد. پس از این وجود یافتن، او همواره با مسایلی روبه‌‌رو است که عناصر اصلی اندیشة اگزیستانسیالیسم می‌باشند: آزادی و وانهادگی، دلهره، بیچارگی و نوستالژی. در این مقاله بر آنیم تا داستان «گدای» ...