شناخت نفس انسان و حیات پس از مرگ از مقولاتی است که نقش به سزایی در زندگی انسان ها دارد. از آنجا که رابطه ی این دو مقوله از قبیل رابطه ی غایت و ذی غایت و مسیر و منتهاست، لذا در ارتباط تنگاتنگ با یکدیگر قرار دارند. پژوهش حاضر در صدد بررسی رابطه ی این دو مقوله در اندیشه ی ملاصدراست. بدین ترتیب که پس از گذری اجمالی بر نفس شناسی متقدمین، نفس شناسی ملاصدرا و نظریات بدیع ایشان مطرح، بررسی و بعضاً نقد م...

جامعه ایران امروز بیش از هر زمان دیگری در پی کشف الگوهای اسلامی در عرصه های مختلف، بر اساس آموزه های اسلامی است. در این راستا این سؤال مطرح م یشود که الگوی اسلامی پیشرفت بر اساس مفاهیم قرآن کریم چیست؟ در پاسخ، این مدعا ارائه شده که الگوی پیشرفت قرآنی الگویی است که رهبران الهی با هدف تحقق سعادت دنیوی و اخروی (حیات طیبه) در ابعاد سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، امنیتی و... با تأکید بر منابع وحیانی و بشر...

تغییر و نوآوری جز و طبیعت اجتماعی انسان بوده، ولی طی دو دهه اخیر، این پدیده با سرعتی بسیار زیاد و در تمام زمینه ها ایجاد شده است . باید توجه داشت که تغییر همیشه جز زندگی سازمانی بوده و در عصر حاضر سرعت آن در مقایسه با گذشته با طور قابل ملاحظه ای افزایش یافته است . امزوه همه از تغییر به خوبی اطلاع و با آن سروکار داریم. ممکن است متوجه است آن باشیم یا نباشیم. ممکن است مخالف آن باشیم یا حتی تسریع آ...

بحث علت از آغاز اندیشه ورزی بشر همراه او بوده است و فیلسوفان نیز از آغاز تاکنون از آن سخن گفته اند. ارسطو علت ها را در چهار گروه دسته بندی می کند. 1 ـ علت مادی، آنچه شیء از آن ساخته می شود، 2 ـ علت صوری، صورت یا الگو، 3 ـ علت فاعلی، یا به تعبیر خود ارسطو، مبدأ حرکت، 4 ـ علت غایی، که بر پایان یا هدف دلالت می کند. ارسطو با تحلیل آرای فیلسوفان قبلی در باب علت ها، خود را نخستین متفکری می شمارد ...

فوز ابدی مهم ترین مسأله حیات برای ابنای بشر است. حتی آنان که به نظام های الهی اعتقادی ندارند در جستجوی سعادتی کامل و ابدی هستند. فائزون کسانی هستند که در بستر وحی توانسته اند به سعادتی جاودانه دست یابند. در قرآن کریم در چهار سوره از لفظ فائزون استفاده شده است، که فوز را در سیمای دست یابندگان به آن به تصویر کشیده است. در هر یک از سوره های توبه، مومنون و حشر، به بیان مرحله ای از مراحل ایمان آوردنِ...

خودفراموشی یکی از مسائل مهم انسان‌شناختی و از مفاهیم مهم علوم انسانی است. در قرآن کریم از آن به عنوان «نسیان نفس» یاد شده و اصطلاح امروزی آن «ازخودبیگانگی» یا به دیگر سخن «الیناسیون» است که در عصر کنونی طرح شده و مورد توجه فیلسوفان و عالمان علوم انسانی قرار گرفته است. در بینش قرآنی، خودفراموشی حالتی روانی و فکری است که برخلاف حیوان، در انسان پیدا می‌شود؛ زیرا فقط انسان است که می‌تواند هویت واقع...

چکیده واژه «قیامت» از ریشه «قوم» به معنای ایستادن و به پا خاستن است. بر خلاف نظر برخی مستشرقین واژه­ای اصیل است. واژه مذکور هفتاد بار در قرآن کریم استعمال شده است و با برخی از اسامی دیگر رستاخیز مانند «بعث»، «حشر»، «نشور» و... هم معنا و با واژه «قعود» و «جلوس» متضاد است. در معنا شناسی قرآنی، لازم است این واژه در کنار عبارات «یوم یقوم الحساب»، «یوم یقوم الاشهاد»، «یوم یقوم الروح و الملائکه صفاً»...

عین الله خادمی[1]        چکیده اصل علت غائی – علی رغم این که در فلسفه اسلامی همچون خود اصل علیت از مسلّمات است– در میان فلاسفه غربی دغدغه آفرین شده است. در شماره قبل با نظرات ارسطو، توماس آکوئینی، بیکن و دکارت درباره علت غایی آشنا شدیم و در این قسمت به دیدگاه های اسپینوزا، لایب نیتس، کانت و ژیلسون دراین باره می پردازیم. اسپینوزا به شدت به نظریه غایت انگاری حمله کرده و دلایلی برای ابطال آن ذکر کر...

توجه به مبدأ نخستین موجودات و اقامه­ی براهین متعدد در اثبات وجود آن از دیرباز در تفکر فلسفی وجود داشته است. پژوهش حاضر از روش مطالعات تطبیقی به مقایسه­ی دیدگاه ابن­سینا و لایب نیتس پیرامون مبدأ نخستین پرداخته است. ابتدا برهان صدیقین ابن­سینا و برهان مبتنی بر اصل جهت کافی لایب­نیتس در اثبات وجود مبدأ نخستین ارائه شده و سپس علیت مبدأ نخستین در قالب سه پرسش مورد مقایسه قرار گرفته است: مبدأ نخستین ...