چرا مجازات می کنیم؟ این سؤالی است که قرن هاست ذهن فلاسفه و اندیشمندان حقوق کیفری را به خود مشغول کرده است. در پاسخ به این سؤال استدلال های سنتی در دو جبهة سزادهی و سودانگاری قرار گرفته اند. از آنجا که این دو دیدگاه رقیب از دیرباز یکدیگر را به عدم تکافو برای توجیه مجازات متهم کرده اند، استدلال های جدیدتر تمایل به آشتی دادن آن ها دارند تا حتی المقدور از مزایای هر یک بهره مند شده، از معایب آنها به...

مسئلة تناسخ یکی از موضوعات پردامنه‌ای است که در ادیان گوناگون به‌ویژه ادیان غیرابراهیمی مطرح است. از مسائل مطرح در دین اسلام مسئلة مسخ است. تبیین این مسئله و پاسخ به سؤال‌های پیرامون آن با توجه به مبانی فکری مختلف و درک صحیحی از تلقی ناصحیح از مسخ، زمینۀ ارائۀ دیدگاه‌های متفاوتی از آن‌ را پدید آورده است. در این مقاله کوشیده شده دیدگاه صدرالمتألهین، به‌ویژه با توجه به نگاشتۀ مستقل وی در تفسیر، ب...

جان رالز در نظریة خود دربارة عدالت، در حالی که پردة جهل در وضع نخستین را موجب نادیده گرفتن تمامی اطلاعات، مقام، موقعیت سیاسی و اجتماعی، و ویژگی های روان شناختی نمایندگان می داند، در چنین وضعی وجود خیرهای اولیه را ضروری می داند. علاوه بر آن، ضرورت مزبور به نظر وی ناقض بی طرفی و انصاف در وضع مذکور نیز نیست. در این مقاله، ضرورت مذکور تبیین و بی طرفی خیرهای اولیه واکاوی خواهدشد. به نظر می رسد که بی...

روابط اجتماعی انسان‎ها مستلزم رعایت اصول اخلاقی است و هرقدر گسترة ارتباطات اجتماعی بیشتر شود، ضرورت تقیّد به اخلاق فضیلت‎مندانه بیشتر خواهدشد. برخی صاحب‎نظران اخلاقی برآن‎اند امروزه تکثر و تنوع فرهنگ‌ها در رسانۀ جهانی موجب‎شده تا نتوان مشترکاتی اخلاقی برای بشریت ترسیم کرد، اما نگارنده در مقالة حاضر از پنج اصل اخلاقی به‌ عنوان حداقل اصول اخلاقی که از ذاتیات و فطریات بشر نشئت گرفته، یاد کرده‎است ک...

مفهوم ترس آگاهی یکی از کلیدی‌ترین مفاهیم اندیشة کی‌یرکگور است که تا حدی موجب منحصر به فرد بودن اندیشة او گردیده است. این مفهوم و ملاحظات مربوط به آن در اندیشة این اندیشمند بزرگ، بسیار مهم و از مهمترین مولفه‌ها و درون مایة اصلی و مقصود اندیشه‌ورزی‌های او است. انگیزة اصلی این تحقیق، نخست از جهت نوع نگاه متفاوت و تازة کی‌یرکگور به این مقوله است. میزان اهمیت این مفهوم برای او تا آن حد است که یکی از...

این مقاله به بررسی مسئلۀ وجودشناسانة ارزش هنر در فلسفة نلسون گودمن می­پردازد، به عبارت دیگر، این مسئله که ’طبق نظریۀ شناخت­گرایی گودمن، روابط میان ویژگی (های) ارزشمند یک اثر هنری با خود آن اثر از چه نوع است؛ در وهلة اول، از طریق بررسیِ (1) انواع روابط میان ویژگی­های ارزشمند اشیاء با خود آن‌ها، (2) انواع روابط میان ویژگی­های ارزشمند آثار هنری با خود آثار، و (3) موضع گودمن دربارة مسئلة دستوری ارزش...

اگر در میان منابع دینی به دنبال کشف نظام ارزش های اخلاقی بوده و بخواهیم مراتب خوب و بد را به دست آوریم؛ یعنی خوب را از خوب تر و بد را از بدتر تمیز دهیم، لاجرم به سراغ مفاهیمی از قبیل افعل تفضیل خواهیم رفت. در نگاه نخست انتظار داریم که این مفهوم تنها دارای یک مصداق باشد، اما برخلاف انتظار اولیه، در آیات و روایات، مصادیق مختلف و متنوعی برای آن بیان شده است! مفسران در تفسیر این آیات و جمع میان ادل...

نظریة حداقلی صدق (mt) نظریه­ای است که پول هاریچ آن را مطرح کرده و به دفاع از آن پرداخته است. این نظریه­، در گروه نظریه­های انقباضی صدق قرار می­گیرد و می­توان آن را جدیدترین گونه­ از این نظریات محسوب کرد. هاریچ ادعا می­کندmt، «شرایط کفایت» نظریه­های صدق را برآورده می­سازد؛ یعنی با استفاده از آن می­توان همة امورِ واقعِ مربوط به صدق را تبیین کرد. در این مقاله، چهارچوب کلّیmtو شرایط کفایت آن به اختصار...

ملاصدرا در زمانی پا به عرصة فلسفه نهاده که مسئلة غالب فلسفی، مسئلة اصالت وجود و ماهیت بوده است. او در چرخشی معرفتی از نظریة اصالت ماهیت در عرصة موجودات ممکن الوجود به نظریة اصالت وجود در این عرصه می گراید. این چرخش، انقلابی فراگیر در ساحت فلسفه ایجاد می کند و به تبع خود، اصولی همچون وحدت وجود، تشکیک وجود و اشتداد وجود را حاصل می کند. ملاصدرا عینیت مصداقی وجود، زیبایی، علم و دیگر صفات کمالی را ب...

بررسی چرایی و چگونگی شکل گیری مسئلة جزایر سهگانه به علت نقش آن در ایجاد یک تفاهم اصولی میان دو کشور ایران و امارات متحده عربی از اهمیت زیادی برخوردار است. طبق اسناد موجود، تا اواخر قرن نوزدهم حتی مقامات انگلیسی نیز بر ایرانی بودن این جزایر تأکید داشتهاند، اما اوجگیری رقابتهای اقتصادی و سیاسی میان دول غربی در دهه های پایانی قرن نوزدهم در منطقة استراتژیک خلیج فارس، زمینة تغییر نگرش انگلستان را فر...