هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی بخشی از فرانظریۀ علوم اجتماعی بوده که خود شامل هستی‌شناسی، معرفت‌شناسی و روش‌شناسی است. هر چند عناصر مذکور، نقش تعیین‌کننده‌ای در نظریه‌پردازی دارند، اما بررسی الزامات هستی‌شناسی نظریه‌پردازی در علوم اجتماعی، مسئلۀ اصلی مقاله حاضر است. روش: روش مورد استفاده در این پژوهش، بر اساس نظریۀ زمینه‌ای(گراندد) و گردآوری داده‌ها از طریق مصاحبۀ عمیق با اساتید متخصص روش‌شناسی در ...

شالودۀ اقتصاد روستایی بر فعالیت‎های کشاورزی استوار است و یکی از قدیمی­ترین مسائل در کشاورزی، مسئلۀ آبیاری است. قرار گرفتن گسترۀ وسیعی از ایران‎زمین در اقالیم خشک و نیمه‎خشک جهان از یک‎سو و از سوی دیگر توزیع نامناسب زمانی و مکانی بارش، کمبود منابع آب و نیز مسئلۀ انتقال آن از مسیرهای طولانی از چالش‎های اساسی این بخش است که همواره پیش روی دست‎اندرکاران اجرایی قرار دارد. در این راستا، یکی از راهکار...

مسئلۀ محوری احمد اشرف در بررسی جامعه‌شناختی تاریخ ایران، تبیین موانع تاریخی تحقق نظام سرمایه‌داری بورژوازی و جامعۀ مدنی است. اشرف به‌منظور توضیح و تبیین مسئلۀ مذکور، ابتدا درصدد شناخت ویژگی‌ها و سازوکارهای حاکم در تاریخ ایران بر اساس مفاهیم «نظام آسیایی» و «نظام فئودالی» در اندیشه‌های مارکس و مفاهیم «نظام پاتریمونیال» و «شهر شرقی» در جامعه‌شناسی ماکس وبر و مفهوم «نظام ملوک‌الطوایفی» رایج در ادب...

ابن¬رشد اندلسی، بعد از ابن طفیل و ابن باجّه، از فلاسفه و متفکران جامع الاطراف در حوزۀ غرب اسلامی در سدۀ ششم است. مطالعۀ آثار ابن رشد هر خواننده ای را به این درک رهنمون می سازد که وی، علاوه بر حکمت نظری، در حکمت عملی نیز آرا و اندیشه  های قابل توجهی دارد. از آنجا که اندیشه های عملی ابن رشد تاکنون به صورتی کم رنگ مطرح بوده است، این مقاله در صدد است مسئلۀ سعادت را، به عنوان یکی از مسائل مهم در حوزۀ...

هدف: هدف پژوهش حاضر، مطالعۀ تاریخ اجتماعی مفهوم «اخلاق اطلاعات» است. قصد بر آن است تا نشان داده شود که چگونه مفهوم «اخلاق اطلاعات» در جریان تحولات اجتماعی حاکم بر حرفۀ کتابداری و اطلاع‎رسانی برساخته شده و به‎شکل آنچه ما امروز به‎عنوان حوزۀ «اخلاق اطلاعات» می‎شناسیم، درآمده است.  روش: پژوهش حاضر به روش سندی یا کتابخانه‎ای انجام شده است. روش سند...

ایدة سرمایۀ اجتماعی در تداوم تاریخی ایده پردازی کارل مارکس دربارۀ مفهوم سرمایۀ اقتصادی شکل گرفت. دایرۀ مفهومی سرمایه، با پیدایی نظری های سرمایة انسانی ، سرمایۀ فرهنگی و سرمایۀ اجتماعی ابعاد جدیدی یافت. مسئلۀ اصلی مقاله این است که سرمایۀ اجتماعی به مثابۀ یک نظریه، چگونه تعین معنایی پیدا کرد و روند تطور معنایی این مفهوم به چه ترتیب رقم خورد. این پژوهش بر پایۀ روش تاریخی با تأکید بر تاریخ اندیشه ا...

یکی از مسائل مهم فلسفی در مبحث حرکت، مسئلۀ «امکان یا امتناع حرکت در مجردات» است. این مسئله پیوند وثیقی با مسئلۀ وجود عینی هیولا و مادۀ المواد دارد. فیلسوفان مشائی با براهینی همچون «برهان قوه و فعل» و «برهان فصل و وصل»، تلاش کرده‌اند اثبات کنند که هیولای اولی وجود عینی در عالم جسمانیات دارد؛ از سویی دیگر، آنها حرکت را مبتنی بر وجود هیولا دانسته‌اند. بدین ترتیب، از آنجا که موجودات مجرد، خالی از م...

مسئلۀ شر، آن گونه که در اندیشۀ مطهری و سوئینبرن مطرح شده، یکی از معضلات مهم و در عین حال پیچیده در بحث باور به خدا و غایتمندی جهان است. هر دو فیلسوف از منظر عدل به مثابه مهم‏ترین صفت الهی بدان نگریسته و با ابتناء بر دو رهیافت عنایت و اختیار بدان پاسخ گفته‏اند. دشواری مسئلۀ شر عمدتاً به روش منطقی طرح بحث باز می‏گردد که بر ناسازگاری، و نه صرفاً نقض، تأکید دارد. بدین معنا که با وجود خدای قادر مطلق، ...