اصل برائت به این معناست که اگر در وجوب یا حرمت شیئ شک کنیم و حجتی بر وجوب یا حرمت قائم نشود ادعا این است که عفلا و شرعا در شبهات وجوبیه ترک جایز است و در شبهات تحریمیه عمل جایز است اصولیین برای اثبات این ادعا به ادله اربعه - کتاب ، سنت ، اجماع و حکم عقل تمسک کرده اند . مرحوم شیخ انصاری و آخوند خراسانی هم این ادله را بیان نموده و در دلالت داشتن یا عدم دلالت آنها برای اثبات اصل برائت بحث کرده ا...

اولیانامه نویسی (hagiography) متصوّفه در دو شکل تذکره های عمومی (= تذکره الاولیاها) و ولی نامه های انفرادی (مقامات مشایخ/ سیرت نامه ها/ مناقب نامه ها) مشتمل بر شرح احوال و نقل کرامات و خوارق عادات مشایخ صوفیه، از کهن ترین انواع نگارشی در نزد متصوّفه است که همراه با شکل گیری و تدوین معارف و آموزه های تصوّف در دستینه های کهن، در فاصله قرن های سوّم و چهارم هجری، دوران شکل گیری، تدوین و صورت بندی مکتوب...

آنچه دراین مختصر موردبحث قرارمی گیردسندی است مورخ803ه ق مربوط به خانقاه شاه باباولی دربهبهان.موضوع سند، تعیین جانشینی قطب خانقاه بهبهان است.این سند در اواخر عمر قطب خانقاه به نام جمال الدین عبدالحمید جبل جیلوئی (کهگیلوئی)، معروف به صاحب البحر از زبان او تنظیم شده است.قطب بزرگ خانقاه ،مرید و شاگر خاص خود سیدشرف الدین حسن را به خلافت برگزیده و او قصدسفری دارد.قطب در این سند، سلطان، وزیر، سادات و ...

این مقاله به معرّفی محمّد فضل از مشایخ گمنام ملامتیه قرن سوّم هجری می‌پردازد. بدین منظور با استفاده از منابع کهن، به روش تحلیل تاریخی درباره نام، زادگاه، خانواده، تاریخ وفات، مذهب فقهی، آثار، مصاحبان، راویان و سفرهای او آگاهی‌هایی به دست داده می‌شود و مأخذ کهن حکایتی از وی ـ که در مثنوی مولوی بدون ذکر نام او آمده ـ معرّفی می‌گردد.

ابوالعبّاس قصّاب آملی از مشایخ بزرگ قرن چهارم، پیر و مراد ابوسعید ابوالخیر، ابوالحسن خرقانی... و خود نیز مرید محمّدبن عبدالله طبری بود.وی مردی امّی بود که با وجود امّی گری اش از ظرایف و دقائق علم توحید مشکل گشایی می کرد وغوامض آن را برطرف می ساخت. نگارنده دراین مقاله پس از معرّفی این شخصیّت، به شرح و بسط سخنان وی،همراه با تجزیه و تحلیل نظر عارفان درباره ی وی،پرداخته است.

ابوحفص حدّاد یکی از مشایخ و بنیان گذاران مکتب ملامتیه در نیشابور قرن سوم بوده است. در این پژوهش با بررسی منابع کهن، آگاهی هایی دربارۀ زندگی و خانوادۀ ابوحفص به دست داده ایم و با تأمّل در سخنانی که از وی نقل شده است، برخی از زوایای اندیشۀ او را روشن کرده ایم که از طرفی بیانگر خطوط اصلی تفکّر وی و از سوی دیگر نشان دهندۀ اصول ملامتیه است.

خواجه ابوالحسن علی‏بن حسن سیرجانی از بزرگان صوفیه قرن پنجم هجری است. وی شیخ کرمان بوده و در آنجا داروخانه و اوقاف و مریدان بسیار داشته و مورد تکریم بزرگان صوفیه از قبیل ابوسعیــد ابوالخیر، خواجه عبدالله انصاری و هجویری قرار گرفته است. او که اهل سیر و سیاحت بوده در سیرجــان درگذشته و آرامگاهش تاکنون باقی و زیــارتگاه است. کتاب بیاض و سواد خواجه علی حسن که تاکنون بــه صورت نسخ خطی مانده است، در ح...

عدد وشمارش از دیرباز نزد انسان کاربرد داشته است.در زبان عربی عدد،دارای چند لفظ اصلی است که به نام اصول عدد شناخته شده است .این اصول،12لفظ است به این ترتیب«واحد،اثنان،ثلاثه،اربعه،خمسه،سته،سبعه،ثمانیه ،تسعه،عشره،مائه،الف»و بقیه الفاظ عدد از همین اصول،ساخته می شوند.معرفه ساختن تعبیرات عددی با توجه به نوع آنها متفاوت است.تعریف در عدد مفرد،یا با معرفه ساختن معدود است یا عدد و معدود یا عدد به تنهایی،...

تعلیم «تثلیث» را با اندکی تسامح می‌توان، مهم‌ترین تعلیم در الهیات مسیحی به‌شمار آورد. شکل‌گیری مناقشات فراوان در باب تثلیث از آغاز مسیحیت، تشکیل شوراهای کلیسایی متعدد، نشو و نمای جریان موسوم به بدعت‌گذار در مقابل کلیسای رسمی و تدوین یک اصطلا‌ح‌نامۀ تثلیثی بسیار غنی گواهی است بر صحت این مدعا. در مقالۀ حاضر تلاش می‌شود تا نحوۀ تطور رویکردهای الهیاتی اتخاذشده نسبت به اصطلاح‌شناسی تعلیم مذکور و تعا...