منطق دانان برای مقدمات برهان علاوه بر یقینی بودن، شش شرط دیگر ذکر کرده اند. پرسشی که در این تحقیق بدان پاسخ داده می شود، این است که چرا منطق دانان علاوه بر یقینی بودن مقدمات، شروط دیگری را مطرح کرده اند. آیا آنان در افزودن این شرایط درصدد تحقق برهان بودن هر برهانی بوده اند یا اهداف دیگری را در نظر داشته اند؟ به نظر می رسد منطق دانان در بیان این شرایط، چند هدف متفاوت را تعقیب می نموده اند. برخی ...

فرگه مکررا در آثار خود به تمایز میان امر منطقی و امر روانشناختی توصیه میکند. این اوین قاعده او در کتاب مبانی حساب است. خلط میان معنا و رویدادهای ذهنی انفسی، مهمترین مصداق خلط امر روانشناختی با امر منطقی است. نظریه ی معنا همچون ایده روانشناختی، منجر به وضع معیارهای غیر اقلیدسی دقت شد. چارچوب معیارهای غیر اقلیدسی دقت، یقین روانشناختی را بالاترین درجه ی دقت تلقی میکرد. در این چارچوب شهود به عنوان ...

در چارچوب پارادایم زبانی، همواره مرتبط با تلقی حقیقت به عنوان سازگاری، این مسأله وجود دارد که چگونه می‌توانیم در پرتو دلائل قابل دسترس، ادعای حقیقی نامشروطی را بیان کنیم که ورای آنچه توجیه شده است، قرار دارد. به عبارت دیگر، اگر در چارچوب زبانی، حقیقت یک قضیه را نمی‌توان مطابقت آن با چیزی در جهان دانست، زیرا در این صورت ما باید قادر باشیم از زبان خارج شویم، در حالی که از زبان استفاده می‌کنیم، پس...

این مقاله با روشی تحلیلی به بررسی شروط توجیه در باورهای تجربی می‌پردازد. در این مقاله، نشان می‌دهیم که نظریات انسجام‌گرایی و مبناگرایی در توجیه این باورها ناتمام‌اند. پس از بررسی این دیدگاه‌ها، نظریه‌ی جدیدی در توجیه این باورها ارائه خواهیم کرد. در این نظریه، کوشیده‌ایم تا کاستی‌های نظریات مختلف در توجیه این باورها را برطرف سازیم. این نظریه هرچند با پیش‌فرض درون‌گرایی این نظریات در توجیه برساخت...

بنا بر تحلیل سه جزئی رایج در معرفت شناسی غربی، معرفت عبارت است از باور صادق موجه. اما کیث لرر به جای باور، پذیرش با هدف احراز حقیقت و اجتناب از خطا را قرار داده، درباره چیستی صدق نیز معتقد به نظریه علامت زدایی است. وی در پاسخ به مسأله گتیه، نقض ناپذیری و عدم ابتنای توجیه بر باور کاذب را به عنوان شرط چهارم معرفت مطرح می کند. و در مقام مهم ترین نظریه پرداز انسجام گروی در توجیه معرفت، با ابداع اصط...

در قرن بیستم، نقد ارزش فلسفی پارادایم دوارزشی به شکل‌گیری انگارة تخطّی از اصل طرد شق ثالث و پیدایش دستگاه‌های منطقی غیراستاندارد از قبیل منطق چندارزشی و فازی انجامید. این انگاره در حالی شکل گرفت که اصل طرد شق ثالث در کنار دو اصل اینهمانی و امتناع تناقض از اصول اوّلی فکر محسوب می‌شد و تخطّی از هر یک از آنها، به دلیل رابطة منطقی آنها با یکدیگر، مستلزم تخطّی از دو اصل دیگر بود. اما آیا تخطّی از اصول ای...

دانشمند و عارف نامدار فرانسوی پاسکال سالها پس از عارف بزرگ ایرانی‘مولوی رومی‘وجود بشر را به نی تشبیه کرده است . وی در ضمن آثار خود از حقایق دینی سخن رانده و ثابت کرده است که میان این حقایق و علم و فلسفه کمال رابطه نزدیک و قرابت انکارناپذیر وجود دارد . کسانی که جویای سعادت می باشند‘برطبق اصول منطق باید راه دین را پیش گیرند و از سرچشمه فیاض معارف الهی سیراب گردند. تنها دین قادر است طبیعت و ماهیت...

در مقاله‌ی «نقش عوامل اجتماعی در معرفت ریاضی و منطقی»، نشان داده می‌شود که عوامل اجتماعی در پیدایش و ضروری‌انگاری علوم بنیادینی چون ریاضی و منطق نقش دارند؛ از جمله مهمترین دلایل مطروحه در این مقاله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: اختلاف ریاضی‌دان‌ها، تنوع تناقض در براهین خلف، ساختارشکنی در مقادیر بی‌نهایت، تحلیل ویتگنشتاین از عمل جمع، تغییر مفهوم بداهت در طول تاریخ، دوری بودن اثبات اصول بدیهی، ...