در زبان فارسی اشعار زیادی وجود دارند که سراینده اصلی آنها هنوز مشخص نشده است. یکی از این موارد، قصیده مشهوری با مطلع «سلام علی دار ام‌الکواعب/ بتان سیه‌چشم عنبرذوایب» است. تاکنون چند تحقیق در این باره صورت گرفته و منوچهری دامغانی، امیر معزی، برهانی، حسن متکلم کاشی و ابوالمعالی نصرالله منشی به عنوان سرایندگان قصیده مذکور معرفی شده‌‌اند. پژوهش حاضر با بررسی استدلال‌های به‌کاررفته در مطالعات پیشین...

چکیده یکی از جلوه­های مهمّ همگرایی فکری - فرهنگی میان ملل و اقوام بشری، سنّت­های مشترک ادبی است. از جملة این اشتراک­ها در ادب فارسی و عربی، شعر شمع است که به ادب الشّمعة نیز معروف است و از دیرباز در آثار برخی پارسی­سرایان و تازی­گویان انعکاس یافته است. این سخنوران، با به کار­گیری ابزارهای هنری گوناگون به­ویژه تشبیه، شمع را در دواوین و آثار خویش به تصویر کشیده­اند و امروزه می­توان هنرنمایی آنان را ...

در این پژوهـش با بهـره­ گیـری از نظـریۀ تکامل­ یافته انسجـام هلیـدی و حسن (۱۹۸۵) در زبـان ­شناسـی نقش ­گـرا، به تحلیل انسجام و پیوستگی در ابیاتی که با رویـکرد به «واژه­های مکرّر» در دیوان منوچهری بوده پرداختـه ­ایم تا روشن نماییم ابیات این دیـوان ارتباط معنـایـی زنجیـره­ های انسجـامی را چگونه محقق می ­سـازند. بر اساس این نظـریه، «انسجـام» روابط میان عناصـر سازنـدۀ متن است اما صرف دست یافتـن به ع...

نهضت مشروطیت ایران یکی از مهم ترین حوادث تاریخ معاصر ایران است که هم از جهت مبارزات عملی و هم از جهت نظری پردازی اهمیت بسیار دارد. یکی از علمای طرفدار این نهضت، علامه نائینی است که علاوه بر مبارزه عملی علیه حکومت استبدادی شاهان قاجار، در زمینه نظریه پردازی درباره حکومت مشروطه نیز فعال بود و در این زمینه، کتاب ارزشمند تنبیه الامه را به نگارش درآورد. در سال های اخیر دیدگاه های سیاسی علامه نائینی ...

هدف این پژوهش آن است که جایگاه و کارکرد طبیعت در زبان، بیان و محتوای شعر دو شاعر از دو سبک نسبتاً دور مورد بررسی قرار گیرد. منوچهری دامغانی متوفّی( 432 ه.ق) و مهدی اخوان ثالث متوفّی( 1369ه. ش) بی‎شک ازبزرگ‎ترین شاعران در ادب فارسی به شمار می‎روند. البتّه توجّه دو شاعر مذکور به طبیعت به یک میزان نیست و حتّی نحوه‎ی نگرش آن‎ها نسبت به این موضوع نیز یکسان نیست. چنان‎که با دقّت نظر در آثار این بزرگان ثابت ...

از زندگی ابوالمعالی نصراالله منشی و آثارش اطّلاع زیادی به دست ما نرسیده و یگانه اثر شناخته شده اش ترجمۀ کلیله و دمنه است. امّا وی علاوه بر این کتاب، شعر نیز می سروده و در لباب الالباب سه رباعی از او آمده است. همچنین در ترجمۀ کلیله و دمنه، دو بیت از قصیدۀ عربیِ وی که در مدح بهرامشاه بوده، دیده می شود که مدرک دیگری بر سعی او در شاعری است؛ ولی در منابع دیگر، تا کنون شعری از نصراالله منشی گزارش نشده ا...

با وجود کتابها و منابع بسیار زیاد و سودمند در باب شعر و شاعران غربی قرن بیستم و دورهی مدرن هنوز مطالب زیادی است که نمی دانیم و چهره های بیشماری وجود دارند که نمی شناسیم. یکی از این شاعران طراز اول اما گمنام شاعر توانای انگلیسی بزل بانتینگ است که نه تنها در ایران بلکه هنوز در زادگاه خود انگلیس نیز در گمنامی به سر می برد. هدف این مقاله در اصل معرفی این شاعر ارزشمند به خوانندگان ایرانی و نیز بررسی...

عنصر سپاهی و لشکری و ابزار آلات جنگی، از عناصری است که شاعران از آنها در تصویرسازی های خود بهره برده اند. این عناصر از همان آغاز شعر فارسی، پیوندی عمیق با شعر و تصاویر شعری داشته اند و شاعران با استفاده از آنها تصاویر زیبا و متنوعی را خلق کرده اند. در این رساله، نگارنده به بررسی تأثیر عنصر سپاهی و لشکری و ابزار آلات جنگی در تصاویر شعری با تکیه بر اشعار فرخی سیستانی، منوچهری، ناصرخسرو و خاقانی پ...

در این پژوهش مضامین و موضوعات فرعی قصائد منتخب مدحی ده شاعر مدیحه سرای نامی آغاز شعر فارسی تا پایان قرن هشتم (رودکی، فرخی، عنصری، منوچهری، معزی، سنائی، انوری، کمال الدین اسمیل، سعدی و سلمان)، بررسی شده است. پس از دسته بندی مضامین و تشخیص موضوعات فرعی، تحول این موضوعات فرعی و مضامین بر اساس رویکرد تحلیل محتوا در دو سطح تحلیل محتوایی و تحلیل بسامدی انجام شد. تحلیل مستقل هر یک از این موضوعات فرعی...

خمریات از دیرباز مورد توجه شاعران پارسی و تازی بوده است. اعشی و منوچهری دامغانی از جمله این شاعران‌اند که به این موضوع پرداخته‌اند. بنابراین به خاطر بسامد بالای توصیف باده در شعرشان، و عدم پژوهش در این خصوص، این جستار به دنبال آن است که با روش توصیفی - تحلیلی، نگاه دو شاعر به این موضوع را بررسی کرده و تفاوت‌ها و اشتراکات شعری آنان را بیان کند. یافته‌های این پژوهش نشان...