چکیده زمان در روایت یکی از مباحث مهمّ است که در دهه های أخیر مورد توجّه روایت شناسان مختلف قرار گرفته است. از این میان، نقش مهمّ ژرار ژنت، ساختارگرای فرانسوی، در تکوین نظریّه زمان روایی به عنوان یکی از مهم ترین مؤلّفه های پیشبرد روایت داستانی، بسیار قابل توجّه است. ژنت نظریّه زمان در روایت خود را در سه محور نظم، تداوم و بسامد مطرح می کند. این پژوهش که به روش ساختارگرایانه انجام شده، نشان می دهد از میا...

تأثیرگذاری و تأثیر­پذیری آثار تاریخی از یکدیگر شرایط ویژه­ای را برای مکالمه آن ها در بستر تاریخ فراهم کرده است و همواره در رابطه­ای ترامتنی با یکدیگر قرار گرفته­اند، تا جایی که حتی عنوان­های این آثار نیز از این تأثیر و تأثر بی­بهره نمانده است. عنوان­های متون تاریخی نقش مهم و تأثیرگذاری در آفرینش عناوین آثار تاریخی پس از خود دارند؛ از این رو می­توان گفت این عناوین نیز در طول حیات خود، همواره در ...

کانون روایت در تحلیل شگردهایی که داستان پرداز در خلق داستان های خود از آن ها بهره می گیرد اهمیت فراوان دارد. زاویه دید، با درنظرگرفتن بسط معنایی خود در روایات مدرن، منظری است ویژه که راوی به یاری آن مؤلفه های زمانی ـ مکانی، شناختی ـ عاطفی و ایدئولوژیکی ِجهان داستانش را شکل می دهد و گاه با تغییر و ایجاد تنوع در زاویه های دید و عرضه دیدگاه های گوناگون، مخاطب را به خوانش متن فرامی خواند و درنتیجه ت...

چکیده امروزه روایت­شناسی، با توجّه به تنوّع، ابعاد و پویایی خاصی که دارد، به عنوان نظریّه و روشی علمی در مطالعه و بررسی فنون و ساختارهای روایی آثار ادبی، بیش از پیش مورد توجّه و استفاده منتقدان و پژوهشگران ادبی قرار گرفته است. در این جستار مؤلّفۀ زمان از دیدگاه روایت­شناسی، به عنوان شاخه ای در نقد ادبی، با تکیه بر نظریّه ژرار ژنت و از منظر  نظم، تداوم و تکرار، در داستان فریدون پسر فرانک نوشتۀ علیرضا ...

مسأله ی اصلی این مقاله پیدا کردن و تحلیل پیوندها و ارتباط های بین ادبیات معاصر فارسی به ویژه داستان کوتاه فارسی که نوع ادبی جدیدی است و در پیشینه ادبی ایران به این شکل خاص وجود ندارد؛ با میراث عظیم ادبیات فارسی است. برای این منظور، یکی از داستان های کوتاه سیمین دانشور به نام «مار و مرد» انتخاب و بر اساس نظریه بینامتنیت بررسی و تحلیل شده است. روش این پژوهش، توصیفی - تحلیلی و چهارچوب نظری آن بر م...

تحلیل و بررسی کانون روایت و شگردهای روایی در آثار داستانی، استعدادها و قابلیت هایی را باز می نمایاند که به کشف ساختـار منسجم و دقیقی از روایت اثر منتهی می شود؛ از این رو تشخیص گوناگونی کـانون های دیـد، شکل های مختلف ارتباط راوی با کانون ساز و زاویه دید از اهمیت فراوانی برخوردار است. یکی از انواع تکنیک های روایی که می توان بر اساس آن توانمندی های داستان پرداز را در شکل دهی به ساختار و نظام روایی...

منظور از کانونی‌سازی، کانون دیدی است که در روایت شکل گرفته است و از آن منظر که ممکن است زمانی، مکانی، روانشناختی یا ایدئولوژیک باشد، افراد و وقایع داستانی مورد مشاهده و ارزیابی قرار می‌گیرند. در دل دلدادگی نیز در میان عناصر سازندة روایت، کانونی‌سازی حائز اهمیّت است. مندنی‌پور به عنوان یک نویسندة رئالیست و مدرن به جای تک‌صدایی، صدای شخصیّت‌های مختلف داستان را به گوش خواننده می‌رساند. در این رمان، ...

هدف این جستار، بررسی و تحلیل روابط و مناسبات بینامتنی راحة ­الصّدور و شاهنامه است. روش پژوهش، تطبیقی و مبتنی بر ترامتنیت ژرار ژنت و با رویکرد بینامتنیّت اوست. روش گردآوری داده­ها نیز کتابخانه­ای است. پرسش‌های پژوهش این است که کدام یک از انواع بینامتنیّت از دیدگاه ژرار ژنت در راحة الصّدور وجود دارد و این متن تاریخی با چه نیّت­ و چگونه با شاهنامه رابطة بینامتنی ایجاد کرده است؟ حاصل پژوهش نشان داد که ه...

یکی از ویژگی ‌های قرآن استفاده از قالب داستان است. خداوند متعال بسیاری از وقایع و رویدادها را در قرآن کریم به شکل داستان و برای دعوت مردم به زندگی صالح نقل کرده که بیانگر اهمّیت روایتگری و نقش پررنگ آن در هدایت غیر مستقیم انسان‌ هاست. یکی از داستان‌ هایی که در سوره ‌های متعدّد قرآن آمده ، داستان حضرت ابراهیم (ع) است. این پژوهش در پی آن است که داستان تولّد حضرت ابراهیم (ع) را از دیدگاه روایت‌ شناسی...