این مقاله قصد دارد تا با بهره‌گیری از برخی آموزه‌های نقد ادبی مدرن و به ویژه تمهید "چندآوایی" میخاییل باختین به مقایسه‌ی گزیده متونی از ادبیات و درام معاصر ایران بپردازد. چندآوایی به عنوان ظرفیت بالقّوه متن برای تولید و تکثیر معنا این امکان را به خواننده می‌دهد تا با نگرشی نو رمان‌ها و نمایشنامه‌های ایرانی را تحلیل نماید. هدف اصلی این تحقیق کشف جلوه‌های چندآوایی در دو نمونه مطالعاتی نمایشنامه دا...

اکبر رادی از نمایشنامه¬نویسان نام¬آشنای ایرانی ا ست که در پردازش آثار هنری خود از سبک، زبان و بیان ویژه ای برخوردار است. از دیرباز، او به واقع¬گرایی در ادب نمایشی نام بردار بوده؛ اما گاهی نیز در طرح دیدگاه¬های اجتماعی خود، از زبان و بیان نمادین بهره برده که برایند آن، خلق تیپ¬ها و فضاهای نمادینی است که با وجود ملموس و واقعی بودن، می¬توانند نمونه ای برای تیپ¬های مشابه و شرایط همسان باشند. ازاین ...

در دهه های، اخیر نقدهای بسیاری پیرامون مفهوم تاریخ و اموری که تاریخ نگاران همواره به آنها توجه کرده اند، در محافل علمی و فلسفی پسامدرن مطرح شده است. مهم ترین پیامد این نقدها، به چالش کشیده شدن رسالت تاریخ در ارائه تصویری دانشورانه و عینی از رویدادهای گذشته است. این دیدگاه نسبی در پیوند با درستی تاریخ، با زیرسؤال بردن سرشت و طبیعت آن، امکان دستیابی به حقیقت تاریخی را مورد تردید قرار می دهد و بیا...

گابریل مارسل فیلسوفِ اگزیستانس، نمایشنامه نویس، موسیقی دان، منتقد تئاتر و موسیقی معاصر فرانسوی است. نمایشنامه های مارسل پیوندی ناگسستنی با مفاهیم فلسفی او دارد. مارسل خود می گوید که عشق به موسیقی و تئاتر در او از علاقه پرُشور به فردیت موجودات و جذابیت مقاومت ناپذیر رازهای بی پایان به سوی حقیقت سرچشمه می گیرد. مارسل در فلسفه اگزیستانس راه امید را برای انسان می گشاید؛ در نمایش هایش انسان و موقعیت ه...

با گسترش علم روانشناسی و مطرح شدن آن به عنوان یکی از شاخه های مهم علمی در قرن 19 و سپس ورود آن به عالم هنر و از جمله تئاتر که اوج آن با مطرح شدن سیستم استانیسلاوسکی در پرورش بازیگر بود دنیای بازیگری وارد دورانی تازه شد. وارد شدن روانشناسی به تئاتر نه تنها باعث دگرگونی در بازیگری شد بلکه در تحلیل متون نمایشی و ادبی نیز برگی تازه بود زیرا با تحلیل روان شناسانه، دریچه تازه ای بر روی آنالیز متون نم...

مجموعة نمایشی «من فوق سبع سماوات» باکثیر از جمله نمایشنامه­های تاریخی اسلامی است که حضور عنصر شخصیت در آن بسیار پررنگ‌تر از دیگر عناصر نمایش است. شخصیت در نمایشنامه به انواع گوناگونی از جمله اصلی و فرعی، ایستا و پویا، مقابل و مخالف، نوعی و همه­جانبه و... تقسیم­بندی می­شود. شخصیت­پردازی در نمایشنامه معمولاً به کمک برخی تکنیک­ها همچون گفتگو، عمل، صحنه­پردازی و نامگذاری صورت می‌پذیرد. ­این مقاله بر...

چکیده توفیق الحکیم(1897م-1987م) در آثار نمایشی خود به ساختار توجه زیادی نموده است، نمایشنامه نویسی عربی با آثار توفیق الحکیم قدم به مرحله ی تازه ای نهاد، به طوری که این جلوه و نمود را می توان در آثار این هنرمند به وضوح مشاهده کرد. در حوزه ی نمایشنامه البته به شکل اصولی و صحیح آن، همواره قواعد و استانداردهایی بسیار بنیادی وجود دارد که بکارگیری هر کدام از آنها با روابط حساب شده و منطقی باعث بوجو...

چکیده: هدف از این پژوهش بررسی موقعیت و جایگاه جنسیت و توصیف نقش های جنسیتی در شماری از نمایشنامه های معاصر ایرانی است. این پژوهش براساس نظریه ی کنش متقابل نمادین صورت پذیرفته است. نظریه کنش متقابل نمادین، اجتماع را محیطی پویا و نقش های اجتماعی را عوامل متغیر در نظر می گیرد؛ که در گذر زمان استحکام و ثبات پیدا می کنند. نمایشنامه های افرا، یا روز زود می گذرد اثر بهرام بیضایی، بهجت اثر محمدچرم ش...

آرمان امید، نمایشنامه نویس کامروای دهه پنجاه، سال هاست که سکوت کرده است. اما این سکوت، هرچند به سایه اش برده است، اما هرگز موجب نشده که او و آثار ارزشمندش به فراموشی سپرده شود. تدوین این پایان نامه که به نقد تکوینی سه نمایشنامه اش"کبودان و اسفندیار"، "زیتون" و "تذکره کنستانتینوپل") اختصاص دارد، دلیلی بر این ادّعا است. در این پژوهش، پس از ارائه شناخت نامه ای مجمل از آرمان امید و نیز معرفی تاریخ...

در این مقاله به مقایسه ی تطبیقی نمایشنامه شاه لیر شکسپیر و شاه لیر ادوارد باند با تکیه بر خشونت به عنوان عامل شکل گیری نمایشنامه های باند، پرداخته می شود. از نگاه رفتار گرایان، شخصیت فرد محصول کنش و واکنش متقابل میان دو دسته عوامل ارثی و محیطی است؛ خشونت و اخلاق نادرست و ریشه آن در کودکی و نمود آن در اخلاق کودک به بلوغ رسیده، مسئله مهمی است که با پرسش های زیادی روبه روست. هدف از این مقاله، شناخ...