منطق، یکی از مهم‌ترین دلبستگی‌های مترجمان در نهضت ترجمة آثار یونانی ‌ـ سریانی به زبان عربی بود. اما آن‌چه ایشان محور کار خود قرار داده بودند مجموعه رساله‌های ارگانون ارسطو بود. در این دوره، «دیالکتیک» افلاتون، نه به طور مستقیم، بلکه با واسطة ارسطو به دست اعراب رسید. این واسطه، سبب شد که فهم دقیق این روش استنتاجی امکان‌پذیر نشود. درواقع، از همان روزهای آغازین ورود منطق به جهان عربی، منطق‌دانان ع...

ورود حیدرخان عمواوغلی به گیلان و ائتلاف وی با عناصر دخیل در نهضت جنگل و تشکیل کمیتۀ انقلابیِ جدید در راستای پایان‎بخشی به اختلافات و ایجاد جبهۀ واحد برای مبارزه با استبداد و استعمار بود. اما، تفاوت‎های ایدئولوژیک و نگاه گوناگون هریک از اعضای کمیتۀ انقلاب به اهداف نهضت و شیوۀ مبارزه، سبب گسترش بیش از پیش اختلافات گردید. تلاش شوروی، انگلستان و دولت مرکزی برای خاتمه‎بخشی به نهضت جنگل و ضعف فرهنگ گف...

بسیاری از مصطلحات ادبیات عرفانی بر بستر شعر خمری شکل گرفته که خود از چند منبع فرهنگی اثر پذیرفته است. آداب بزم ایرانی (ادب المنادمة) در شکل گیری مضمون های خمری قبل و بعد از اسلام تأثیر داشت. علاوه بر این، نهضت اجتماعی قرن های اول و دوم مهر خود را بر ادبیات مجن و شعر خمری به جا نهاد و طنز و اعتراض نهفته در آن زمینه ساز شعرهای قلندری قرن های بعد شد. شاعران این مکتب شعری، به تصویرسازی هایی در زمین...

شاعران نئوکلاسیک مصر نخستین شاعرانی بودند که توانستند از رهگذر عوامل نهضت، شعر را از آفاتی که در عصر انحطاط گریبان گیر آن بود رهایی بخشیده و آن رادرمسیر اصلی حرکت خودقراردهند.دراین مقاله سعی برآن است تاسه شاعر مشهورنئوکلاسیک (بارودی و شوقی و حافظ ابراهیم)که نشانه های نوگرایی و تجدید در شعر ایشان بیش از دیگرشاعران این مکتب نمودپیدا کرده است مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرند. این شاعران راه را برآ...

این مقاله به بررسی نخستین پژواک اندیشه‌ها و نظرات مربوط به دفاع از برابری زن و مرد در جهان عرب، پس از نهضت می‌پردازد. پیشرفت‌های علمی در جهان غرب در قرن نوزدهم و رسیدن امواج دانش جدید به جهان عرب و همچنین شرایط اجتماعی و عقب‌ماندگی‌های موجود در کشورهای عربی به تسریع انتشار و افزایش مطالبات اجتماعی زنان در میان این کشورها کمک شایانی کرد. تأثیر این امواج ابتدا در میان اندیشمندان عرب و سپس در میان...

ترسیم مبارزات و رشادت های یک ملت در برابر بی عدالتی ها و ستم بیدادگران، یکی از درون­مایه های شعر عربی از گذشته تا کنون است که در دوره های مختلف حیات شعر عربی، جلوه و نمود خاصی به خود گرفته است. در دورۀ معاصر که اغلب کشورهای عربی به نوعی زیر کنترل شدید استعمار و استعمارگران به سر می بردند، یکی از دغدغه های اصلی برخی شاعران، مبارزه با این بیدادگری ها و ترسیم مبارزات و رشادت های مردم است؛ لذا آنها...

در این نگاه‘گذری برگذشته خوزستان و موقعیت حسّاس جغرافیایی آن نمودیم وآن راگذرگاه شرق و غرب امپراتوری عظیم اسلامی در قرون اولیه اسلامی یافتیم ‘این موقعیت پراهمیت بر فرهنگ و ادب خوزستان تأثیر فراوان داشته و شعر عربی شیعی را بسیار غنی ساخته است . علاوه بر این‘گسترش مذهب تشیع در ایران و عراق و در نتیجه در خوزستان‘فضایی مناسب برای شعر عربی شیعی به وجود آورده است و شاعران خوزستانی که غالبأ از طبقه علم...

بیش از شش دهه از حرکت و جنبش ملت فلسطین در مقابل اسرائیل و حامیان قدرتمند او می گذرد؛ در این مدت طولانی بارها و بارها مردم جهان شاهد بروز ظهور و حماسه هایی از مقاومت پایداری فلسطینی ها بوده اند. بطوریکه اخبار مربوط به جنبش در صدر همه خبرها و تحولات منطقه ای و جهانی قرار گرفته است. در این مدت جهانیان شاهد صحنه های بسیار غم انگیز و تأثیر آوری نیز بوده اند که افکار عمومی ملتها را تحت تأثیر قرار دا...

امام حسین(ع) شخصیتی والا در بین برگزیدگان الهی و اسوه ای بی نظیر در طول تاریخ بشریت است؛ بطوری که پیروان ادیان و مذاهب گوناگون، مجذوب شخصیت عزتمند و آزادی خواه ایشان شده اند. بسیاری از ادیبان، ذکر فضایل و سخن از قیام و نهضت ایشان را درونمایه ی نوشته های خود نموده اند.در زبان عربی، از همان آغاز، پس از حادثه ی کربلا، چکامه ها و مرثیه های سوزناک در ترسیم نهضت کربلا، سروده شد، شاعران اهل سنت نیز از...