امام حسن مجتبی(ع) در شرایطی وارد جنگ با معاویه گردید که هیچ امیدی به سپاهیان و مردم عراق نداشت. مردم این شهر در مقاطع مختلف مواضع متفاوتی داشته اند. با این که در میان کوفیان، شیعیان بسیاری بودند اما، توده ی مردم از یاری حسن بن علی(ع) کوتاهی کرده و حضرت(ع) را در شرایطی قرار دادند که چاره ای جز ترک مخاصمه و پذیرش صلح نداشتند. در مورد صلح امام حسن مجتبی(ع) باید گفت: نه صلح وی به معنای شایسته دانست...

امام حسین(ع) از آغاز قیام خویش در مدینه که با بیعت نکردن با یزیدبن معاویه شروع شد تا لحظه ی شهادت، سعی داشتند تا با ادلّه ی مستحکم، حقّانیّت خود و بطلان یزید را آشکار سازند. امام حسین(ع) و اصحاب در احتجاج های خود از مستحکم ترین صور منطقی، یعنی قیاس، و از باارزش ترین موادّ، یعنی؛ آیات قرآن، احادیث پیامبر(ص) و احکام عقلی، برای اثبات مدّعای خویش بهره برده اند و نیز منابع استدلال های اهلبیت(ع)، بر قاط...

در میان شاگردان صادقین(ع) برخی شخصیت ها تأثیرگذارتر، مشهورتر و جالب توجه تر از دیگران بوده اند. یکی از این شخصیت ها جابر بن یزید جعفی است که بیشتر از محضر امام باقر(ع)بهره برده است. گرچه وی را از بزرگان امامیه خوانده اند و آثاری نیز برای وی نام برده شده است، اما گزارش هایی نیز وجود دارد که متضمن قدح و ذم اوست. پس از وفات جابر، غالیان نیز به او ابراز علاقه کرده و برخی از عقائد خود را به او نسبت ...

چکیده        نخستین دهه‌های پس از درگذشت پیامبر(ص) از نظر تاثیر آن بر ماهیت نظام سیاسی مسلمانان در دوره‌های پسین دارای اهمیت چشمگیری است.  سرنوشت‌سازترین رخداد این دوره، برنشستن معاویه بر تخت خلافت و سپس ولی‌عهدی یزید بود که سرآغازی شد بر استقرار سنت خلافت خاندانی‌موروثی.  با این حال این شیوه، در صدر اسلام به لحاظ نظری پیشینه و مشروعیتی نداشت؛ و در برابر، شیوه‌ی انتخاب گروهی یا شورایی بود که ا...

خانواده و زن در عصر جاهلی فاقد هرگونه ارزش و احترام بود مرد جاهلی با زنده به گور کردن دختران خود سعی می کرد خود را از نکبت دختر دار شدن رها نماید. با طلوع خورشید اسلام بار دیگر زن مورد توجه قرار گرفت و او به عنوان موجودی انسان ساز از کرامت و بزرگی برخوردار گردید. ولی با رحلت پیامبر (ص) و عدم پذیرش جامعه به امامت و رهبری علی (ع) انحرافات در جامعه شروع به رشد و نمو نمودند تا این که با حکومت معاوی...

در سال 61ق, پنجاه سال بعد از رحلت پیامبر اکرم(ص), جامعه اسلامی شاهد سانحه ای بسیار اسف بار بود; نوه پیامبر(ص) به طرز فجیعی به همراه یاران اندک خود به شهادت رسید و اهل بیت او به اسارت رفتند. چرا عاشورا اتفاق افتاد؟ این پرسشی است که نوشته حاضر به منظور یافتن پاسخی قانع کننده به آن, بر آمده است. بر همین اساس مباحث ذیل را در این مقاله مورد توجه و مداقه قرار داده ایم: بافت اجتماعی جزیره العرب قبل از...

تحلیل گفتمان به عنوان رویکردی نوین و میان‌رشته‌ای، کوشیده است به متن با دیدی فرای کلمه، جمله و متن بنگرد و بافت را نیز در شناخت فرایند معناسازی و معناشناسی تبیین نماید؛ با این هدف که ساختارهای قدرت، سلطه و نابرابری‌های سیاسی و اجتماعی و فرهنگی حاصل از آن را از طریق بلاغت، نحو، کاربردشناسی زبان و بینامتنی از دریچه‌ای انتقادی مورد مداقه قرار دهد. نگارندگان در این جستار برآنند که نامة دهم نهج ...

جنگ صفین، که در 36 ق میان امام علی ‌(ع) و معاویه درگرفت، نقطۀ عطف و واقعه‌ای بسیار مهم در تاریخ اسلام به‌شمار می‌آید. در منابع گوناگون تاریخی، از قبیل وقعة صفین نصر ‌بن مزاحم، گزارش‌های مفصلی دربارۀ این جنگ و سیر حوادث آن و اسامی کشته‌های طرفین ثبت شده است، اما دربارة برخی مباحث مربوط به آن، ازجمله مسیر امام علی‌ (ع) به صفین، اطلاعات چندانی در دست نیست. این نوشتار بر آن است تا با استناد به گزار...

گونه­شناسی انواع مختلف جهاد در قرآن کریم، بیانگر آن است که می‌توان این مفهوم را در دو گفتمان متفاوت بررسی کرد: نخست، جهاد سخت که با استفاده از واژه‌های «قتال» و «مرابطه»، از آن تعبیر شده است؛ دوم، جهاد نرم که زیر ‌مجموعة واژة «جهاد» است. فلسفه و بنیاد جهاد در دین مبین اسلام، مشتمل‌‏بر اقداماتی است که از ‌طریق نقد مبادی قدرت‌های نامشروع حاکم، به نفی رژیم‌ها و سیاست‌های آن‌ها منتهی می‌شود؛ از این...