ایمان از مراتب معرفتی بشر است که برای کمال بخشی به آن، افزون بر نیاز به تقویت پاره ای عوامل، شناخت و جلوگیری از برخی موانع نیز ضروری است. عرفا در پرتو جهان بینی اسلامی و ژرفای تأمّلات درونی خویش، نگاه خاصی به این پدیده دارند. ازمنظر عرفا ایمان، تصدیقی است که در ساحت معرفتی، عاطفی و تجربی انسان نمود پیدا می کند و همین موجب شده که در باور ایشان عواطف و تجربه دارای جایگاه رفیعی در دین و ایمان ورزی ...

مسئلة ذومراتب‌بودن ایمان از مسائل مهم مبحث ایمان است و در اندیشة دینی قرآن جایگاه خاصی دارد. این مسئله که منبعث از آیات قرآنی است در تفسیر "ملاصدرا" (۹۷۹-۱۰۵۰ق/ ۱۵۷۱-۱۶۴۰م) نیز مورد توجه قرار گرفته‌است. ملاصدرا در این زمینه انقسامات مختلفی از ایمان را در مواضع مختلف بیان می‌کند، لیکن این تحقیق عهده‌دار بررسی روش‌شناختی و منسجم این مسئله بوده لذا به تحلیلی نظام‌مند که مبتنی بر نظریة ملاصدرا در ب...

ایمان از مراتب معرفتی بشر است که برای کمال بخشی به آن، افزون بر نیاز به تقویت پاره‌ای عوامل، شناخت و جلوگیری از برخی موانع نیز ضروری است. عرفا در پرتو جهان بینی اسلامی و ژرفای تأمّلات درونی خویش، نگاه خاصی به این پدیده دارند. ازمنظر عرفا ایمان، تصدیقی است که در ساحت معرفتی، عاطفی و تجربی انسان نمود پیدا می‌کند و همین موجب شده که در باور ایشان عواطف و تجربه دارای جایگاه رفیعی در دین و ایمان ورزی ...

علم از مفاهیم بدیهی است و تعاریفی که برای آن ارئه شده همه تعاریف لفظی است؛ از جمله این که علم عبارت است از:«صورتی از معلوم در ذهن». و در علم منطق آن را به حصولی و حضوری تقسیم کرده اند. ایمان نیز اعتقاد، گرایش و علاقه است و در واقع مجذوب شدن به یک فکر و پذیرفتن آن است. و در احادیث آمده است که ایمان با سه چیز محقق می شود: اعتقاد قلبی، اقرار به زبان و عمل با اعضا و جوارح. در رابطه علم و ایمان اع...

ابن سینا شرطی لزومی با مقدّم ممکن و شرطی لزومی با مقدّم ممتنع را لزومی به حسب نفس الامر و لزومی به حسب الزام نامیده، و قسم دوم را در واقع و نفس الامر کاذب دانسته است. این حکمْ شگفت بلکه خلاف شهود است و، از این رو، نزاع های بسیاری در ردّ و قبول آن درگرفته است. در این مقاله، با گزارش انتقادی نزاع های یادشده، لزومی حقیقی و لفظی را به زبان منطق جدید و به کمک منطق موجّهات و منطق ربط تحلیل کرده ایم و نشان...

-1 بخش اول: تاریخچه بحث ایمان و کفر را تشکیل می دهد که عنوان مقدمه بخود می گیرد. تاریخچه این بحث با تاریخ پیدایش علم کلام اسلامی گره می خورد و نقطه عطفی است برای ظهور فرق معتزله، که از آن به بعد عقاید و آراء آنها منتشر گشته، بحثهای کلامی پیرامون مسئله مذکور و مسئله خلق قرآن و بحث از قدر و و جدالها بر سر مسئله امامت و ... یکی پس از دیگری به اوج خود می رسد. لذا آنچه در مقدمه رساله حاضر آمده، گزار...

هنگام بحث درباره ماهیت ایمان، اغلب تفکیکی برپایه متعلَق ایمان ارائه میشود که براساس آن، ایمان به­گونه کلی یا گزاره­ای است و یا غیر گزاره­ای؛ یعنی اگر ایمان به یک یا چند گزاره تعلق گیرد، ماهیتش نیز گزارهای و از سنخ معرفت خواهد بود؛ اما اگر متعلَق ایمان شخص یا موجودی خارجی باشد، ماهیت ایمان از سنخ اموری همچون دلبستگی و وفاداری است. این مقاله با بررسی لوازم این تفکیک نشان می دهد که اولاً این دسته بند...

درباره آیه‌ »وَالسَّابِقُونَ الأَوݧݩݩݧَّلُون» تفاسیر مختلفی از سوی مفسران فریقین ارائه شده است. این مقاله بر آن است تا اثبات کند که آیه فوق در باب امامت و ولایت می‌تواند به‌عنوان بیانگر فضیلت انحصاری اهل‌بیت^ مطرح گردد. برای اثبات چنین مطلبی در مقاله‌ حاضر، پس از مفهوم‌شناسی اصلی‌ترین واژگان مذکور در آیه، ابتدا به آن دسته از روایات منقول از فریقین استناد شده است که علی بن ابی‌طالب× را به‌عنوان نخستین پیش...

یکی از مسائل چالش برانگیز و در عین حال کلیدی در طول تاریخ تفکر اسلامی، مسئلۀ «ایمان» است که از جهات مختلف، مورد توجه اندیشمندان بوده است. ملاصدرا به عنوان حکیمی متأله و شیعه، ایمان را از مادة أمن می داند؛ گویی شخص مؤمن با ایمان، از تکذیب و مخالفت با حق، ایمن می شود؛ هرچند ایشان، ایمان را با مفاهیم مختلفی چون تصدیق، حکمت، نور، توحید و عقل تعریف می کند، در دیدگاه او « علم و معرفت» مهم ترین عنصر د...