خلیج فارس دریایی است که از دیرباز تا کنون به واسطه موقعیت سیاسی، اقتصادی و استراتژیکی خود همواره مورد توجه قدرت های خارجی بوده و چشم طمع آن ها را به خود جلب کرده است. با نظر به اهمیت ویژه خلیج فارس، این پژوهش سعی دارد به بررسی یکی از ابعادی که به ویژه در دوران معاصر باعث جلب توجه بیشتر قدرت های بین المللی به این آبراه گردیده است، یعنی نفت و قراردادهای نفتی بپردازد.

پس از قتل نادر شاه افشار در سال 1747م/1160ق روند تاریخ سیاسی ایران شکل جدیدی به خود گرفت. شرایط ناشی از خلاء سیاسی و افول قدرت مرکزی در ایران، جوامع ساحلی خلیج فارس را بر آن داشت که از این فرصت بهره برداری کرده وبه طور مستقل وآزاد به تجارت ودریانوردی بپردازند. در این شرایط بود که رهبران این جوامع ساحلی توانستند در سایه قدرت اقتصادی بدست آمده، ضمن تقویت توان نظامی وسیاسی، حوزه قدرت خود را به سای...

بنادر شمالی خلیج فارس از فعال ترین بنادر تجاری ایران در دهه های اخیر بودند و مبادلات تجاری زیادی با مراکز اقتصادی داخلی و خارجی داشتند، یکی از این بنادر، بندر بوشهر بود. در مجموع اتاق بازرگانی بوشهر در طول دوره پهلوی از جمله اتاق های فعال بازرگانی کشور بود که به دلیل مراودات تجاری داخلی و خارجی که داشت در امر صادرات و واردات به خصوص صادرات فعالیت داشت. علاوه بر آن، این اتاق بر تحولات سیاسی و اق...

از دوره هخامنشیان تا سقوط ساسانیان، بنادر متعددی در خلیج فارس اهمیت و مرکزیت یافتند. این بنادر عمدتاً در سواحل شمالی خلیج فارس قرار داشتند که از موقعیت بهتری برای تجارت دریایی برخوردار بودند و تحت حمایت حکومت های ایرانی حاکم بر خلیج فارس قرار داشتند. اردشیر بابکان پادشاه ساسانی، به دلیل اهمیت و موقعیت خلیج فارس و بیشتر به قصد حضور مستمر در سواحل و بنادر و در دست داشتن نبض تجارت دریایی و زیر نظر ...

بندر لنگه یکی از بنادر آباد و پر رونق سواحل شمالی خلیج فارس است. این بندر همزمان با تاسیس دولت صفویه و در پی آن ورود استعمارگران اروپایی به مشرق زمین و خصوصا خلیج فارس کم کم به صورت یک کانون تحولات در منطقه خلیج فارس درآمد و جایگزین بندر کنگ شد. رشد و رونق بندر لنگه در سال 1275ق/1841م با مهاجرت گسترده تجار بحرین به بندر لنگه سرعت زیادی یافت و طوایف مختلف بحرینی شامل آل بوسمیط و عتوبی از سرزمین...

بندرگاههای بوشهر در دوره باستان مانند عصر حاضر در تجارت خلیج فارس ایفای نقش می کردند و مورد توجه شاهان و حاکمان وقت ایرانی بویژه شاهان ایلامی، هخامنشی و ساسانی قرار داشتند. یکی از مناطق بااهمیت سواحل خلیج فارس که ایلامی ها در آن حضور داشتند ناحیه شریهوم به مرکزیت بندر لیان بوده است. در این دوره شهر باستانی لیان با استناد به موقعیت تجاری و داشتن معبد ایلامی برای حکمرانان ایلام بویژه شاهان ایلام ...

مقدمه موقعیت جغرافیایی و ژئوپولتیکی خلیج فارس و قرار گرفتن این منطقه بر سر راه سه قاره آفریقا، اروپا و آسیا نقش مهم و تعین کننده در اوضاع سیاسی، نظامی، اقتصادی، و تجاری این منطقه داشته است. تجارت بین منطقه هند، آفریقای شرقی، دریای پارس و کشورهای پیرامون آن سود سرشاری نصیب شهرها و بنادر مجاور دریای پارس کرد و به همین خاطر تمدنهای درخشانی در اطراف این منطقه شکل گرفت. این تمدنها برای رونق تجاری و...

موقعیت استراتژیک منطقه جنوبی ایران و شرایط سیاسی واقتصادی آن در سده های اخیر به شدت مورد توجه کشورهای قدرتمند اروپایی وعرصه تاخت وتاز آنها قرارگرفته است. دراین میان، حوزه شمالی خلیج فارس بسیارحائز اهمّیّت بوده واز گذشته دور مورد توجه قدرت های استعماری دول اروپایی به ویژه بریتانیا قرار داشته است. دردوره قاجار به ویژه دردوره زمامداری ناصرالدین شاه وضعیت سیاسی و اقتصادی این منطقه دچار تحولاتی گردید...

در بیستم محرم سال 1060هجری/ 22 ژانویه 1650میلادی  جنبش ضد استعماری مردم عمان به استیلای یکصدوپنجاه استعمار پرتغال پایان داد و سلسله نوبنیاد آل یعاربه در سایه قدرت دریایی و ضعف مفرط دولت های مرکزی، حمله و تجاوز به سواحل و جزایر و بنادر ایران را تشدید کردند. بدین ترتیب، تقابل دو کشور بر تعامل و پیوند پیشین سایه انداخت. در سال 1744میلادی احمد بن سعید ابو سعیدی ( 1693- 1783م)، با لقب الامام احمد بن...

بندر سیراف با هدف گسترش بازرگانی و امنیت خلیج فارس در دورۀ ساسانی پدید آمدو به زودی چون اُبُلّه اهمیت بسیار یافت . پس از اسلام، خصوصا در قرون سوم و چهارمهجری، زمینه ها و عواملی باعث شدند تا سیراف به بندری طراز اول در خلیج فا رسمبدل شود و دوره ای از رونق و شکوفایی را تجربه کند . از این عوامل ، تنزّل بصره بهسبب آشوب های سیاسی، موقعیت مساعد جغرافیایی سیراف و عمق مناسب سواحل آن،تجارب و تلاش های دریانور...