در این جُستار، کوشش خواهد شد تا پس از طرح اجمالیِ مبانی نظری بینامتنیت و معرفی زمینه های ایرانی (در ادبیات و تفسیر دینی) و اروپایی (میخائیل باختین، ژولیا کرستوا، ژرار ژنت و اومبرتو اکو)، روابط میان عناصر درون متن با بیرون از متن - خواه بافت و محیط فیزیکی، خواه جهان بیناذهنی جامعة زبانی یا فرهنگ و جهان ذهنی خواننده – و تأثیر آن ها در شکل گیری معنای کلی متن و در نتیجه، معنایی که فراتر از برآیند معن...

سقانفارها، گونه­ای از معماری بومی و مذهبی منطقه­ی جنوبی دریای مازندران می­باشند که پس از مسجد، در کنار تکیه از اهمّیّت و اعتبار فرهنگی تاریخی برخوردار می­باشند. بیش­تر این بناهای مذهبی ـ آیینی، در دوره­ی قاجار تصویرگری شده­اند. این پژوهش با توجّه به ماهیّت آن، به بررسی و بازشناسی نگاره­های متأثر از حضور عناصر تصویری بینامتنی و پیش­متن­های غیرمذهبی (اسطوره­ای) بکار رفته در سقانفارهای مازندران می­پرد...

ویلیام فاکنر و تونی موریسون از نویسندگان پر آوازه قرن بیستم هستند که موفق به دریافت جایزه نوبل ادبی شدند. تونی موریسون اولین زن سیاه پوستی است که این موفقیت بزرگ را کسب کرده است. اغلب نظریه پردازان و منتقدین ادبی، معتقدند موریسن درسایه ی فاکنر قرار دارد و تحت تأثیر او است. علت این مقایسه شباهتهای محتوایی و ساختاری آثار آنان باهم است؛ اما برخی این ادعا را نفی می کنند. به نظر می رسد برای رسیدن به...

بررسی چگونگی روابط میان یک متن با متن/متن­های دیگر از مباحثی است که در حوزه نقد، از جمله ادبیات تطبیقی قرار می­گیرد. متن­های آستانه­ای از بخش­های ترامتنیت به حساب می­آیند و مناسبات درون و بیرون متن را تبیین می­کنند.           «متن­های آستانه­ای» از اصطلاحاتی است که از دل مناظره­ها در محافل ادبی فرمالیست­ها، ساختارگراها و بینامتنی­ها بر آمد و با عنوان پیرامتن­(ها) [paratext(s)] نیز شناخته می­شود...

هیچ متنی خودبسنده نیست. هر متن در آن واحد هم بینامتنی از متون پیشین و هم بینامتنی برای متون پسین خواهد بود. بینامتنیّت ازجمله رویکردهای نوینی است که در کشف ارتباط میان متون نقش مهمی ایفا می­کند. تغزل، به­عنوان مقدمة ورود به قصیده، جولانگاه هنرنمایی و بیان غنایی است. تغزل فارسی متنی خودبسنده نیست، بلکه به همان میزان که برای غزل بینامتن محسوب می­شود، خود بینامتنی از متون پیشین است. مقدمات قصاید عر...

نظریة ارجاع به بررسی روابط و خوانش بینامتنی و فرامتنی در متن‌ها می‌پردازد. این‌ نظریه، آثار ادبی مخاطب را به دیگر متن‌ها و فرامتن‌ها ارجاع می‌دهد و مخاطب می‌تواند براساس آن، متن‌ها را با ارجاع به مصداق‌های عینی و بیرونی، یا با ارجاع به متن‌های دیگر درک و دریافت کند. پژوهش حاضر تمثیل‌های صائب را ازمنظر این نظریه بررسی می‌کند؛ چراکه صائب در هر تمثیلی،‌ مخاطب را به یک متن یا فرامتن ارجاع می‌دهد. ن...

در این جُستار، کوشش خواهد شد تا پس از طرح اجمالیِ مبانی نظری بینامتنیت و معرفی زمینه‌های ایرانی (در ادبیات و تفسیر دینی) و اروپایی (میخائیل باختین، ژولیا کرستوا، ژرار ژنت و اومبرتو اکو)، روابط میان عناصر درون متن با بیرون از متن - خواه بافت و محیط فیزیکی، خواه جهان بیناذهنی جامعة زبانی یا فرهنگ و جهان ذهنی خواننده – و تأثیر آن‌ها در شکل‌گیری معنای کلی متن و در نتیجه، معنایی که فراتر از برآیند معن...

معراج نامه ی میرحیدر یکی از نسخه های ارزشمند هنر کتاب آرایی ایران است که به تصویرسازیِ یک روایتِ واحد، در قالب بیش از پنجاه تصویر و نگاره ی متوالی پرداخته و مراحل پی درپی معراجِ شبانه ی حضرت محمد(ص) را نشان می دهد. این معراج نامه که به احتمال بسیار برای دومین امیر تیموری، شاهرخ مصور شده و متعلق به ربعِ دومِ قرن پانزدهم میلادی-نهم هجری است، منبع قابل توجهی در جهت فهمِ مفاهیم و باورهای مذهبی در دوران ت...

این مقاله، که برگرفته از یک پروژۀ پژوهشی است، نقطۀ عزیمت مطالعۀ خود را مبانی نقد ادبی زن محور آنگلو ـ امریکایی یا به عبارتی دیگر «نقد وضعی زنان» قرار داده است. مقاله درصدد است این پرسش را پاسخ گوید که بر مبنای طبقه بندی منتقد امریکایی، الین شوالتر، در ایران سنت نوشتاری زنان چگونه می تواند تفسیر شود؟ در این زمینه، رمان های دو نویسندۀ زن ایرانی (سیمین دانشور و زویا پیرزاد) را از دو نسل می کاویم. ...