بحث از تحول فقه سیاسی شیعه اهمیتی ویژه دارد، این امر از آن جاست که این دانش در سد? اخیر و پس از پیروزی انقلاب اسلامی با پرسشها و چالشهای گوناگونی روبرو بوده است، جستجوی چگونگی دگرگونی این دانش و ساز و کارهای آن، می تواند ساحتهایی از این بحث را روشن سازد. لذا پی جویی و کشف منطق و سازوکارهای تحول در فقه سیاسی شیعه و مطالع? موردی آنها در سنجش و ارزیابی با دور? معاصر،تبیین ظرفیتهای درونی فقه سیاسی ...

چکیده: بررسی تأثیر متقابل فقه سیاسی و جمهوری اسلامی ایران مقایسه نمودن دو مولفه ای است که یکی از آنها از جنس علم و دیگری یک عینیت اجتماعی است. و سوال اساسی تحقیق این است با توجه به شکل گیری جمهوری اسلامی ایران بر اساس فقه سیاسی شیعه و تئوری ولایت فقیه تحولات دهه اول انقلاب اسلامی و شکل گیری جمهوری اسلامی چه تأثیری در فقه سیاسی شیعه داشته و از سوی دیگر ساختارها، قوانین و خط مشی ها در جمهوری اسل...

از دوره مشروطیت به بعد شاهد غلبه گفتمان جدیدی در فقه سیاسی شیعه یعنی «تعطیل نبودن حکومت در عصر غیبت» و به تبع آن، کنار رفتن گفتمان «تعطیلی حکومت در عصر غیبت» هستیم. این تحول گفتمانی در فقه سیاسی در پی شکل ‏گیری اجتهاد جدیدی در فقه شیعه مطرح شد و بر عرصه علمی شیعه تسلط یافت. عوامل عمده شکل‏ گیری آن را می‏توان بسط تحقیقات اصولی، تأثیر مکتب ملاصدرا، افزایش نفوذ اجتماعی فقها و ناکار آمد دانستن نظام...

تجربه نظام جمهوری اسلامی ایران که برای اول بار وظیفه ای سنگین را بر دوش فقه سیاسی شیعه نهاد، این دانش را بیش از هر زمان دیگر با حوزه های فکری درگیر کرد و آن را وارد قلمروهایی مانند اجرای احکام دینی در قالب نظام جمهوری اسلامی و قانون گذاری و... نمود. فقه سیاسی شیعه در رویارویی با چالش های جدید نمی توانست بدون واکنش از کنار اقتضائات دوران جدید گذر کند و چون در ساختار درونی آن ساز و کار های تحول ...

تحول نظام مُفتی ـ مُستفتی تشیع در ایران روزگار مغولان[1] صالح پرگاری* مسلم سلیمانی‌یان** چکیده پس از سقوط خلافت (656 ق)، دگرگونی بزرگی در جهان اسلام رخ نمود؛ به‌ویژه بر اثر روی‌گردانی مغولان از تسنن، گرایش برخی از ایلخانان به تشیع و فراهم آمدن زمینه نشاط علمی برای فقیهان اصولی شیعه، اوضاعی پدیدار شد که ساختار بسیط نخستین و نامتمرکز نظام مفتی ـ مستفتی شیعه را به ساختاری منسجم و متمرکز بدل کرد. این...

فیرحی در دو جلد اثر خود با عنوان فقه و سیاست در ایران معاصر، سعی می کند رابطۀ دین و سیاست را در دنیای مدرن از زاویۀ فقه سیاسی شیعی و با تکیه بر امکانات این دانش بررسی کند. به نظر او، امکان آشتی میان فقه سیاسی و زندگی امروز مسلمانان و اقتضائات آن نظیر دموکراسی وجود دارد. او در همین راستا در جلد اول کتاب خود، ابتدا به طرح و ارزیابی عملکرد فقه سیاسی می پردازد و سپس تحولات فقه سیاسی شیعه را از مشرو...

فقهسیاسیشیعهازبنیانهاواصولثابتیتکوینیافتهامااززمانظهورتابهامروزوبه خصوصپسازپیروزیانقلاباسلامی،تحولاتوتطوراتقابلملاحظهایراازسرگذرانده است. مقصودپژوهشحاضرتبیینتحولدرفقهسیاسیشیعهباعنایتبهبسترو زمینههایاجتماعیوتاریخیقواموتحولآندرجمهوریاسلامیمیباشد. بدینمنظوربا استفادهازابزارتحلیلیجامعهشناسیشناختکوشششدهاستتارابطهمیانواقعیت اجتماعیایبنامانقلاباسلامیوفقهسیاسیشیعهدرحدبضاعتموردکنکاشوبررسی قرارگیرد...

نوشته ی حاضر در پی بررسی چیستی مفهوم امور حسبیه و سیر تحول این مفهوم در فقه سیاسی شیعه است. بدین منظور نگارنده در فصلی پس از تبین مفاهیمی همچون فقه، فقه سیاسی و امور حسبیه (از منظر فقهای شیعی و سنی) با تقسیم بندی ادوار فقه شیعه به بررسی آرا و نظرات برخی از فقهای برجسته و تاثیرگذار در هر دوره پرداخته است. از آنجا که در تالیفات اکثر فقها بابی به عنوان حسبه وجود ندارد، نویسنده تلاش کرده از طریق یا...

فقه سیاسی شیعه در ادوار مختلفی از حیات خود، تحولاتی را از سر گذرانده است؛ وقوع انقلاب ­اسلامی، یکی از این نقاط تحول است که دامنه و عمق تحولات این علم در این بزنگاه تاریخی بسیار شگرف به‌نظر می‌رسد. سوال اصلی این است که آیا تحولات دانشی فقه سیاسی، مهندسی­پذیر است یا نه؟ در این مقاله با بررسی و نقد دو رویکرد "فقه حکم ­و ­موضوع" و "فقه نظام­سازی" به‌عنوان دو رویکرد رایج، ویژگی‌ها و مؤلفه‌های رویکرد...

فقه سیاسی شیعه که ذیل فقه عمومی قابل بررسی است در طول تاریخ با فراز و نشیب های بسیار روبرو بوده است. در میان چهار دوره پیش از صفویان، صفویان، مشروطه و عصر انقلاب اسلامی، مقاله حاضر تنها به تحلیل دوره دوم از رشد این حقوق در نزد فقهای شیعه می پردازد. در این عصر فقه سیاسی شیعه، رویکردی نوین به خود گرفته، به تنومندی فقه عمومی شیعه منجر می شود. مفروض مقاله حاضر آن است که تا این زمان، بسیاری از مسائل...