تصوف که در آغاز شامل مفاهیمی خشک و ریاضتهایی سخت بود، در قرن سوم با پذیرفتن «محبت» به عنوان یکی از ارکان محوری، رنگ عاشقانه پذیرفت. با ورود عرفان و تصوف به عرصه ادبیات، گروهی به تدوین اصول تصوف عابدانه در آثارشان می پردازند و عده ای آثاری سراسر عرفانی همراه با شور و شوق عاشقانه پدید می آورند. در این میان حافظ مبدع مکتبی است که از اصول عرفان عاشقانه به همراه نگاهی انتقادی به تصوف عابدانه شکل گرف...

تصوف که در آغاز شامل مفاهیمی خشک و ریاضتهایی سخت بود، در قرن سوم با پذیرفتن «محبت» به عنوان یکی از ارکان محوری، رنگ عاشقانه پذیرفت. با ورود عرفان و تصوف به عرصه‌ ادبیات، گروهی به تدوین اصول تصوف عابدانه در آثارشان می‌پردازند و عده‌ای آثاری سراسر عرفانی همراه با شور و شوق عاشقانه پدید می‌آورند. در این میان حافظ مبدع مکتبی است که از اصول عرفان عاشقانه به همراه نگاهی انتقادی به تصوف عابدانه شکل گر...

این رساله تحقیقی است در جهت شناساندن یکی از چهره های برتر عرفان و تصوف (بایزید بسطامی ، م . 261 ) . کسی که با دید هنری به تصوف می نگرد و آنرا از صورت زهد خشک و تصوف عابدانه بدر می آورد و به عرفان عاشقانه تبدیل می کند که بعدها در مشرب عرفان عاشقانه سنایی ها، عطارها ، مولوی ها، سعدی ها، و حافظ ها گسترش پیدا می کند.

آزادی از مهم‌ترین و بحث‌انگیزترین واژگانی است که در تاریخ زندگی بشر وجود داشته‌است. هرچند این امر به باور بسیاری از اندیشمندان، ذاتی بشر است و رهاورد روحیۀ تعقل و اختیار او به شمار می‌آید، اما در عمل کسب و دریافت آن، آرمان دور و دراز آدمی بوده‌است. عرفا به عنوان کسانی که دغدغۀ شناخت و تعالی انسان را داشتند، نسبت به این مقوله بی‌توجه نبوده‌اند. آن‌ها با غور و تعمق در ماهیت تصوف به این نتیجه رسید...

در این رساله که باهدف بررسی رابطه میان تصویر و تجربه عرفانی، سرشت نوشتار صوفیانه از این منظر و نقش فردیت عارف در تصویر این تجربیات تدوین شده است، پس از ذکر کلیات و مقدماتی درباره تجربه عرفانی و تصویر خیال، متون نثر صوفیه را از منظر تصویرپردازی در دو رده متون گفتمانی و اخلاق مورد بررسی قرار داده ایم. اگرچه بنابر بررسی های انجام شده نمی توان برخی از این متون را صددرصد در رده آثار گفتمانی یا خلاق ...

از محی الدین ابن عربی، به عنوان یک وزنه سنگین در عرفان و تصوف یاد می شود. مطابق مطالعات انجام شده در احوال مردان و زنان صوفی قبل از ابن عربی، حضور بانوان صوفی در سیر تحول روحانی و سلوک او تعیین کننده بوده که ندرتا به آن پرداخته شده است،  بانوانی مانند رابعه عدویه (وفات: 135 تا180ه ق) که آغازگر تصوف عاشقانه بود (حلبی، 248:1376). این مقاله عامل اصلی ومحصول تاثیرگذاری ایشان را در سیر معنوی و فکری ...

در این جستار کوشش بعمل آمده تا به اختصار؛ دورۀ درخشان تصوف و عرفان عصر باباطاهر (سدۀ پنجم) ارایه شود. مطالب مقاله در سه بخش گفته آمده است که عنوان های آن ها به قرار زیرین است: الف)- معرفی شخص باباطاهر و بررسی عرفان و تصوف سدۀ پنجم. این بخش خود در سه قسمت نگاشته آمده است که عناوین آن ها چنین است: 1- معنی عرفات و تفاوت آن با تصوف 20 بیان این نکته که دانش عرفان، دانش شخصی (علم حضوری) است، بنابراین...

رابطه ی «انسان و خدا» در عالی ترین و ناب ترین شکل ممکن در میراث عرفانی ما بازتاب یافته است . اقوال و آثار بزرگان تصوف ، مشحون از عاشقانه ترین و صمیمی ترین گفتگوها میان انسان و خداست. در این میان ، در مقامات های به جا مانده از ابوالحسن خرقانی - که یکی از عرفا و بزرگان نامبردار تصوف محسوب می شود – رابطه ی«انسان و خدا» به زیباترین و ناب ترین شکلی در قالب من وتو کردن ها با خدا تجلی پیدا کرده است . ...

عشق ودیعه ای است الهی که در وجود انسان نهاده شده و با ذات و فطرت وی عجین شده است. انسان پیوسته به دنبال معبود و معشوق حقیقی بوده است و راه رسیدن به کمال و سعادت را در عشق می داند، زیرا خداوند آدمی را خلق کرده است تا عاشق باشد. از آنجا که عشق، مفهومی فرا مرزی و جهانی دارد و در زمان و مکان نمی گنجد بر آن شدیم تا با روش تطبیقی به واکاوی اشعار عاشقانه مولانا جلال الدین بلخی از ایران و جان دان از...

در آثار شیخ فرید الدین محمد عطار نیشابوری حکایت های دلپذیر عرفانی بسیاری وجود داردکه در آنها از عوالم روحانی و معنوی سخن به میان رفته است. اکثر این حکایت ها مبدعانه و متفکرانه اند. بهره گیری از قصه و حکایت برای بیان مفاهیم بلند عرفانی، از گذشته مورد توجه شاعران و نویسندگان ایرانی بوده است، و عطار بیش از هر شاعر دیگری به حکایت پردازی پرداخته است و به این کار شهره است. از نکات برجسته در آثار عطار...