کتاب مکاتب تفسیری آقای علی اکبر بابایی که به­عنوان منبع درسی دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری نگارش یافته است، از امتیازات و کاستی­هایی چند در شیوه دسته­بندی روش­های تفسیری و معرفی روش تفسیری برخی تفاسیر برخوردار است. از جمله امتیازات این کتاب، ریشه­یابی روش­های تفسیری در روش­های تفسیری ماخوذ از روایات معصومان(ع) در همان بخش آغازین کتاب است که به تعبیر برخی منتقدین، سوگیری مذهبی خاصی را به دنبال...

در این نوشتار، پس از اشاراتی کوتاه و گذرا به تعریف و مبانی تفسیر اجتهادی قرآن و بیان تفاوت های آن با سایر شیوه های تفسیری، سه مؤلفه  مهم در تفسیر عقلی ـ اجتهادی، بیان، شرح و نمونه یابی شده است، که عبارتند از: 1. توسعه  مفهومی و الغای خصوصیت؛ 2. تطبیق مصداقی ؛ 3. تحلیل گری  و مفهوم شکافی.مراد از توسعه مفهومی، گسترش مفهوم آیه و سرایت آن از «مورد» به غیر آن است.مفهوم شکافی نیز به معنای شکافتن مفهو...

در این نوشتار، پس از اشاراتی کوتاه و گذرا به تعریف و مبانی تفسیر اجتهادی قرآن و بیان تفاوت‌های آن با سایر شیوه‌های تفسیری، سه مؤلفه  مهم در تفسیر عقلی ـ اجتهادی، بیان، شرح و نمونه‌یابی شده است، که عبارتند از: 1. توسعه  مفهومی و الغای خصوصیت؛ 2. تطبیق مصداقی ؛ 3. تحلیل گری  و مفهوم شکافی.مراد از توسعه مفهومی، گسترش مفهوم آیه و سرایت آن از «مورد» به غیر آن است.مفهوم شکافی نیز به معنای شکافتن مفهو...

در بین مدافعان تفسیر اجتهادی در مورد حیطه و دایره حجیت عقل در تفسیر قرآن، اختلاف نظر وجود دارد. در این تحقیق برآنیم تا قلمرو حجیت عقل‌منبع را در تفسیر المیزان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین تفاسیر اجتهادی فریقین بررسی نماییم. برای تحقق این منظور، ابتدا مراد از عقل و گونه‌های آن (عقل‌منبع و عقل‌مصباح) روشن گردید، و بر اساس آن تفسیر اجتهادی قرآن به سه گونه نقل‌گرا، عقل‌گرا و کشف‌گرا تقسیم‌بندی شد، و با...

تفسیر بحرالعلوم ابو لیث نصر بن محمد سمرقندی بلخی معروف به تفسیر سمرقندی (375 ه ق) از جمله تفاسیر روایی اهل سنت در قرن چهارم هجری است. ابو­لیث در حوزه فقه و حدیث هم تبحر داشته و دارای آثاری نیز در این رابطه می­باشد. سمرقندی کلیه آیات قرآن را در بحر­العلوم تفسیر کرده است و غلبه جنبه روایی این اثر سبب شده که این تفسیر را از جمله تفاسیر روایی اهل سنت به­شمار آورند، روایات مورد استناد ابو­لیث در تفس...

محمد عزت دروزه یکی ازمفسران معاصر است که قران کریم را بر حسب ترتیب نزول تفسیر کرده است التفسیر الحدیث از جمله تفاسیر اجتهادی – عقلانی به شمار می آید که مولف بر پایه منابع ومصادر و بیشتر با تکیه بر سیاق و توجه به نظم آیات و دقت در نکات و دقایق نحوی و بیانی و به خصوص توجه به مقتضیات نزول و ... به تفسیر ایات پرداخته است مفسر در یک نگاه کلی سوره ها را به دو بخش کلی – مکی و مدنی تقسیم می کند و پس از...

رفتار معصومان:، در اندیشه شیعی، هم چون گفتار ایشان، یکی از اجزای تشکیل دهندۀ سنت است که نقش مهمی در فهم و تفسیر آموزه های قرآنی دارد. با این همه، به دلیل عدم شناخت ابعاد مختلف کارآمدی این مؤلفۀ حدیثی، حضور این بخش از سنت در تفاسیر امامیه کم رنگ به نظر می رسد و میزان استناد به آن کم برگ است. این پژوهش می کوشد تا با بررسی تطبیقی میان دو تفسیر اجتهادی معاصر امامیه، یعنی المیزان و من وحی القرآن، کا...

این رساله به منظور ارائه ملاکها و ضوابطی که بتوان بوسیله آن تفسیر صحیح و مقبول را شناخته ، صحت و بطلان تفاسیر موجود را محک زد و نیز به جهت دست یابی به اصول و روشهایی که مفسر را به فهم هر چه بهتر آیات یاری دهد تنظیم شده است . در بخش اول رساله معانی لغوی و اصطلاحی تفسیر ، اهمیت و ضرورت علم تفسیر ، فرق تفسیر و تأویل و تفسیر به رأی بررسی شده است در بخش دوم علوم مورد نیاز برای تفسیر تبیین گردیده ا...

تفسیر کنزالدقائق یکی از تفاسیر قرن دوازدهم است که ، توسط میرزای مشهدی به رشته تحریر درآمده است و در طبقه بندی تفاسیر، به عنوان تفسیر روایی محسوب می شود. غالبا تفاسیر را به دو دسته روایی و اجتهادی تقسیم می کنند و گمان می شود که در تفاسیر روایی، کوشش و اجتهاد صورت نگرفته و تنها مجموعه ای از روایات در پی هم آمده است. در حالی که دقت در شیوه تفسیری کنزالدقائق ، گویای گستردگی اجتهاد در آن است. مراد ا...

این رساله به منظور ارائه ملاکها و ضوابطی که بتوان بوسیله آن تفسیر صحیح و مقبول را شناخته ، صحت و بطلان تفاسیر موجود را محک زد و نیز به جهت دست یابی به اصول و روشهایی که مفسر را به فهم هر چه بهتر آیات یاری دهد تنظیم شده است . در بخش اول رساله معانی لغوی و اصطلاحی تفسیر ، اهمیت و ضرورت علم تفسیر ، فرق تفسیر و تأویل و تفسیر به رأی بررسی شده است در بخش دوم علوم مورد نیاز برای تفسیر تبیین گردیده ا...