پیکرگردانی یا دگردیسی که عبارت است از تغییرشکل موجودات، یکی از اصلی‌­ترین عوامل دخیل در گسترش حوزه‌­ی تخیلی قصه‌­های عامیانه در سراسر دنیا به شمار می­‌رود. یکی از انواع رایج پیکرگردانی در افسانه‌­ها، تبدیل شدن انسان‌­ها و حیوانات به یکدیگر است. در این پژوهش پیکرگردانی مرد ـ حیوان، در 1987 قصه از مجموعه­‌ی فرهنگ افسانه­‌های مردم ایران اثر علی­ اشرف­درویشیان و رضا خندان (مهابادی) بررسی شده­‌است. ...

فرضیّه ی اصلی این جستار، اثبات تمایز و تفاوت موجود میان گونه ی عشق حماسی و غنایی بوده، موضوعی که تا کنون نه در ایران پژوهشی پیرامون آن انجام یافته و نه حتّی پژوهندگان چنین تمایزی را در تحقیقات خود مدّ نظر داشته اند. اکثر قریب به اتّفاق تحقیقات هم، پیوسته با دریافتی که از گونه ی عشق مطرح در متون غنایی داشته، بنمایه ی عشق و پیوند را در متون حماسی بررسیده اند. به دلیل فقر پژوهشی موجود در همین بستر، گا...

روایت شناسی داستان فرود سیاوش * مینا بهنام1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد دکتر محمّدجعفر یاحقی استاد زبان و ادبیّات فارسی   چکیده رویکرد روایت شناسیدرقالبتحلیل ساختاری متون به ما امکان می­دهد تا از طریق بررسی فرم یک اثر ادبی به نظام معنایی فراسوی آن دست یابیم. همچنین از گذر بررسی ساختار و عناصر شکل دهندة روایت­ها، در آثاری که حاوی قصه­ها و روایت­های گوناگونی از یک ژ...

ابومسلم نامه، سرگذشت ابومسلم خراسانی است که برپایۀ ساختار اسطوره ای قهرمان اژدهاکش بازآفریده شده است. پس از قتل وی، گرایش قوم ایرانی در برگشت به سوی اسطوره ها در دوران تاریخی و تبدیل تاریخ به اسطوره با انگیزه های گوناگونی صورت گرفت. در مقالۀ حاضر پس از بررسی ساختار قصۀ زندگی ابومسلم خراسانی، انواع دگردیسی ها و تحلیل ها و جابه جایی های اسطورۀ فریدون (قهرمان اژدهاکش) در بازآفرینی زندگی این قهرمان...

ابومسلم نامه، سرگذشت ابومسلم خراسانی است که برپایۀ ساختار اسطوره ای قهرمان اژدهاکش بازآفریده شده است. پس از قتل وی، گرایش قوم ایرانی در برگشت به سوی اسطوره ها در دوران تاریخی و تبدیل تاریخ به اسطوره با انگیزه های گوناگونی صورت گرفت. در مقالۀ حاضر پس از بررسی ساختار قصۀ زندگی ابومسلم خراسانی، انواع دگردیسی ها و تحلیل ها و جابه جایی های اسطورۀ فریدون (قهرمان اژدهاکش) در بازآفرینی زندگی این قهرمان...

از جمله موجوداتی که در اساطیر، افسانه‌ها و حماسه‌های فارسی، گاهی همراه با قهرمان حماسی و در کنار او و گاهی نیز در تقابل با او به ایفای نقش می‌پردازند، «پری» و «زن جادو» هستند. در منظومه‌های حماسی پس از شاهنامه، گاه این دو با خویشکاری‌های خود در جایگاه پری، به عنوان ایزدبانوی زایش، برکت و باروری که بازتابی از کهن‌الگوی «آنیما» می‌تواند باشد و در نقش و سویة مثبت خود ظاهر می‌شوند و یاور و همراه قه...

   کهن الگوی سفر، همواره، بن­مایه­ای سمبلیک داشته، به عنوان نمودی از سرنوشت انسان­ تلقی می­شود. اسطوره شناس آمریکایی «جوزف کمپبل» با بررسی نمونه­های فراوانی از سفرهای اسطوره­ای، موفق به طرح الگویی گشت که تا امروز، خط سیر قهرمانان اسطوره­ای بر مبنای آن قابل واکاوی است. در دیدگاه وی، سفر قهرمان همان ماجرای زندگی بشر است که در قالبی نمادین عرضه می­گردد. شاعر لبنانی، «خلیل حاوی» در قصیدة «السندباد ...

   کهن الگوی سفر، همواره، بن­مایه­ای سمبلیک داشته، به عنوان نمودی از سرنوشت انسان­ تلقی می­شود. اسطوره شناس آمریکایی «جوزف کمپبل» با بررسی نمونه­های فراوانی از سفرهای اسطوره­ای، موفق به طرح الگویی گشت که تا امروز، خط سیر قهرمانان اسطوره­ای بر مبنای آن قابل واکاوی است. در دیدگاه وی، سفر قهرمان همان ماجرای زندگی بشر است که در قالبی نمادین عرضه می­گردد. شاعر لبنانی، «خلیل حاوی» در قصیدة «السندباد ...

بی گمان شاهنامة فردوسی متنی است که نظام اخلاقی-انسانی آن، حصار جغرافیایی و نژادی را برداشته و بدان خاصیتی جهانی و فرازمانی- فرامکانی بخشیده است. از نشانه های این ادعا، ظرفیت کم نظیر شاهنامه و شخصیت های آن با نمادهای جهانی و کهن الگوهای شخصیتی انسان هاست. این پژوهش به شیوة توصیفی-تحلیلی مبتنی بر چارچوب نظری تحلیل روان شناختی-کهن الگویی کارول.اس. پیرسون و هیو کی مار در نظریة «بیداری قهرمان درون» ...

این پژوهش کوششی است برای تحلیل زندگی روزمره در ایران معاصر به میانجی سینما: این که زندگی روزمره، در ابعادی چون هویت ها، ارزش ها و تجربۀ فردی، چگونه در سینمای قبل و بعد از انقلاب روایت پردازی شده است. دگردیسی در سه بعد هویت ها و ارزش ها و تجربۀ فردی با استناد به نظریه های گیدنز، چینی و جنکینز، و مضمون محوری پژوهش، یعنی تعامل اخلاق قهرمانی و منطق زندگی روزمره، نیز با توسل به نظریۀ فدرستون و زیمل ...