شعر از دیر باز ، در بردارنده¬ی آیین¬ها و آداب و بازتاب دهنده¬ی احساسات انسانی بوده و همانگونه که شعر درباره¬ی هر موضوع کاربرد داشته، هر موضوعی نیز در شعر تجّلی می یافته است و در شعر فارسی موضوعات گوناگون از مدح تا رثا و هجو و زهد و تحقیق و حکمت و فخر و .. به کار رفته است. باده ستایی و شعر خمریه نیز از گذشته¬های دور در شعر فارسی بازتاب داشته و از رودکی تا امروز این موضوع دست مایه¬ی شاعران فارسی ز...

مهمترین نتایج حاصل از این تحقیق عبارت است از: الف - رودکی از بشار اثر نپذیرفته است و مضامین مشابه، در اشعار او و بشار بر اثر توارد راه یافته است . ب - صور خیال در شعر رودکی و بشار علی رغم اینکه هر دو نابینا هستند، از چنان جلوه ای برخوردار است که مایه شگفتی است و میانگین کاربرد صور خیال در شعر هر دو بسیار به هم نزدیک است . ج - بعضی از مضامین شعر بشار در اشعار دیگر شاعران ما، مانند حافظ و سعدی هم...

شعر هر شاعر، آیینه اوضاع اجتماعی و فرهنگی روزگارش است و ابهام و وضوح شعرش نیز تا حدی به جلوه های حیات اجتماعی که بدانها اشاره کرده است، بستگی دارد. لذا، تجزیه و تحلیل شعر شاعران برجسته ای چون: رودکی، انوری و خاقانی، علاوه بر ارائه تصویری روشن از جنبه های زندگی اجتماعی روزگار آنان، می تواند بخشی از پیچیدگیها و دشواریهای شعر آنان را نیز حل کند.در این پژوهش سعی شده است، بخشی از عناصر اجتماعی که شا...

براعت استهلال از آرایه های معنوی علم بدیع است امروزه با توجّه به تعاریف و کاربرد آن در اوّل بعضی از منظومه ها به ویژه شاهنامه ی فردوسی، تحلیل عناصر صرفی، نحوی و معنایی آن، کاری ادبی و علمی محسوب می شود. دراین حیطه سعی نگارنده برآن است بامطالعه ی کتاب ها وآثار دیرینه و منظومه های ادب پارسی و به ویژه خوش آغازی آن ها، طرح نوی درانداخته شود و دست کم یکی از جلوه های فراموش شده ی آن؛ یعنی : آرایه ی برا...

وزن یکی از عناصر سازنده¬ی شعر است که کلام را برجسته می¬سازد و سبب تمایز زبان نظم از نثر می¬گردد. بررسی این رکن از شعر و تناسبی که با محتوای شعر دارد، مسأله¬ای است که این پژوهش بدان پرداخته است؛امری که در ادبیات فارسی، کم¬تر به آن توجه شده و مطالبی که در این خصوص نوشته شده، بسیار محدود است.در این پژوهش، هماهنگی وزن با محتوا در سبک خراسانی (رودکی، فرخی و منوچهری) و سبک عراقی (مولوی، سعدی و حافظ) ...

آسمان و پدیده هایش از دیرباز نوع بشر را به شگفتی وا می داشته، و این انگیزه را در آن ها ایجاد می کرده است که پی به اسرار آن و ستارگانش ببرند. ادبیات فارسی به عنوان آینه تمام نمای فرهنگ و هنر ایران زمین از بدو پیدایش تاکنون، بسیاری از مسائل مربوط به آسمان را در خود بازتاب داده است. در نوشتار حاضر به بررسی آسمان و پدیده هایش در شعر شاعران بی دیوان ، رودکی، فردوسی و ناصر خسرو از نظر صور خیال و رابط...

موضوع پژوهشی که پیش رو دارید: «فرهنگ سنگ های قیمتی(احجار کریمه) و کانی ها در نظم فارسی تا اواخر قرن ششم» است. نگارنده بر آن است تا به شیوه ای تحقیقی و مستند به منابع موجود، نشان دهد که اولا چه سنگ ها و کانی هایی در نظم فارسی مد نظر شاعران بوده است و این سنگ ها با چه ویژگی ها و مشخصه هایی نمود پیدا کرده اند و نیز خواص این سنگ ها و کانی ها در درمان امراض و یا سایر خاصیت های آن به چه نحوی بوده اس...

موضوعی که در این رساله به بحث دربارۀ آن پرداخته شده است نقد و بررسی کیفیت و کارکرد شعر، مبداء و ماهیت آن و تعیین نقش مخاطب و ویژگی های شاعر از دیدگاه نویسندگان و شاعران قرن چهارم تا قرن هفتم هجری است. در بین نویسندگان این دوره سه دیدگاه رایج وجود دارد. یکی دیدگاه ناقدان و نظریه پردازان سنتی از جمله: عنصرالمعالی، نظامی عروضی و شمس قیس است که کوشش ذهنی آنها بیشتر مصروف پرداختن به مسائل فرعی شعر ا...

برای شناخت اندیشه های خلاقی که به نوعی در فرهنگ و تمدن و ادبیات ما دارای تأثیری به سزا بوده و هرکدام از آن ها باعث خلق شاهکارهای ارزنده شده اند، نخست به شناخت و بررسی پیشینه ی خود وفقِ منابع موثق نیازمندیم، منابعی که اکثر محققین آن را تأیید کرده باشند. حکیم عمر خیّام نیز یکی از مفاخر ملّی ماست که علاوه بر اشتهار ِدر علومی چون ریاضیات و نجوم در سلک شاعری و ادب فارسی نیز از بزرگ ترین رباعی سرایان ایر...