در این جستار کوشش مى‏شود با تجزیه و تحلیل خاطره‏نویسى در ادبیّات فارسى، ساختار خاطره و شیوه بازنویسى و تکنیک، نمودهاى زبان، لحن و زاویه دید بررسى شود. نتایج حاصل نشان مى‏دهد که خاطره‏نویسى گونه‏اى ادبى است که اگر چه در سنّت ریشه دارد، امّا بستر تکامل آن دنیاى جدید است و براى آن سه زیر شاخه قائل مى‏شوند: خاطرات مکتوب، خاطرات شفاهى و یادداشت‏هاى روزانه. خاطره‏نویسى بر توصیف استوار است و کاربرد صور خ...

ساختار شعر معاصر فارسى در طول حیات خویش از نفوذ زبانى و ادبى برکنار نمانده و خواسته یا ناخواسته تحت سیطره گذشته زبان فارسى و به طور مشخص زبان خراسانى در شعر بعضى از شاعران نوپرداز قرار گرفته‏است. شفیعى کدکنى از سرایندگانى است که با توجه به ارادتى که به زبان کهن خراسانى دارد، توانسته با بهره‏گیرى از قریحه ذاتى و اکتسابى خود در به‏کارگیرى امکانات آن زبان از یک طرف رونقى به زبان شاعرى خویش بخشد و ...

پیشینه طبقه‏بندى ادبیات از حیث محتوایى و ساختارى وپدید آمدن شاخه‏اى از مطالعات ادبى تحت عنوان "انواع ادبى" به روزگار ارسطو و هوراس برمى‏گردد. هرچند که در نظریه‏پردازى‏هاى کهن بر تغییر ناپذیرى ویژگى‏هاى انواع ادبى تاکید مى‏شده است ولى در تئورى‏هاى جدید اعتقاد بر این است که انواع ادبى مى‏توانند دگرگون شوند، بر یکدیگر اثر بگذارند و یا با هم درآمیزند؛ و اساسا تاریخ ادبیات یعنى تاریخ تحول ژانرهاى اد...

در آغاز سدة هفدهم و با توجه به اهمیت ایران در دورة صفوى، نخست گلستان و سپس بوستان سعدى به زبان آلمانى ترجمه شد. این ترجمه ها در عصرى انجام پذیرفت که اروپا پس از پایان جنگ هاى سى ساله، دستخوش شرایط سخت و دشوار بود. بازتاب این شرایط را مى توان در آثار ادبى دورة باروک و شعر و نمایش هاى آن بازشناخت. آندره اس گریفیوس - شاعر آلمانى بزرگ این دوره- شعرهایى دارد که به نطر مى رسد برخى از آنها را با الهام...

 گزارش تأثیر قرآن به عنوان یک فرهنگ، بر زبان و ادب پارسى است. زبان تأثیر زیادى بر ادبیات دارد و با دگرگونى زبان و فرهنگ، ادبیات نیز دگرگون مى‌گردد. جامعه و فرهنگ در ساخت یک متن ادبى تأثیر گذارند به گونه‌اى که یک متن ادبى بدون شناخت جامعه و فرهنگى که متن در آن شکل گرفته امکان‌پذیر نیست چنان آشناست که شناخت یک فرهنگ نیز از طریق ادبیات امکان‌پذیر مى‌گردد. زبان نیز بر فرهنگ تأثیر ژرفى مى‌نهد. هنگام...

در آغاز سدة هفدهم و با توجه به اهمیت ایران در دورة صفوى، نخست گلستان و سپس بوستان سعدى به زبان آلمانى ترجمه شد. این ترجمه ها در عصرى انجام پذیرفت که اروپا پس از پایان جنگ هاى سى ساله، دستخوش شرایط سخت و دشوار بود. بازتاب این شرایط را مى توان در آثار ادبى دورة باروک و شعر و نمایش هاى آن بازشناخت. آندره اس گریفیوس - شاعر آلمانى بزرگ این دوره- شعرهایى دارد که به نطر مى رسد برخى از آنها را با الهام...

مقاله‏اى که در پى مى‏آید بخشى از پژوهش همه‏جانبه‏اى است که در شناخت عناصر سبکى (صور خیال، زبان، موسیقى، عناصر اجتماعى و بیانى) شعر سده دوازدهم و سیزدهم به انجام رسیده است. شعر دوره‏اى که به دوره بازگشت ادبى مشهور گشته، بیش‏ترین ظهور خود را در غزل نشان داده است. غزل این دوره بهتر از دیگر قالب‏هاى شعرى از محیط اقلیمى و فرهنگى سده‏هاى دوازدهم و سیزدهم تأثیر پذیرفته و از اصالت بیش‏ترى برخوردار است،...

آخر شاهنامه، سومین مجموعه شعر مهدى اخوان ثالث و دربردارنده سروده‏هاى او در میان سال‏هاى (1335 تا 1338 ه .ش) است که اغلب در قالب نیمایى سروده شده‏اند. در این مقاله، هنر سازه‏هاى زبانى به‏کاررفته در مجموعه آخر شاهنامه بررسى مى‏شود؛ هدف از این بررسى، تعیین و توصیف عناصرى است که در تشخّص و برجستگى زبانى و ادبى سروده‏هاى این مجموعه، مؤثّر بوده‏اند. در این راستا، سى‏ودو سروده، مطالعه و بررسى و سازه‏هاى...

مقاله حاضر مى‏کوشد ضمن بررسى سبک نویسندگى جاحظ به عنوان اصول و مبانى نقد ادبى وى، دیدگاه‏هاى او را در نقد درونى و بیرونى متن و بدون در نظر گرفتن انتساب شاعر به دوره تاریخى خاصى تحلیل نموده و موضع‏گیرى وى را در قبال مسأله قدیم و جدید در ادب عربى بیان کند؛ و در نهایت به این نتیجه مى‏رسد که جاحظ در آثار خویش بر اساس همین دیدگاه در نقد و بررسى ادبیات و شعر، دست به گزینش و روایت شعر و نثر زده و بیش‏...

مقاله حاضر مشتمل بر سه بخش است: در بخش نخست، تحولات شعر معاصر عربى از عصر نهضت به بعد بررسى و پس از ذکر عوامل تحول ادبى، دگرگونى هاى پدیدآمده در شعر عربى و تأثیرپذیرى آن از ادب غربى بیان شده است. بخش دوم مقاله، به بررسى عوامل جامعه شناختى تحوّل ادبى در کشور ما که به بیدارى اجتماعى فکرى مردم ایران منجر شد و درنهایت، زمینه ایجاد انقلاب مشروطه را فراهم ساخت، اختصاص دارد. در این مورد، دیدگاه هاى جام...