«التدوین فی ذکر اهل العلم بقزوین» تالیف ارزشمند و نفیس امام الدین عبدالکریم بن محمد بن عبدالکریم الرافعی القزوینی است. متاسفانه این کتاب چنان که باید و شاید مورد توجه محققان و پژوهشگران قرار نگرفته است. تنها نسخه مصحَّح و چاپی این اثر به اهتمام شیخ بزرگوار جناب عزیزالله عطاردی به طبع رسیده است. نخستین بار مرحوم عطاردی این اثر را در حیدرآباد هندوستان در سال 1362 تصحیح کرد و منتشر ساخت. جدیدترین چا...

یکی از ویژگیهای مهم پیامبر اسلام(ص) و ائمه(ع) عصمت آنان است که در سایه آن کارکرد نبوت و امامت معنا و مفهوم پیدا می کند. اصل مساله عصمت تقریباً مورد اتفاق تمام فرق اسلامی است ولی قلمرو و محدوده آن، از جمله مسائل مورد اختلاف می باشد. یکی از علل مهم این اختلاف، روایات گوناگونی است که در دو دسته اثبات کننده و نفی کننده عصمت قرار می گیرند. کتاب کافی شیخ کلینی ـ که از مهم ترین کتابهای حدیثی شیعه اس...

در این پایان نامه که تحت عنوان مفهوم شناسی غفلت و نظایر آن در قرآن کریم نگاشته شده سعی شده مفهوم واژه غفلت و نظایر آن شامل سهو، نسیان، جهل، طبع و اعراض از لحاظ مفهوم شناسی، واژه شناسی و تمیز اقسام کاربردهای واژگان فوق الذکر، مورد بررسی و تحقیق قرارگیرد. مفاهیم اصلی این لغات از کتب تفسیری، لغوی، اخلاقی و مقالات و همچنین آیات قرآن که در بردارنده این کلمات هستند، به تحریر درآمده و سپس به تحلیل آنه...

غفلت صفت ناپسندی است که قرآن و روایات خطر ابتلای به آن را به تعابیر گوناگونی گوشزد کردند. دقت در این آیات و روایات نشان می دهد که غفلت مهم ترین عامل بدبختی و اساس هلاکت انسان و عدم ابتلای به آن یا رهایی پس از ابتلا، اولین قدم رسیدن به سعادت جاودانی است. غفلت گونه ای از بی خبری است که متعلق آن امور مهم و سرنوشت ساز و در راس آنها خداوند متعال است. غفلت از خدا، جهان آخرت، مرگ و رهنمودهای پیامبران...

جُستار پیش رو، به بررسى و اصلاح دو سهو و اشتباه درباره دو گروه‏واژه "دم" و "دام" پرداخته‏است. نخستین شارحان دیوان حافظ در عصر جدید، که هم صاحب‏نظر بوده‏اند و هم با شیوه‏هاى پژوهش ادبى نیز آشنایى داشته‏اند، به دلیل کمىِ منابع پژوهش یا نوپا بودن پژوهش‏هاى زبان‏شناختى و ریشه‏شناختى درباره دو گروه‏واژه "دم" و "دام"، به خطا رفته‏اند. واژه "دم" که به معناى نفس است و با واژه‏هاى "دمیدن"، "دماغ" و "آماس...

تاریخ طبرستان کتابی بسیار ارزشمند مشحون از مطالب تاریخی، جغرافیایی، ادب فارسی و عربی، اتیمولوژی و فقه اللغه، علم رجال، حکایات، شیعه شناسی و... است و دامنۀ مطالعاتی گسترده ای را در بر می گیرد؛ به ویژه در زمینۀ حکایت های تاریخی و ادبی و وقایع مربوط به جنبش های آزادی خواه که توسط بزرگان مفتخر به عنوان «سید» رهبری شده، کتابی بی نظیر و بی مانند است. متأسفانه این کتاب با داشتن حوزۀ دانش و اطلاعات وسی...

یکی از مسائلی که جزو اختلافات اعتقادی در بین شیعه و اهل تسنّن است، مسأله ی جواز و عدم جواز سهوالنبی است. روایاتی در این زمینه از طریق شیعه و اهل تسنن وارد شده است که همه ی علماء اهل تسنن و برخی از علماء شیعه، این دسته از روایات را صحیح دانسته و عصمت مطلقه ی نبی اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) را زیر سوال برده اند. در این پایان نامه،این روایات در سه حیطه ی سهو پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلم)در ن...

مکتب نصّ گرای قم و مکتب عقل گرای بغداد با توجه به اختلاف روش و منبع تحقیق، در نظام امامت پژوهی، زیر شاخه ها و ملازمات آن به ویژه علم و عصمت و غلو اختلافات و تمایزهایی دارند. این اختلافها در تبیین و ارزیابی روایات نیز ثاثیر داشته است. قمیان بر پای? احادیث و نصوص معتقد بودند که امام محور تعادل عالم تکوین و تشریع است و در راستای ایفای این نقش از منابع علم متعدّدی چون توارث، تحدیث، توسّم و فراست بهره ...

حدیث پژوهی عالمان شیعی، چون دیگر گستره های مطالعات دینی ایشان، از مبانی و پیش فرض های مختلفی اثر می پذیرد. در این میان، مبانی کلامی، به خصوص در موضوع امامت، اهمیّتی ویژه می یابند؛ چه از بنیادی ترین مسائل عقیدتی در میان شیعه است. شیخ مفید به عنوان متکلّمی در مرحله گذار از نصّ گرایی به عقل گرایی، اثر گذار در شکل گیری نظام کنونی کلام شیعه و پر کار و پر تألیف، نمونه ای دقیق برای بر نمودن آثار مبانی ام...

بررسی نظرگاه های ویژه علامه طبرسی در اصول، فقه، کلام و لغت است. نگارنده پس از ترسیم فضای تفسیرنویسی در عهد علامه طبرسی به سراغ آرای انفرادی وی در حوزه اصول، فقه، کلام و لغت رفته است. در ساحت اصول، متفردات طبرسی از دیدگاه نگارنده سه چیز است، جواز استعمال لفظ در بیشتر از یک معنی، حجّت نبودن مفاهیم و حجت نبودن خبر واحد. در قلمرو فقه نیز شیخ طبرسی، در سرایت حرمت از راه رضاع وحدت محل را شرط ندانسته ا...