در مقاله حاضر به بررسی واژه «دیدن» از منظر معناشناسی قالبی می­پردازیم و نشان می­دهیم که چگونه معنای برخی از واژه­ها در تجارب روزمره و دانش پیش زمینه انسان­ها وجود دارد. به عبارت دیگر، هدف این مقاله دستیابی به تفاوت معنایی ظریف بین واژگان هم معناست و تصور بر این است که ریشه این تمایزات در تجارب نهفته باشد که چنین تمایزات معنایی در لغت‏نامه‏ها عموماً نادیده گرفته می­شود. راهکار انجام این تحقیق، بر...

در مقالة حاضر به بررسی واژة «دیدن» از منظر معناشناسی قالبی می­پردازیم و نشان می­دهیم که چگونه معنای برخی از واژه­ها در تجارب روزمره و دانش پیش زمینة انسان­ها وجود دارد. به عبارت دیگر، هدف این مقاله دستیابی به تفاوت معنایی ظریف بین واژگان هم معناست و تصور بر این است که ریشة این تمایزات در تجارب نهفته باشد که چنین تمایزات معنایی در لغت‏نامه‏ها عموماً نادیده گرفته می­شود. راهکار انجام این تحقیق، بر...

چشم، مهم­ترین اندام­ جسمانی به­شمار می­رود که کاربرد آن، دریافت داده­های گوناگون از محیط بیرونی، ذخیره آن در لایه­های سه­گانه ذهن (تخیل، توهم و تعقل) و شکل­گیری شناخت است. فعل «رأی» (دیدن)، به­­عنوان کار اصلی چشم، در ترکیب­های هم­نشینیِ گوناگون می­تواند گستره معنایی خود را وسعت ­بخشد و علاوه بر دیدنِ بیرونی، بر دیدن درونی مانند دانستن نیزدلالت­ کند. بر همین اصل، در برگردان فارسی و تفسیر آیات باید...

مسأله کلامی امکان یا امتناع رویت خداوند، سبب اختلافات زیادی در تفسیر ادبی آیات مختلف قرآنی گردیده است. یکی از این موارد، همراهی فعل "نظر" با حرف اضافه "الی" می‌باشد که از دیدگاه ادیبان اشعری مسلک، چنین ترکیبی به معنای رویت و دیدن است، در مقابل از دیدگاه ادیبان معتزلی، این ترکیب به معنای دیدن نیست بلکه به معنای گرداندن حدقه چشم در جهت شیء دیدنی می باشد. هر یک از این دو گروه، در اثبات نظریه ادبی ...

امروزه، اصطلاح «داغ‏دیدن» به‏معنی مصیبت‏دیدن و دربارۀ مرگ عزیزان، به‏ویژه فرزند به‏کار می­رود. با توجه به شواهدی از متون ادبی و تاریخی مانند تاریخ بیهقی (قرن پنجم) و تاریخ‏الوزرای ابو‏الرجای قمی (قرن ششم)، به‏نظر می­رسد این ترکیب در گذشته، به‏معنی دیدنِِ داغ بوده است؛ به عبارت دقیق‏تر، در گذشته، «داغ‏دیدن» فعل ساده بوده و «داغ»، مفعول فعل «دیدن» به‏شمار می‏رفته است. از قرن یازدهم هجری به‏بعد، «دا...

فعل سبک فارسی در طول زمان به لحاظ بسامد کاربرد و انواع آن دچار تطور شده است. مطالعه تغییرات بسامدی و انواع فعل سبک رایج در دوره‌های طولانی تاریخ تطور زبان فارسی امری معقول به نظر می‌رسد، اما مطالعه افعال سبک در دوره زمانی نسبتاً کوتاه حدوداً یک قرن برای تحولات نحوی امری جالب توجه می‌باشد که تحقیق حاضر به آن پرداخته است. بررسی در زمانی میزان کاربرد فعل سبک فارسی در دوره‌های مختلف می‌تواند ظهور و ش...

امروزه، اصطلاح «داغ‏دیدن» به‏معنی مصیبت‏دیدن و دربارۀ مرگ عزیزان، به‏ویژه فرزند به‏کار می­رود. با توجه به شواهدی از متون ادبی و تاریخی مانند تاریخ بیهقی (قرن پنجم) و تاریخ‏الوزرای ابو‏الرجای قمی (قرن ششم)، به‏نظر می­رسد این ترکیب در گذشته، به‏معنی دیدنِِ داغ بوده است؛ به عبارت دقیق‏تر، در گذشته، «داغ‏دیدن» فعل ساده بوده و «داغ»، مفعول فعل «دیدن» به‏شمار می‏رفته است. از قرن یازدهم هجری به‏بعد، «دا...

این رساله پژوهشی است در باره برخی از فعل های فارسی براساس نظریه مولفه های معنایی . این دیدگاه متعلق به چیف می باشد. نظریه چیف جمله را مجموعه ای از واحدها می داند که بر گرد واحد "اسنادی" جمع شده اند. واحدهای اسنادی را "فعل" و واحدهای اسمی را "اسم" می نامند. اسم و فعل واحدهای معنایی هستند نه واحدهای روساختی . فعل شامل حالتها و رویدادها و اسم شامل اشیاء فیزیکی و انتزاعی است . فعل هسته مرکزی جمله ا...

هدف از تحقیق حاضر بررسی نقش استعاره در چندمعنایی فعل دیداری فعل دیداری/görmǝk / (تماشا کردن) در زبان ترکی آذربایجانی در چارچوب معنی‌شناسی شناختی است. این تحقیق توصیفی – اسنادی است و سعی شده تا معانی گوناگون فعل براساس رویکرد معنی‌شناسی شناختی ارائه دهد. جهت نیل به این هدف پیکره‌ی زبانی مورد استفاده در این پژوهش ترکیبی از پایگاه داده های زبان ترکی آذربایجانی از جمله فرهنگ‌های لغت، کتاب‌ها، مجلات...

فعل رکن اصلی و هستة بخش گزاره در دستور زبان فارسی و یکی از محورهای تحلیل سبکی در لایة نحوی زبان است. در این گفتار، نقش و کارکرد سبک‌شناختی افعال در رباعیات عمر خیام نیشابوری بررسی و تحلیل می‌شود. نگارندگان در این جستار درپی پاسخ‌گویی به این پرسش‌ها هستند: 1) ویژگی‌های کلیدی فعل در رباعیات خیام چیست؛ 2) بسامد ویژگی‌های افعال در رباعیات خیام چگونه است؛ 3) چگونه ویژگی‌های مهم فعل با سبک فکری و محت...