تُستعمل کلمتا (لیس) و (لایکون) فی اللغة العربیة بصور مختلفة، و مازال بعضها غیر معروف عند کثیر من الباحثین. فمن الأمثلة علی ذلک، استعمالُ (لیس) فعلاً تاماً متصرفاً موجباً، و مثل هذه الظاهرة اللغویة جدیرة بالبحث والدراسة. و قد اهتمّت هذه المقالة ببیان هذه الاستعمالات، و تقدیمها للباحثین تقدیما میسّراً؛ و توصّلت إلی أنّ (لیس) تأتی علی خمسة أنواع: فعل تام متصرف موجب، و فعل ناقص، و أداة استثناء، وحرف عطف، و حر...

مقاله حاضر، به معرفی و بررسی ردیف های فعلی موجود در سه دفتر نخست مثنوی اختصاص دارد. این منظومه مفصل و جامع عرفانی، از عالی ترین نمونه های شعر عرفانی فارسی و منشأ تقلید و ایجاد اثرهای فراوان در قرن های بعد بشمار می رود. در این مجال ابتدا فعل و مقوله هایی نظیر ماده های اصلی و جعلی و در نهایت اقسام افعالی که در قالب ردیف آمده است، با ذکر نمونه هایی معرفی خواهد شد.

تُستعمل کلمتا (لیس) و (لایکون) فی اللغة العربیة بصور مختلفة، و مازال بعضها غیر معروف عند کثیر من الباحثین. فمن الأمثلة علی ذلک، استعمالُ (لیس) فعلاً تاماً متصرفاً موجباً، و مثل هذه الظاهرة اللغویة جدیرة بالبحث والدراسة. و قد اهتمّت هذه المقالة ببیان هذه الاستعمالات، و تقدیمها للباحثین تقدیما میسّراً؛ و توصّلت إلی أنّ (لیس) تأتی علی خمسة أنواع: فعل تام متصرف موجب، و فعل ناقص، و أداة استثناء، وحرف عطف، و حر...

زبان ها از ابزارهای زبانی مختلفی برای سازمان دهی جریان اطلاعات گفتمان استفاده می کنند. یکی از این ابزارها، زمینه سازی اطلاعات است که از طریق آن روایت گر اطلاعات اصلی و فرعی را در روایت مشخص می کند. اطلاعات اصلی که پایه روایت را تشکیل می دهند پیش زمینه، اما اطلاعات فرعی که وقایع حاشیه ای روایت را نشان می دهند، پس زمینه اند. چنین سازمان دهی باعث پیوستگی بیشتر میان پاره گفتارهای گفتمان و همچنین ان...

  در این مقاله کوشیده‌ایم تا در چهارچوب دستور وابستگی ضمن برشمردن نقش‌های گوناگون فعل «شدن» در فارسی، از اهمیت واژگان در توصیف‌های نحوی سخن بگوییم. نگارندگان در این مقاله همچنین کوشیده‌اند تا به دقت از این اصل صورت‌گرایانه پیروی کنند که وجود نقش‌های دستوری هر زبانی را تنها با استناد به معیارهای صوری می‌توان پذیرفت و استعانت از معیارهای صرفاً معنایی برای تفکیک نقش‌های دستوری از هم، قابل قبول نیست...

در این مقاله ضرورت وجود هدف برای فاعلیّت خدا به سه صورت نفی می‌شود: اول: غایت برای ذات خدا نه ضرورتی برگرفته از مبانی و قواعد عقلی و فلسفی است. دوم: نه لازمه مکتب و فلسفه ارسطویی است. سوم: نه از آموزه‌های دینی و نصوص شرعی اعمّ از آیات و روایات قابل استفاده است. لذا هرگونه فرض یا ضرورت هدف برای خدا در خلقت مردود است و اثبات کردیم که خدا در خلقت هیچ‌گونه غایتی نداشته است، بلکه خالقیت او نسبت به همه...

در این مقاله ضرورت وجود هدف برای فاعلیّت خدا به سه صورت نفی می شود: اول: غایت برای ذات خدا نه ضرورتی برگرفته از مبانی و قواعد عقلی و فلسفی است. دوم: نه لازمه مکتب و فلسفه ارسطویی است. سوم: نه از آموزه های دینی و نصوص شرعی اعمّ از آیات و روایات قابل استفاده است. لذا هرگونه فرض یا ضرورت هدف برای خدا در خلقت مردود است و اثبات کردیم که خدا در خلقت هیچ گونه غایتی نداشته است، بلکه خالقیت او نسبت به همه...

فعل ناقص «کان» و مشتقات آن با ساخت­های مختلف، هزار و چهار صد و پنجاه بار در قرآن ذکر شده؛ از این­ رو بایسته است تا مترجمان قرآن با عنایت به سیاق این فعل و ویژگی­های آن، ترجمه­ای که نزدیک به مدلول متن عربی قرآن باشد، ارائه دهند. از ساخت­های پرکاربرد این واژه در قرآن، می­توان به «کان» در سیاق جملة شرطیه و جملة صله و مواردی که خبر «کان»، صفت مشبهه یا صیغه مبالغه است، اشاره نمود که باعث شده مترجمان...

در این مقاله، انواع ساختِ مصدری در تعدادی از گویش های استان اصفهان، که همگی از مجموعه گویش های مرکزی ایران اند، توصیف و بررسی شده است. در گویش های مورد بررسی، مجموعاًً چهار نوع ساخت مصدری وجود دارد که بجز یک مورد، که با ستاک حال شکل می گیرد، بقیه بر اساس ستاک گذشتة فعل ساخته می شوند. نکتة دیگر اینکه، در برخی از این گویش ها، دو یا حتی سه ساخت مصدری در کنار هم دیده می شود که یکی از آنها ساخت اصلی و ...

برخی مطالعات انجام شده دربارة محمول های مرکب بیانگر آن است که افعال سبک از نظر معنایی، رنگ باخته اند و فاقد توان معنایی کافی برای عهده دار شدن نقش محمول مستقل هستند (jespersen, 1965; cattell, 1984; grimshaw & mester, 1988 ). در این نوشته، ضمن پذیرش ناقص بودن محتوای معنایی افعال سبک، به این موضوع می پردازیم که چنین ادعایی موجب نادیده گرفتن رابطة معنایی فعل سبک و فعل اصلی متناظر با آن شده است...