مهم ترین اصل در فلسفه ی ملاصدرا اصالت وجود و اعتباریت ماهیت است. در سنت چهارصد و اندی ساله ی حکمت متعالیه رفتار فیلسوفان با ماهیت تحت تأثیر همین اصل چنین شکل گرفته که از ماهیت و چگونگی شکل گیری اش در ذهن کمتر بحث می شود. گویا با نشستن وجود در مسند اصالت، ماهیت دیگر قابل برای بحث نیست. اما اقتضای این اصل این است که هرچه جز وجود و از جمله خود ماهیت باید با ارجاع به آنچه اصیل است یعنی «وجود»، بازت...

تحقیق حاضر با این پرسش آغاز می شود که «چه انتقادهایی بر ساختارگرایی سوسور و دلالت های آن در علوم اجتماعی وارد است؟» فرضیه یا همان پاسخی که در تحقیق حاضر به این مسأله ارائه شده است این است که ساختارگرایی سوسور بر برخی از اصول و مبانی هستی شناختی، معرفت شناختی و روش شناختی استوار گشته است که این اصول و مبانی دلالت های مشخصی در شکل گیری نظریه های ساختارگرایانه در علوم اجتماعی داشته است. از جمله ای...

صدرالمتألهین شیرازی (979- 1045 ق) مؤسس حکمت متعالیه، برجسته ترین فیلسوف دورة اخیر تاریخ فلسفة اسلامی است. فلسفة اسلامی، با ظهور صدرا به رنگی تازه و عرصه ای جدید درآمد. از این پس، در هم آمیزی فلسفة یونانی، اشراقی، عرفان و نیز مهم تر از همه متون وحیانی، بنیاد رفیع فلسفه ای را بنا نهاد که مدار همة مباحث فلسفی ایرانی و کانون شرح و تفسیر فیلسوفانة همة اندیشوران قرار گرفت. فلسفة صدرایی چیزی بسی بیشت...

قرائت درست از مختصّات حکمت صدرایی و تعیّن معرفتی آن می تواند نقش مهمّی در فهم و تفسیر مباحث حکمت متعالیه ایفا نماید؛ فارغ از نگاه التقاطی به فلسفه ملاّصدرا و تردید درباره آن به عنوان مکتب فکری مستقل، نظریّه هایی وجود دارند که از تعیّن معرفتی فلسفه ملاّصدرا سخن می گویند. این جستار، در گام نخست، مختصّات حکمت صدرایی را مطرح می کند و در آن، فلسفه به عنوان دیسپلین و رشته علمی با هویّتی هندسی و ماهیّتی شبکه ای...

سینما از جمله قالب¬های نوظهور هنر تکنولوژیک است که در بستر اندیشه¬ای مدرنیته به ظهور رسید و به سبب جذابیت¬های ویژه¬ی خود توانست به سرعت در تمام جوامع رخنه کرده و از مخاطبان روزافزونی برخوردار شود. بهره¬گیری از این مدیوم با هدف پیام¬رسانی دینی به سبب تقابل اندیشه¬ای اسلام و مدرنیته با چالش¬های جدی روبروست؛ مسئله جذابیت یکی از مهم¬ترین این چالش¬هاست. تحقیق حاضر، در گام نخست با گزینش رهیافت حکمت ا...

هدف رساله « پدیدارشناسی سنت روشنفکری در ایران: از آغاز تا عصر روشنفکری»، بررسی شرایط امکان روشنفکری در ایران است.در تصور متعارف بر پژوهش های انجام شده در حوزه تجدد و روشنفکری، نگرش گسست محور سلطه دارد.در تصور گسست محور از کیفیت ظهور روشنفکری، پدیدار روشنفکری امری وارداتی و تقلیدی می باشد که حاصل گسست از گذشته و عالم قدیم است.این گسست نه از طریق نقادی میراث فکری و اندیشه ای قدما، بلکه رخدادی غیر...

مقاله حاضر در صدد پاس خگویی به این پرسش است که آیا نظریه حرکت جوهری، ظرفیت تبیین پدید ههای سیاسی را دارد؟ پاسخ مثبت به این پرسش م یتواند نشان دهنده ارائه راه حل های جدید از سوی فلسفه اسلامی به برخی از دشوار ههای مهم در علم سیاست باشد. مدعای این نوشتار آن است که نظریه حرکت جوهری، ظرفیت بیشتری برای تبیینِ سرشت متحول پدیده های سیاسی نسبت به نظریه های رقیبش را دارد. برای بررسی مدعای مقاله، از رو...

بحث ما در این رساله بررسی و نقد نظریه مطابقی صدق از منظر فرگه، راسل، ویتگنشتاین متقدم و متأخر و فلسفه ی صدرایی می باشد. راسل و ویتگنشتاین متقدم، هر دو قائل به نظریه ی مطابقت هستند، با این تفاوت که راسل عقیده و تصور را موصوف صدق قلمداد می کند، ولی ویتگنشتاین متقدم زبان را. علی رغم تفاوت های بنیادین، فرگه، ویتگنشتاین متقدم و متأخر و فلسفه ی صدرایی ( با آن برداشتی که از آن شده است)، تصور را به عنو...

حکمت متعالیه که بنای رفیع آن توسط ملاصدرا بنا نهاده شده به عنوان قله فلسفه و حکمت اسلامی از جایگاه و منزلت رفیعی برخوردار است. ولیکن برخلاف این رفعت، همچنان شکست و گسستی میان مبانی آن با دیگر رشته های علوم انسانی، بالاخص رشته هایی که بخشی از بن مایه های معرفتیشان را وامدار فلسفه می باشند، وجود دارد. لذا ما در این پایان نامه که مبتنی بر طرح تحقیق کیفی است و تبیین و استنتاج دلالتهای تربیتی را هدف...

با ظهور جهان به اصطلاح مدرن مبتنی بر اندیشه ثنویت گرای دکارتی، میان فلسفه اجتماعی و جامعه شناسی و در واقع میان اندیشه های عقلانی و روشهای تجربی فاصله ایجاد گردید و به عنوان یک نوع آگاهی غیرعلمی و در برابر علم مورد تاکید قرار گرفت. در نگره دکارتی، شکافی بس بزرگ بین‏ فاعل‏شناسا(سوژه) و متعلق شناسا(ابژه) ایجاد شود که ماحصل آن فاعلیت انسان خواهد شد. پس انسان، و به عبارت دقیق تر نفس انسانی، هسته مرک...