بخارا از جمله شهرهایی بود که چندین بار مورد حمله اعراب قرار گرفت ولی فتح نهایی آن توسط قتیبه بن مسلم باهلی صورت پذیرفت.با ورود دین اسلام، تحولات بخارا در قرون نخستین هجری نقطه عطفی در تاریخ آن به شمار می آید،تحولاتی که در این شهر در زمینه های اجتماعی، اقتصادی، علمی و فرهنگی به وجود آمد تاریخ این شهر را تا قرن ها دچار تغییرات اساسی کرد، به طوری که این شهر به یکی از مهمترین شهرهای منطقه ماوراءالن...

ایرانیان که به علم و دانش علاقه داشتند خلفای عباسی را هم به سمت علم تشویق می کردند. ظهور دانشمندان ایرانی در این دوران از آن جهت دارای اهمیت است که در کلیه زمینه های علمی مانند ریاضیات، نجوم، طب و ... و همچنین در زمینه ترجمه به زبان عربی از مشعل داران فرهنگ و معارف اسلامی به شمار می آیند. به این ترتیب تمام پایه ها و مایه های اصلی فرهنگ ایرانی در بین این طبقه عظیم که در واقع نگاهبان واقعی فرهنگ ...

علوم قرآن و حدیث

کتاب غیبت تألیف محمد بن ابراهیم نعمانی کهن ترین کتاب روایی است که در اوایل غیبت کبری در مورد غیبت حضرت ولی عصر(عج) نگاشته شده و به دست ما رسیده است. نویسند? آن از محدثان مشهور قرن چهارم هجری و در شمار شاگردان کلینی بوده است. با مطالع? کتاب غیبت به راحتی می توان دریافت که او عالم جامع و در بسیاری از دانش های ادبی، حدیثی، تفسیری و کلامی روزگار خویش خبره بوده و با دیدگاهی کلامی، به گردآوری و دسته ...

اسلام یک دین تمدنی و شهری است. بارزترین تأکید تاریخی بر شهری بودن اسلام، اقدام رسول خدا(ص) در نخستین سال هجرت برای پیاده کردن طرح جامع شهر یثرب بود. در حقیقت اسلام برای تحقیق اهداف اجتماعی و دینی خویش به شهر نیاز داشت. تاریخ اسلام سرشار است از مأموریت سکونت شهروندان و اقطاع اراضی و مرابطه (مرزبانی) در سرحدات کشور اسلامی که به تدریج به شهر تبدیل شدند. دو عاصمه عظیم اسلام بغداد و قرطبه اولی در ...

سرزمین های اروپایی در قرون وسطی از جمله در قرن دهم میلادی قربانی بربریت، جنگ ها، غارتگری ها و رقابت های شوالیه ها و طبقه اشراف بودند و از امنیتی نسبی برخوردار نبودند. ایشان همواره سعی داشتند با تشکیل دولت هایی مستقل و جنبش های دهقانی به دنبال ایستادگی در برابر مهاجمان و شکست آنها از وضعیتی پایدارتر برخوردار شوند. مورخان از قرن دهم به آخرین دوره از «عصر فترت» یاد می کنند. در این قرون اروپا به لح...

در طول تاریخ و حیات فرهنگی انسان، کاروان شعرو ادب، پویا و همپا با دانش و معرفت بشری در حرکت بوده و بسیاری از رویدادهای سیاسی، اجتماعی، اعتقادات مذهبی و شخصیت های برجسته را در خود پرورانده و به زمان ما آورده است. نگارنده در این اثر، با عنوان «بازتاب سیره و شخصیت اهل بیت در متون ادبی و عرفانی از آغاز تا پایان قرن هفتم » می کوشد تا با کاوش و پژوهش در لابه لای کتب و دیوان ها، عبارات و اشعاری که هما...

شعر فارسی قرن چهارم هجری که به جرئت می توان آنرا رکن شعر فارسی به حساب آورد، آمیخته با حکمت و اندرز است تا جایی که می توان شعر این دوره را شعر حکمی و اندرزی و برخی از شاعران این عصر را حکیم نامید. ادبیات تعلیمی در همه ادوار شعر فارسی حضور داشته است تا بدانجا که این نوع ادبی در کنار سیطره ی ادبیات غنایی و حماسی نیز به نسبت قابل توجهی دیده می شود. اشعار شاعران این دوره که سرشار از معارف گوناگون ا...

یکی از مضامین شعری که تقریباً در همة دوره های تاریخ ادب عربی حضوری چشمگیر داشته، خمریه سرایی است. در طی قرن چهارم و پنجم هجری، در سرزمین خراسان بزرگ، شاعران زیادی به زبان عربی شعر می سرودند که با مطالعة اشعار آن ها به راحتی می توان دریافت که خمریه سرایی در میان آن ها رشد بسیار چشمگیری داشته است. آنان در خمریات خود، بسیاری از جزئیات شراب را از جمله رنگ، بو، طعم، جام شراب، ساقی، و تأثیر شراب در رو...