نگاهی گذرا به نقدهای محمّد حسین ذهبی مؤلّف «التفسیر و المفسّرون» بر مجمع البیان طبرسی است. نگارنده پس از شرح حال اجمالی از طبرسی و تفسیر مجمع البیان به نقدهای محمد حسین ذهبی از این تفسیر می پردازد و در آغاز بر این نکته تأکید می ورزد که ذهبی بیش از آنکه به نقد تفسیر مجمع البیان بپردازد به مذهب مفسّر توجه نشان داده است، چنان تلقی از نقد ذهبی، نگارنده مقاله را به بررسی دیدگاه و مبانی فکری ذهبی واداشته...

این پژوهش با هدف شرح و نقد کتاب الاسرائیلیات فی التفسیر والحدیث تألیف محمد حسین ذهبی است. ورود اسرائیلیات به منابع اسلامی وآمیخته شدن آن با روایات اصیل، آسیب فراوانی به فرهنگ اسلامی وارد کرده است. علمای مفسر و محدثان جهان اسلام بدین خطر اذعان دارند، اهمیت و ضرورت این تحقیق دربیان و شرح دیدگاه های محمد حسین ذهبی درباره اسرائیلیات است.در این راستا این سوالات مطرح است که شیوه ی تألیف موضوعات و روش...

دو کتاب التفسیر و المفسرون ذهبی و التفسیر و المفسرون فی ثوبه القشیب معرفت به معرّفی روشهای تفسیری، تاریخ تفسیر و معرّفی تفاسیر و مفسّران پرداخته اند. بررسی و شناخت روش تفسیر به رأی، روش تفسیر اثری، بحث ها و روش های تفسیری مرتبط با آنها، آفات و ضعفها، تفسیر و تأویل، نظرات این دو نویسنده درباره آنها هدف اصلی ما در این پژ‍وهش است. در فصل اوّل، به زندگی آیت الله معرفت و دکتر محمّد حسین ذهبی و نواندیشی...

چکیده                                                                                                                                                                                   حادثه کربلا از وقایع مهم و به یادماندنی تاریخ اسلام است که مقاصد و مفاهیم والا و پرارزشی را در بردارد. با توجه به اهمیّت واقعه عاشورا ، اکثر مورخان اسلامی -که اهل ...

دو کتاب التفسیر و المفسرون ذهبی و التفسیر و المفسرون فی ثوبه القشیب معرفت به معرّفی روشهای تفسیری، تاریخ تفسیر و معرّفی تفاسیر و مفسّران پرداخته اند. بررسی و شناخت روش تفسیر به رأی، روش تفسیر اثری، بحث ها و روش های تفسیری مرتبط با آنها، آفات و ضعفها، تفسیر و تأویل، نظرات این دو نویسنده درباره آنها هدف اصلی ما در این پژ‍وهش است. در فصل اوّل، به زندگی آیت الله معرفت و دکتر محمّد حسین ذهبی و نواندیشی...

تفسیر به رأی، به معنای تحمیل نظر بر آن یا تفسیر قرآن توسط افراد غیرمتخصص یا تفسیر قرآن بدون توجه به قرائن عقلی و نقلی است که در احادیث اسلامی مورد نکوهش واقع شده است ولی در مورد مصادیق و تعریف آن در طول تاریخ اسلام دیدگاه‌های متفاوتی ارائه شده است. دکتر ذهبی و گروهی از قرآن‌پژوهان، تفسیر به رأی را به دو شاخه ممدوح و مذموم تقسیم کرده‌اند که این مطلب مورد نقد قرار گرفته است، چرا که مخالف اطلاق ا...

چکیده: نوشتار حاضر به بررسی احوال سه صوفی همنام یعنی کمال الدین حسین بن حسن خوارزمی، کمال الدین حسین بن شهاب­الدین خوارزمی و تاج­الدین حسین خوارزمی تبادکانی که احوال آن­ها در منابع خلط شده، می­پردازد. اصلی­ترین مسئلۀ این مقاله بررسی قطبیت سلسلۀ کبرویه پس از حاجی محمد خبوشانی، براثر اختلاط احوال دو صوفی به نام کمال­الدین حسین خوارزمی و تاج الدین حسین تبادکانی است، که اولی قطب سلسله حسینیه همدانی...

تفسیر المیزان و تفسیر الفرقان از جمله تفاسیر امامیه در عصر حاضرند که بر پایه روش تفسیری قرآن با قرآن نگاشته شده­ اند. دو مفسر با ذکر ویژگی­های قرآن تلاش کرده­اند که نشان دهند قرآن مبیّن خود می­باشد و در بیان مراد الهی به غیر خود نیاز ندارد. به رغم اینکه دو تفسیر بر مبنای روش قرآن با قرآن به رشته تحریر در آمده­اند اما دو مفسر در استفاده از آیات برای تفسیر آیات دیگر و استفاده از سنّت بر...

بطن و تأویل آیات‌قرآن، از دیرباز یکی از مسائل بحث‌برانگیز و مورد‌توجه اندیشمندان بوده که حجم گسترده‌ای از روایاتِ ذیل آیات را به خود اختصاص داده است. تطبیق بخش عمده‌ای از روایات بر امامت، دوستان و دشمنان آن‌ها در تأویلات شیعه، دستاویز برخی مخالفان شده است؛ ذهبی از‌جمله نویسندگان منتقدِ معاصر اهل‌سنت در کتاب «التفسیر و المفسرون»، شیعه را به تأویلات ناصحیح و افراطی آیات بر اهل‌بیت(ع) درراستای تحمیل...