این مقاله با بررسی چند مرقع مهم اواخر سدۀ دهم دیباچه‌­نویسی آنها، تاریخنامه‌های هنر مرقع­‌سازی را مورد مطالعه قرار می‌دهد. یکی از این دیباچه‌ها، دیباچۀ مرقع کتابخانۀ سپهسالار، شاه محمد مذهب است که متنی مشابه آن در چند مرقع دیگر وجود دارد. این مقاله می‌کوشد تا ریشه‌های تاریخی نگارش این متن را نشان دهد. بررسی تحولات مقدمه­‌نویسی مرقعات با تکیه بر مقدمۀ مرقع شاه محمد مذهب که نسخه­‌ای دیگر از مقدمۀ...

0

هنر خوشنویسی، به عنوان هنر ملی و نماد فرهنگ ایرانی و مظهر هنر اسلامی، در مسیر تکامل از پستی ها و بلندی های بسیاری عبور کرده و از تحولات اجتماعی تأثیر پذیرفته است. هنرمندان ایرانی در به ثمر رسیدن هنر خوشنویسی بیشترین نقش را داشتند. خوشنویسان پیشتاز هر دوره، با ابتکارات و خلاقیت های نوینی که در ارتقاء زیبایی و تکامل خطوط، به خصوص سبک نستعلیق به کار بردند، خوشنویسی این دوره¬ها را از ویژگی های خاصی...

شناخت ما از موزهء توپقاپیسرای استانبول،به واسطهء دارا بودن مجموعه ای غنی از آلبومهای نگارگری و نسخه های خطی نفیس ایران و بیش تر مربوط به عصر شکوهمند و طلائی نگارگری،می باید برای ما از اهمیت ویژه ای برخوردار باشد. بررسی،شناسائی و ردیابی آثار با ارزش نسخ خطی در موزهء توپقاپی از سده های هشتم تا دهم هجری-که مصادف با دورهء تیموریان است-می تواند هنر پژوهان،محققان و منتقدان هنری تاریخ ایران را با ویژگ...

تاکنون به جنبه‌های ادبی و اطلاعات تاریخی که دیباچه‌های مرقعات در خوددارند توجه فراوانی شده، لیکن زمینه‌های جامعه‌شناختی آن‌ها و توجه به ارجاعات متن به بیرون وبستر تاریخی که در آن قرارگرفته‌اند همچنان مغفول مانده است. دیباچه قطب‌الدین محمد بر مرقع شاه‌تهماسب در سال 964ق از معدود دیباچه‌هایی است که در این برهه زمانی علاوه بر خوشنویسی به مسئله نقاشی و نقاشان می‌پردازد. این پژوهش به دنبال این مسئله...

مرقع گلشن، موجود در کاخ گلستان در تهران، یکی از مهم‌ترین و کامل‌ترین مرقعات باقی‌مانده از نقاشخانۀ سلطنتی جهانگیرشاه بابری است، اما اوراق دیگری نیز از این مرقع در اقصی نقاط جهان پراکنده است. یکی از این اوراق تنها برگ مرقع گلشن مضبوط در کتابخانۀ چستربیتی دوبلین است و می‌تواند با این مرقع در ارتباط باشد. از آنجا که اوراق این مرقع به‌صورت جدا از هم نگهداری می شود، ترتیب قرارگیری آن ها حاثز اهمیت ا...

چکیده: از جمله ارزنده ترین نمونه های هنر تصویری ایران را می توان در مرقعات و نسخه های خطی ملاحظه کرد که شاهدی بر سیر تکاملی هنر نگارگری محسوب می شوند. دو نسخه مهم بوستان سعدی اثر کمال الدین بهزاد هراتی و هفت اورنگ سلطان ابراهیم میرزا از نمونه های ارزنده هنر ایران است که زمینه بررسی ها و مطالعات فراوانی را به وجود می آورند. نگارش متن حاضر با هدف شناسایی و مدون ساختن ویژگی های نگاره های بوستان ...

با تصرف شبه قارۀ هند در سدۀ اول هجری (8 میلادی) توسط مسلمین، طبیعتاً فرهنگ و هنر این سرزمین کهن به تدریج وارد عرصه ای شد که بسیار متأثر از نوع اسلامی آن بود. تأثیر این روند دینی و فرهنگی با استمرار در سده های آتی، خود را به دوره ای رساند که در آن مغولان در هند (گورکانیان) سلطنت می کردند. در این میان، نگارگری و نقاشی ازجمله هنرهایی بودند که جایگاه ویژه ای را در کنار معماری اسلامیِ این سرزمین پیدا ...

نستعلیق و تشعیر دو عنصر هم‌نشین در کتاب‌آرایی محسوب می‌شوند. شروع تقریبی این دو هنر در یک برهۀ تاریخی و کاربرد مکرر آن‌ها در کنار یکدیگر از عواملی است که پرداختن به این موضوع را ضروری می‌نماید. هدف این تحقیق شناسایی دقیق فرم نستعلیق و تشعیر در کتاب‌آرایی ایرانی در فاصلۀ زمانی دورۀ تیموری تا قاجار است. پرسش‌های این مقاله عبارت‌اند از: 1- چه عواملی سبب شکل‌گیری فرم نستعلیق و تشعیر در کتاب‌آرایی ا...

کانون هنری تبریز در سال­های ۸۹۶-۸۸۳ ﻫ یعنی سال­های سلطنت سلطان یعقوب آق قویونلو، بدیل کانون هنری هرات در زمان سلطان حسین بایقرا (۹۱۱-۸۷۵ ﻫ) بود. پیش از همه، کانون هنری سلطان یعقوب، مجالس و محافل ادبی و هنری و علمی او و هنرپروران و هنرمندان زمان وی پژوهیده شد. تتبع آثار بازمانده از این دوره، نسخه نگاره­ها، عمارات، مرقعات و غیره، از ملزومات بود. ویژگی­های این آثار و کیفیت تولید آنها که جملگی در ر...