مولانا حیدر هروی معروف به حیدر کلوچه پز از شاعران اواخر قرن نهم و اوائل قرن دهم هجری است که نخست در هرات نان کلوچه می‏پخت. در روزگار شاه اسماعیل صفوی به شاعری روی آورد و در عهد شاه طهماسب مشهور گردید و از آن به بعد به تجارت پرداخت و گذران زندگی اش بدین طریق بود. شعرش از عیوب و خطاهای دستوری و تعقیدات لفظی و معنوی مبراست و در قوافی و به کار بردن الفاظ اشتباه نمی کرده است؛ اگرچه در شعر او مفاهیم ...

حیدر هروی به گفته گلچین معانی در کاروان هند از شاعران خوب سده ده هجری است که چنان که باید شناخته نشده است. شناخت هرچه بیشتر این شاعر و بررسی سبک شعر وی، به ویژه در قیاس با مکاتب شعری رایج در سده ده هجری، ضروری به نظر می رسد. هم چنین لزوم ارائه صورت صحیح شعر وی با توجه به نسخه های خطی موجود، تصحیح دیوان شعر وی را ایجاب می کند. در این پایان نامه با اتّکا به سه نسخه خطّی که در کتابخانه های دانشگاه ت...

امیرحسینی هروی از عارفان گمنام قرن هفتم و هشتم هجری است. او با پرسش‌های هجده‌گانة خود، شیخ محمود شبستری را به سرایش گلشن راز برانگیخت. از امیرحسینی هروی آثار مهمی بر جای مانده است. بررسی افکار او در مطالعات تاریخی و تطبیقی تصوف اهمیت خاصی دارد. در این مقاله، سه نوع تأثیرپذیری محتوایی آثار هروی از میراث عرفانی کهن بررسی می‌شود. نخست، تأثیرپذیری از عارف هم‌عصرش مولانا در مباحثی مثل تشابه آغازین ک...

یوسف بن محمد بن یوسف هروی معروف به حکیم یوسفی یا مولانا یوسفی فرزند محمد بن یوسف و از پزشکان قرن 10 ه.ق می باشد. یوسف بن محمد ظاهرا از اهالی خواف خراسان بود که در ماوراء النهر دانش آموخت و در هرات می زیست و از ترس سرخ کلاهان با پدرش به هند کوچ کرد اهمیت خاص این حکیم این بود که او برای آسان کردن دانش پزشکی چندین منظومه سرود.از جمله آثار این حکیم می توان به موارد زیر اشاره کرد: رساله منظومه علاج ...

چکیده فرهنگ مصطلحات عرفانی – حکمی ویژه ی سید حیدر آملی در جامع الاسرار و منبع الانوار و مقایسه با مثنوی شریف مولانا به وسیله ی لیلا نعمتی یکی از مهم ترین و تأثیرگذارترین جنبه های فکری در حوزه ی ادبیات ایران و اسلام، آموزه های حکمی و مفاهیم عرفانی است که تلفیق این دو موضوع از قرن هفتم هجری به بعد به ویژه با ظهور بزرگانی همچون مولاناجلال الدین بلخی و سید حیدر آملی به اوج اعتلاء می رس...

مجمع الانشاء نام یکی از نسخه های خطی فارسی موزۀ بریتانیاست که بسیاری از کارشناسان و کتابشناسان از آن با عنوان مجموعۀ منشآت ابن ابوالقاسم حیدر بیک ایواوغلی نام برده اند. در این مقاله پس از معرفی این اثر، مطالب مفیدی دربارۀ اهمیت مجمع الانشاء، اسم و اقوام حیدر بیک ایواوغلی، زندگی نامۀ حیدر بیک و تاریخ تالیف و محتویات مجمع الانشاء نوشته شده که خواننده را با این اثر که در زمان صفویه نوشته شده است، ...

بی‌بی منجّمه سمنانی، بانوی نامدار و ستاره شناس ایرانی در قرن ششم از اهالی نیشابور، دختر کمال‌  الدّین سمنانی رئیس فرقة شافعیّة نیشابور و منجّم‌باشی سلطان محمّد خوارزمشاه بود. او به دلیل مهارت در علم نجوم، در دربار سلطان جلال الدّین خوارزمشاه و علاءالدّین کیقباد از جایگاه ویژه‌ای برخوردار شد. بیجة منجّمه، از زنان شاعر، منجّم و ادیب اواخر قرن نهم و اوایل قرن دهم هجرى است. وی به ماه کرمان شهرت داشت. معاص...

هنر شرق آن چنان دارای عمق، پیچیدگی و رمز و راز است که تا کنون دنیای مبهم محمد سیاه قلم و حتی هویتش در پرده ابهام مانده است. موضوع این پایان نامه به بررسی آثار محمد سیاه قلم و به خصوص جهان هیولایی این نقاش گمنام اختصاص دارد. این پایان نامه از نظر ماهیت و روش از نوع تحقیقات تاریخی و توصیفی و روش گردآوری اطلاعات آن کتابخانه ای است که در شش فصل تهیه و تنظیم شده است. فصل اول به کلیاتی در مورد نگا...

دورة تیموری از اعصار مهم ادب فارسی است. در این دوره سلطان حسین بایقرا و وزیر هنردوست و ادب‌پرورش، امیر علیشیر نوایی، شهر هرات را به مأمنی برای خیل عظیم شعرا، ادبا و هنرمندان بدل می­کنند. در نتیجه شعر و ادب، نگارگری و خوش‌نویسی در این مقطع تاریخی رو به ترقّی می‌گذارد. از برخورداران این خوان گستردة فضل و احسان، می­توان از قاضی نظام‌الدین هروی نام برد که از اعلام برجستة عصر تیموری و در شمار ستایندگ...

مجمع‌الانشاء نام یکی از نسخه‌های خطی فارسی موزۀ بریتانیاست که بسیاری از کارشناسان و کتابشناسان از آن با عنوان مجموعۀ منشآت ابن ابوالقاسم حیدر بیک ایواوغلی نام برده‌اند. در این مقاله پس از معرفی این اثر، مطالب مفیدی دربارۀ اهمیت مجمع‌الانشاء، اسم و اقوام حیدر بیک ایواوغلی، زندگی‌نامۀ حیدر بیک و تاریخ تالیف و محتویات مجمع‌الانشاء نوشته شده که خواننده را با این اثر که در زمان صفویه نوشته شده است، ...