مراسم حج از جمله مراسمی است که در اسلام اهمیت بسیاری دارد، اسلام آنرا سازماندهی نهایی نمود و احکام و دستورات ویژه ای برای آن در مقام اجرا قرار داده است. مسلمانان چه در زمان رسول خدا (صلی الله علیه آله) و چه پس از آن اهتمام ویژه ای به آن داشته اند.تاکید امامان معصوم در طول تاریخ به این بوده که از عظمت حج کاسته نشود. و بر این اساس حج در دوره خلفا هم همواره مورد توجه بوده است.همین طور در دوره عباس...

هدف اصلی از انجام این پژوهش مقایسه بین مفاهیم اخلاقی سور مکی و مدنی بر اساس ترتیب نزول به جهت دستیابی به حقانیت قرآن و جهان شمولی آن است. این مقایسه بر روی چهار واژه ی اخلاق فردی انفاق، ایثار، صدق و وفای به عهد صورت گرفت که شیوه¬ی ما بررسی مفاهیم بر اساس ریشه¬ی لغوی آنها بوده، و واژه¬های متقارب المعنی با آنها مد نظر قرار نگرفته است. این مفاهیم از جهات مختلفی چون تعریف، ویژگی¬ها، الفاظ مجاور، عو...

بررسی و مطالعه تاریخ عربستان قبل از اسلام نشان می دهد که عرب برای تأمین معیشت و رونق زندگی از لحاظ اقتصادی به تجارت روی آورده است. و تجارت رکن مهم در رفع نیازهای مادی و موجب فعالیت های اقتصادی و فرهنگی برون مرزی وی شده است . موقعیت اقلیمی و شرایط محیطی و همجواری با دریا و نبود استعداد زراعی موجب گردید که عرب برای امرار معاش به تجارت روی آورد. رونق تجارت سبب گردید که زندگی اشرافی و فرهنگ اشراف...

ابن علاَّن مکی ( 1057ـ980ق.) از عالمان بزرگ شافعی و صوفی مکه، نگارنده بیش از 180 اثر در حوزه‌های مختلف اسلامی که بیش از 30 اثر آن، درباره مکه و مدینه است. بنابراین، او نقش مهمی در تدوین آثار تاریخی درباره این دو مکان مقدس داشته و در آثارش، به تفصیل درباره مکان‌ها و وقایع مهم مدینه و مکه، سخن رانده است. یکی از حوادثی که منجر به تخریب کعبه و مسجدالحرام شد، جاری شدن سیل در سال 1039ق. اس...

حرم در اصطلاح فقهی به مکه و پیرامون آن تا محل أنصاب، اطلاق می گردد و مراد از حرمین، مکه و مدینه است. مکه به علت وجود خانه کعبه که قبله مسلمانان است، و انجام مناسک حج که یکی از مهمترین عبادات در شریعت اسلامی است، از احکام اختصاصی برخوردار است و مدینه نیز به علت وجود مرقد رسول اعظم صلی الله علیه و آله، مورد اقبال همه مومنان است. در این پژوهش، احکام اختصاصی حرمین از دیدگاه فریقین مورد بررسی تطبیقی...

سوره عنکبوت به گواه سیاق غالب آیات آن، مکی است اما وجود چند شأن نزول ذیل آیات ابتدایی آن و برخی قرائن درون‌متنی مانند اشاره به مسئله نفاق، موجب شده تا برخی مفسران قائل به نزول آیات 10 ـ 1 این سوره در مدینه و نزول آیه هشتم آن در سال نخست بعثت در مکه شوند. این باور منجر به پذیرش نزول گسسته این سوره از ابتدای بعثت تا حداقل 13 سال بعد از آن که پیامبر هجرت نموده، شده است، درحالی که شأن نزول آیه 8 در...

از مهمترین ویژگی های دوره ماقبل سلجوقی ونماد حکومت در جهان اهل سنت و موقعیت و جایگاهی در شهرهای مکه و مدینه و تلاش برای مدیریت کاروان های حج و مسافت و محدودیت های قدرت مالی و نظامی انجام اقدامات رفاهی و عمرانی در مسیرهای حرکت کاروان های حج بازسازی مسیر مکه، اهدای پول و خلعت به خاندان های با نفوذ مکه و مجاوران خانه خدا، حفر چاههای آب در مسیر مکه و بالاخره فرستادن جامه کعبه به صورت سالیانه در دور...

مکه و مدینه، در مقام خاستگاه وحی و مقدس‌ترین مکان‌های عبادتی ـ زیارتی، در طول تاریخ محل رجوع مسلمانان از مذاهب مختلف بوده است. در این مقاله، ارتباطات و مناسبات علمای شیعه و سنیِ هندوستان با حرمین شریفین، که در قالب سفر برای انجام مناسک حج و عمره، زیارت پیامبر9  و بهره‌گیری از اندیشمندان ساکن در آن دو مکان مقدس صورت می‌گرفته، بررسی شده و نتایج این سفرها نیز روشن گردیده است. همچنین در این نو...

مکه و مدینه دو شهر مقدس و منوّری است که دل همه مسلمانان برای آن می‌تپد و شوق دیدار آن، در قلب تمامی مؤمنان موج می‌زند. جایی که به همه مسلمانان تعلق دارد و همه بدان تعلق خاطر دارند. جای جای شهر مدینه، یادگاری است از حضور رسول خدا- ص- و اهل بیت- علیهم‌السلام-. در آن میان، حرم مطهر نبوی- صلّی اللَّه علیه و آله- جایگاه ویژه‌ای دارد.

سفرنامه‌هایی که در توصیف راه مکه، و مشاعر حج و آثار معنوی آن، بویژه شهرهای مقدّس «مکه» و «مدینه»، از دیرباز تاکنون به رشته تحریر درآمده، آن گونه که باید، مورد بحث و بررسی قرار نگرفته و حق آن ادا نشده است: در حالی که این نوشته‌ها، از کاملترین و معتبرترین منابع در باره حجاز، از جنبه‌های تاریخی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و جغرافیایی بشمار می‌رود.