حکیم ابو محمدالیاس بن موید نظامی گنجه ای از شاعران پارسی گوی سده ی ششم هجری است. مضامین اشعار وی با توجه به شرایط اجتماعی و فرهنگی و علمی عصر او به مسایل مذهبی، مدح و منقبت ائمه اطهار و مدح سلاطین، مواعظ و حکم ، عرفانو داستان سرایی اختصاص یافته است. این پژوهش به استناد اشعار او فرهنگواره ای از لغات و ترکیبات و اشارات قرآنی، احادیث و ابیات عربی، اصطلاحات دیوانی، عرفانی و . . . است که به صورت ال...

نظامی گنجه ای (م.۶۰۳ ق) در بیتی از شرفنامه، وقتی از «می» نام می برد، به منظور روشن کردن معنی کلام و جلوگیری از آمیختگی معنی حقیقی و مجازی می، توضیحاتی ارائه می دهد که در ضمن آن به بیت زیر اشاره می کند: «گر از می شدم هرگز آلوده جام              حلال خدا باد بر من حــــــرام» از آنجا که در قرآن کریم در چندین آیه، از جمله آیه های ۸۷و۸۸ سوره ی مائده تأکید شده که نباید «حلال خدای را بر خود حرام کرد»...

با توجه به اینکه در تحقیقات پیشین، تأثیرپذیری نظامی گنجه ای از زبان و فرهنگ مادری خود، در هفت پیکر و خسرو و شیرین اثبات شده است این پرسش مطرح می شود که آیا نظامی در شرفنامه هم از فرهنگ و زبان مادری متأثّر است؟ هدف این پژوهش بررسی این مسئله در شرفنامه است. برای تحقق این هدف، واژگان و ترکیبات و مثل نماهای مرتبط با زبان و فرهنگ مادری نظامی به روش پژوهش توصیفی و تکنیک تحلیل محتوا به روش کتابخانه ای،...

بیشتر دستاوردهای علمی بشر، بر پایه تحقیق و پژوهش استوار است و تولید علم، مرهون کوشش و تلاش پژوهندگانی است که در عرصه های مختلف دانش بشری گام نهاده اند. این پیشرفتهای چشمگیر در سایه دستیابی به روش منظّم برای حلّ مشکلات خویش به دست آمده است. توجّه به عنصر «روش» از ضروریّات انکارناپذیر پژوهش است. در اروپا نخستین گامها در راه تحقیق روشمند از اوایل قرن هفدهم میلادی برداشته شد؛ در حالی که در مشرق زمین، ف...

چکیده: با توجه به پیوند نقاشی و ادبیات در دوران گذشته تاریخ نقاشی ایران ، خمسه نظامی به دلیل اینکه دارای تصاویر ذهنی ( ایماژ) می باشد ، همواره مورد توجه نگارگران بوده است. آنچه در این تحقیق مورد بازبینی قرار گرفته ، بررسی معنای نور و رنگ در پنج گنج نظامی است و هدف ازارائه این موضوع ، شناخت معنا و مفهوم نور و رنگ از دیدگاه نظامی و بررسی وجوه تصویری و زیبایی شناسی اشعار وتجلی آن بر نگاره های ای...

چکیده ندارد.

استفاده از صناعات ادبی از اساسی ترین ابزارهای شاعران برای بیان مقصود است و یکی از مهمترین صنایع ادبی، تلمیح است. شاعر با استفاده از تلمیح و اکتفا کردن به یکی دو واژه که نشانه وسعت اطلاّعات و غنای فرهنگی خود اوست به خلق مضامین دست می زند و تداعی معانی ایجاد می کند و بر لطف و عمق شعر خویش می افزاید. نظامی گنجه ای در «خمسه یا پنج گنج» خود به مناسبت های گوناگون با آرایه تلمیح کلام خود را مزّین کرده ...

نظامی عشق را ساری در سراسر عالم وجود می داند و اعتقاد دارد همۀ کائنات اعم از جمادی، نباتی، حیوانی و انسانی نسبت به هم جنس خود کشش و جذبه ای دارند؛ یعنی جذب و انجذاب میان هم جنسان در سراسر جهان جاری است. همین نکته، جذبه ای ایجاد کرد که پژوهشی بر روی آن انجام شود؛ این مقاله به طور تفضیلی، عشق میان آدمیان را بررسی می کند که شامل گونۀ اصلی دوگانۀ عشق های حقیقی و مجازی است و چون هر یک از این دو به ن...

بیان و شیوه های بیانی در آثار نظامی خاصه در آثار بزمی او چنان گیرایی و شیوایی از خود دارد که خواننده را شگفت زده می کند. و او را با دنیای ناشناختهء زیبائیهایی که در ذهن یک شاعر خلاق می تواند بگنجد آشنا می کند. نظامی را با این وصف می توان شاعر ایده آل دانست که توانسته است نقاشی ها و تصویرسازی های بدیع و به یادماندنی در شعر خود به یادگار بگذارد. در این کار سعی شده است شیوه بیانی شاعر با توجه به ت...

چکیده: شعر زبان دل است و زاییده ی احساسات آدمی و شاعر کسی است که این احساسات و عواطف را با زبانی مخیل و موزون در ساختاری مطلوب ارائه می دهد. یکی از نواع شعر فارسی، نوع غنایی است. شعر غنایی، شعری است که مستقیماً احساسات و عواطف شخصی و خصوصی‏ شاعر را بیان می کند. داستان دلدادگی و دلستانی خسرو و شیرین از دل انگیزترین داستان های منظوم فارسی است که در ادبیات غنایی زبان فارسی بی‏تردید از جایگاه ویژ...