این مقاله حاوی یادداشتهایی ارزنده است از شادوران استاد جلال­الدین همایی که باریک­بینی­هایی را در برخی اشعار لسان­الغیب خواجه حافظ شیرازی بیان می­دارد. این یادداشتها که تاکنون در نشریه­ای درج نشده است، به لطف و عنایت استاد دکتر شاه حسینی در اختیار پژوهش­نامه فرهنگ و ادب قرار گرفته است. نکات مورد اشاره مرحوم همایی شامل دوازده مورد است که برخی را به اختصار و در حد اشاره و برخی را مشروح­تر بیان داش...

پژوهش حاضر به بررسی سبک شناختی اشعار همام تبریزی – شاعر قرن هفتم هجری - پرداخته است ؛ با توجه به بسامد بالای خصابص زبانی، ادبی و فکری اشعار سبک عراقی در دیوان وی، باید گفت : همام از جمله شاعران خوش قریحهی سبک عراقی است که متأسفانه جامعهی ادبی کمتر با اشعار وی آشناست، علاوه بر بخشیده است به « تشخّص سبکی » این، اشعار همام، حائز خصوصی هات منحصر به فردی است که به شعر وی خصوص رویکرد عرفانی و بهره...

اغلب سفینه‌ها، بیاض‌ها و جُنگ‌های شعری، به دلیل دربرداشتن آگاهی‌های ارزشمند و ابیات منتخب، از منابع جنبی مهم در تصحیح انتقادی آثار منظوم و نیز پژوهش‌های شعرشناسی به شمار می‌آیند. یکی از این جُنگ‌ها، دست‌نویسی از سفینة منظوم سعدالدّین الهی متعلّق به سدة دهم هجری است که به‌واقع تحریر سوّم و نهایی از دو سفینة یحیی توفیق (مورّخ 754 ق.) و جُنگ گنج‌بخش (به‌احتمال بسیار متعلّق به اواخر قرن هشتم هجری) به شمار ...

پژوهش حاضر به بررسی سبک شناختی اشعار همام تبریزی – شاعر قرن هفتم هجری - پرداخته است ؛ با توجّه به بسامد بالای خصابص زبانی، ادبی و فکری اشعار سبک عراقی در دیوان وی، باید گفت : همام از جمله شاعران خوش قریحه ی سبک عراقی است که متأسفانه جامعه ی ادبی کمتر با اشعار وی آشناست، علاوه بر این، اشعار همام، حائز خصوصیّات منحصر به فردی است که به شعر وی « تشخّص سبکی» بخشیده است به خصوص رویکرد عرفانی و بهره گیری...

گویش کنونی همدانی، بازماندۀ گویش ازدست رفتۀ همدانی کهن است که می توان بخشی از ویژگی های این گویش کهن را در سروده های دگرگون نشدۀ باباطاهر همدانی بازیافت. در این نوشتار به بررسی گزیده ای از واژگان گویش همدانی امروز پرداخته شده است. از ویژگی های این گویش، می توان به شمول بر برخی واژه های پهلوی و واژه هایی با ریشه های باستانی (اوستایی، پارسی باستان و سنسکریت) که در زبان فارسی معیار کاربرد ندارند، ...

گویش کنونی همدانی، بازماندۀ گویشِ ازدست‌رفتۀ همدانی کهن است که می‌توان بخشی از ویژگی‌های این گویش کهن را در سروده‌های دگرگون‌نشدۀ باباطاهر همدانی بازیافت. در این نوشتار به بررسی گزیده‌ای از واژگان گویش همدانی امروز پرداخته شده است. از ویژگی‌های این گویش، می‌توان به شمول بر برخی واژه‌های پهلوی و واژه‌هایی با ریشه‌های باستانی (اوستایی، پارسی باستان و سنسکریت) که در زبان فارسی معیار کاربرد ندارند، ...

همام یکی از شاعران بزرگ ادب فارسی است که با تمسک به تخیل هنری، و چنگ زنی به دامن پرنقش خیال، توانسته است چندین مصداق را با یک نشانه به منظر حضور و ظهور رسانده جهان تازه­ی شاعرانه­ای بیافریند، زیرا تصویر آفرینی و تصویرسازی یکی از راه­های گریز از زبان کلیشه­ای و بیرون رفت از زبان عادی و گذر به زبان ابهام آفرین ادبی است و بررسی ریشه­ای این گونه موارد تصویرساز، ما را با بخشی از ارزش­ها و زیبایی­های...

ایهام یکی از ترفندهای زیبایی شناسی است که موجب گیرایی کلام و غافلگیری و اعجاب خواننده، و نیز لذّت در کشف پس از درنگ آفرینی در پذیرش معنا و تکثّر لایه های معانی کلام می شود. در پژوهش حاضر، شانزده مورد از گونه های ایهامی ـ که به نوعی به توسّع دایرۀ معانی واژگان (دیوان همام) در محور همنشینی کلام می انجامد ـ طیّ 36 بیت بررسی شده و تکثّر معانی و مفاهیم اتّساعی واژگان شرح شده است. نویسنده در مقالۀ خویش به ...