بسیاری از مفاهیم در فارسی توسط فعل مرکب بیان می شوند. افعال مرکب فارسی از تعداد نسبتاً محدودی فعل سبک یا همکرد به همراه تعداد بی شماری جزءغیرفعلی ساخته می شود. به این صورت که یک فعل سبک مانند «کردن» یا «زدن» می تواند با همراه شدن با تعداد بسیاری اسم یا صفت مفاهیم بسیاری را در قالب فعل مرکب پوشش دهد. فارسی زبانان بدون آنکه تمام افعال مرکب را در دایره واژگان خود حفظ کنند قادر به درک و تولید آنها ...

وجود فعل مرکّب و تعیین ملاک هایی روشن برای تشخیص این نوع فعل از گروه های فعلی و افعال ساده یکی از جنجال برانگیزترین مباحث دستور؛ بخصوص در سال های اخیر بوده است. نویسنده ضمن اشاره و پاسخ گویی به برخی از شبهات موجود در ماهیت آن، کوشیده است دایره افعال مرکب فارسی را از آنچه معتقدان عدم گسترش پذیری فعل مرکب بدان قایلند،وسیع تر گرداند و با تحلیل ساختار این نوع فعل از دیدگاه معنا وصرف، به شناسایی هر چ...

افعال مرکب یکی از مطالب جالب حوزه ی نحو است که در زبان های مختلف از جمله زبان ترکی نظرات متنوعی را به خود اختصاص داده و توجه دستورنویسان سنتی و زبان شناسان نوین را به خود جلب کرده است. به خصوص، برخی مطالعات زبان شناسی پیرامون نوعی از افعال مرکب، تحت عنوان افعال مرکب ترکیبی، صورت گرفته اند که خود شامل دیدگاه های متنوعی می شوند. این تحقیق به مقوله ی افعال در گویش تبریزی از نقطه نظر نحوه ی تعیین س...

در این مقاله، به بررسی راه­کارهای انطباق وام­واژه­های فعلی در زبان­های فارسی، کردی و ترکی آذربایجانی می­پردازیم. شواهد موجود بیانگر آن است که زبان فارسی در مقام زبان پذیرا[1]، افعال قرضی را مستقیماً به صورت «فعل» در نظام فعلی خود وارد نمی­کند، بلکه از سه راه­کار عمدۀ دیگر انطباق وام­واژه­های فعلی یعنی «همکرد»، «وام­گیری معنایی» و «درج غیر­مستقیم» استفاده می­کند. با آن­که زبان کردی جزو زبان­های ا...

این پژوهش، به بررسی رده شناختی ساخت افعال دخیل در زبان های فارسی معیار، کردی سنندجی و ترکی آذری اختصاص دارد و آنرا بر اساس راه کارهای هولگ موس(2009) انجام داده ایم. در فصل اول این پژوهش، به بیان کلیات مربوط به تحقیق پرداخته ایم. فصل دوم، به پیشینه ی تحقیق و ذکر خلاصه ای از کارهای انجام شده تا زمان آغاز این کار، اختصاص دارد. در فصل سوم که مباحث نظری پژوهش می باشد، به موارد و نکات نظری که در کار ...

نحوة تشکیل فعل مرکب فارسی تاکنون کمتر مورد توجه زبان شناسان قرار گرفته است. هدف این مقاله قرار دادن اجزای فعل مرکب در بافت هایی زبانی است که تصورشان به مثابة عامل انگیزش تشکیل فعل مرکب موجّه به نظر می رسد. به عقیدة نگارندگان، افعال مرکب را می توان به طور مستقیم یا غیر مستقیم حاصل فرایند انضمام دانست. در اینجا مفهوم موسّعی از انضمام مدّ نظر است که آن را باxi نشان می دهیم و در آن x شامل مقولات اسم، ...

در فرهنگ‌ها و کتاب‌های دستور زبان فارسی در مورد مقولۀ واژگانیِ تعدادِ قابلِ توجهی از واژه‌های این زبان از جمله مصادر، اسامی و صفاتِ گزاره‌ای و افعالِ همکرد، اتفاقِ نظر وجود ندارد و این امر می‌تواند باعثِ پدید آمدنِ مشکلاتی برای زبان‌آموزان و محققانِ این زبان شود. در نظریۀ دستورِ حوزه‌ای، زبان به حوزه‌های مستقلی تقسیم می‌شود و این حوزه‌ها ممکن است در برخی از مدخل‌های واژه‌ها با هم تطابق نداشته باشند. در ا...

در فرهنگ ها و کتاب های دستور زبان فارسی در مورد مقولۀ واژگانیِ تعداد قابلِ توجهی از واژه های این زبان از جمله مصادر، اسامی و صفاتِ گزاره ای و افعالِ همکرد، اتفاقِ نظر وجود ندارد و این امر می تواند باعثِ پدید آمدنِ مشکلاتی برای زبان آموزان و محققانِ این زبان شود. در نظریۀ دستورِ حوزه ای، زبان به حوزه های مستقلی تقسیم می شود و این حوزه ها ممکن است در برخی از مدخل های واژه ها با هم تطابق نداشته باشند. در ا...

پژوهش حاضر در صدد بررسی و مقایسه ی ساخت مجهول در کردی و فارسی است و سعی در ترسیم ساخت های مجهول در دو زبان بر اساس دستور ساختمدار بنیادی دارد و همچنین در صدد تحلیل علل رده شناسانه در تحول متفاوت مجهول در دو زبان با توجه به ریشه ی مشترک آنهاست. یکی از مشکلات اساسی فراسوی مسئله-ی مجهول توجه صرف به جنبه های صوری و نادیده گرفتن جنبه های شناختی و نقش مدارانه ی زبان است. در این تحقیق برای بررسی مجهول...

  در این مقاله کوشیده‌ایم تا در چهارچوب دستور وابستگی ضمن برشمردن نقش‌های گوناگون فعل «شدن» در فارسی، از اهمیت واژگان در توصیف‌های نحوی سخن بگوییم. نگارندگان در این مقاله همچنین کوشیده‌اند تا به دقت از این اصل صورت‌گرایانه پیروی کنند که وجود نقش‌های دستوری هر زبانی را تنها با استناد به معیارهای صوری می‌توان پذیرفت و استعانت از معیارهای صرفاً معنایی برای تفکیک نقش‌های دستوری از هم، قابل قبول نیست...