چکیده مرثیه از آنجا که بیان کننده ی احساسات و عواطف شاعر است، در زمره ی ادبیات غنایی قرار دارد و به تناسب موضوع و محتوا به شاخه های مختلفی تقسیم می گردد. یکی از این شاخه ها مرثیه ها ی آیینی است، که موضوع بخش عمده ی آنها کربلا و حوادث روز عاشورا است. از قرن دهم هجری قمری با روی کار آمدن سلسله ی شیعه مذهب صفوی شعر آیینی، بخصوص مرثیه های مذهبی، رونق گرفت و برای اولین بار محتشم ترکیب بندی سرود که ...

محتشم کاشانی(935-996) را به سبب قصایدش که در استواری به قصاید انوری و خاقانی می‬ماند، «خاقانی ثانی» و به واسطۀ ترکیب‬بند پرشوری که در مرثیۀ امام حسین(ع) سروده، «حسان‬العجم» نامیده¬اند، اما وجه خلاقۀ سبک محتشم که چندان مورد توجه سبک شناسان و مورخان ادبی قرار نگرفته نه در غزل¬ها و قصاید بلکه در دو رساله «جلالیه» و «نقل عشاق» اوست. این دو رساله که به لحاظ ساخت روایی تغزلی و بیان تجربه های وقوعی و ...

موضوع عاشورا به عنوان یکی از پرشورترین و افتخارآمیزترین رویدادهای تاریخی، همواره مورد توجّه ملّت­های مختلف بوده و هست؛ تا آنجا که ادیبان و شاعران در آثار ادبی خود، از زوایای گوناگون به آن پرداخته­اند. در شعر عربی و فارسی هم شاهکارهای بسیاری درباره عاشورا آفریده شده که گاه بر ادبیّات سایر ملّت­ها تأثیری شگرف نهاده است. ترکیب­بند محتشم کاشانی یکی از این شاهکارها است که مورد استقبال شاعران متعهّد؛ از ج...

ترکیب بند روازد. بندی محتشم کاشانی در رثای امام حسین (ع) از جمله معدور اشعاری است که مرتبه و شأنی والا یافته و سرایندهء خویش را بر مسند شهرت نشانده است. در این مقاله عوامل توفیق محتشم در سرودن دوازده بند و قبول عام آن، از جنبه های صوری و محتوایی مورد بررسی قرارگرفته است. جنبه صوری شامل: انتخاب قالب مناسب، اننخاب وزن مناسب، انتخاب ردیف فعلی و تناسب خانه ها و سطرها. جنبهء محتوایی شامل: گزارش واق...