با توجه به این که قوام و پایه اصلی شکل گیری تشکیلات اداری آستان قدس مبتنی بر موقوفات وقف شده بر حرم رضوی بوده است؛ ضبط موقوفات و یا به عبارتی ضبط درآمدهای حاصل از آن توسط نادر شاه افشار، تأثیراتی را بر این مجموعه به همراه داشت. این تأثیرات در حوزه مالی، اداری آستان قدس به صورت خاص و در حوزه کاهش واقفان در جامعه وقت ایران و عدم رغبت آنها به اختصاص دادن اموال و املاک خود برای موقوفات مختلف به صو...

شهر مکه در قلب جهان اسلام، پایگاه وحدت و یکپارچگی تمام اقوام و گروه‌های مسلمانی بود که از اقصی نقاط قلمرو گستردة جهان اسلام به این دیار پای می‌نهادند. اداره و تسلط بر اوضاع مکه همیشه برای سلسله‌های حکومتگر در تاریخ اسلام اهمیت داشته و گاه محل نزاع نیز بوده است. در این میان به نظر می‌رسد ادارة شهر، رسیدگی به امور اجتماعی و اقتصادی ساکنان و مدیریت رویداد عظیم حج در طول تاریخ، مستقل از رقابت‌های س...

چکیده رساله حاضر، پژوهشی است که به بررسی نهاد وقف در شهرهای همدان و ملایر در دوره قاجار پرداخته است. در این پژوهش سعی بر آن است تا با توجه به کمیت و کیفیت وقف نامه ها، از یک سوکارکردهای اجتماعی و فرهنگی- مذهبی نهاد وقف و از سوی دیگر تاثیر شرایط اجتماعی و اقتصادی این دو شهر در نهاد وقف در دوره زمانی مورد بحث تحت بررسی و تحلیل قرار گیرد. وقف نامه های موجود در بایگانی اداره اوقاف شهرهای همدان و...

وقف و اوقاف از مهم ترین مسائل در ارتباط با تاریخ اجتماعی ایران است. اگرچه وقف با اعتقادات مذهبی پیوندی عمیق دارد، اما اهمیت و نقش آن در جامعه ارتباط تنگاتنگی میان آن و تاریخ اجتماعی برقرار می کند. واقفان همواره با ایجاد بناهای عام المنفعه و معین کردن موقوفاتی برای آنها به بخش عظیمی از نیازهای جامعه عصر خود پاسخ داده اند. بسیاری از ابنیه عمومی چون مساجد، مدارس، دانشگاه ها، بیمارستان ها، کاروانسر...

وقف به عنوان یک پدیده دینی و تاریخی از موضوعاتی است که کمتر ذهن یک پژوهشگر تاریخ را به خود مشغول نموده است. به طوری که کمتر محققی نهاد وقف را به عنوان موضوع تحقیق بر می گزیند و به مطالعه آن به ویژه در حوزه ی شهر یا یک روستا می پردازد. فقر اطلاعات و علاقه در جهت مطالعه نهاد مورد نظر و سیر تحولات آن در گیلان از دلایل انتخاب نهاد وقف به عنوان موضوع پژوهش بوده است. شایان ذکر است به جهت رشد و گسترش ...

در جوامع امروزی، یکی از عوامل توسعة ورزش مشارکت افراد جامعه است. این پژوهش با هدف شناسایی عواملی انجام شد که بتوانند خیران و واقفان را به عرصة ورزش سوق دهند. روش پژوهش، آمیخته بود و جامعة آماری متشکل از خیران، واقفان، مدیران و کارشناسان ورزشی و حج‌ و اوقاف بود که با توجه به روش نمونه‌گیری هدفمند و دردسترس، تعداد 150 نفر به‌عنوان نمونة آماری انتخاب شدند. ابزارمورداستفادهپرسش‌نامةمحقق‌ساخته‌ای بو...

نهاد وقف به عنوان یکی از پایگاه های مهم مالی، در جهت رفع نیازمندیهای جامعه از دیر باز مورد توجه قرار گرفته است اما پر کاربردترین عرصه در وقف از گذشته تا کنون بر اساس استناد به منابع، در زمینه مناسک دینی و آموزشی انعکاس می یابد. چنانکه می توان در تاریخ معـاصر از لابه لای وقفنامه های متعددی که در این زمینه شکل گرفته است به اهمیت و جایگاه موقوفات دینی و آموزشی در نزد واقفان پی برد. موقوفات استان م...

آب­انبارهای وقفی، یکی از تأسیسات عمومی و ضروری شهر تهران در دورۀ قاجار بوده­اند که با هدف تأمین آب شرب مردم شهر در محلات مختلف ساخته می­شدند. این تأسیسات آبی، بنابر عللی چون انگیزه­های واقفان، باورها و اعتقادات مردم، موقعیّت قرارگیری­شان در بافت شهری و رجوع افراد مختلف به آنها، در کنار کارکرد اصلی و حیاتی خود، یعنی تأمین آب شرب مردم، کارکرد­های دیگری نیز داشتند. مسالۀ اصلی پژوهش حاضر، بررسی کارک...

با توجه به این که قوام و پایه اصلی شکل‌گیری تشکیلات اداری آستان قدس مبتنی بر موقوفات وقف شده بر حرم رضوی بوده است؛ ضبط موقوفات و یا به عبارتی ضبط درآمدهای حاصل از آن توسط نادر شاه افشار، تأثیراتی را بر این مجموعه به همراه داشت. این تأثیرات در حوزه مالی، اداری آستان قدس به صورت خاص و در حوزه کاهش واقفان در جامعه وقت ایران و عدم رغبت آنها به اختصاص دادن اموال و املاک خود برای موقوفات مختلف به صو...

پژوهش حاضر کارکردهای موقوفات زنان از مشروطه تا پایان دورﮤ پهلوی اول و به‌طور نمونه زنان واقف شهر تهران را بررسی می‌کند. پویایی وقف در دوران اسلامی، به رونق فرهنگ و اقتصاد و حتی حوزه‌های فرهنگی جامعه انجامید. پس از انقلاب مشروطه و دگرگونی‌های سیاسی و اجتماعی جامعۀ ایران، وقف نیز متحول شد و در مناسبات فرهنگی و اجتماعی، جایگاه جدیدی به دست آورد. این پژوهش در پی آن است تا علاوه‌بر شناسایی کارکردهای...