این کتاب به بررسی چالشهای نظری و علمی نظریه "ولایت انتصابی فقیه" می پردازد. اهمیت این بررسی از آن رو است که اگر این چالش ها بی پاسخ بماند و چنان که عده ای مدعی اند، اگر ثابت شود که نظریه ولایت فقیه، نظریه ای تناقض نما و غیر منطقی و یا محال است، نوبت به گفتمان درباره ادله اثباتی این نظریه و سایر شاخه های آن نخواهد رسید. در بخش نخست از انتقادها و شبهه های مختلف درباره مفهوم ولایت مطرح شده است. بخ...

صرف نظر از دوره آغازین عصر غیبت کبری که رای غالب فقهاء مبتنی بر عدم مشروعیت دولت و نفی هر گونه همکاری با آن استوار بود، در دوره های بعد این نگرش منفی بتدریج تغییر یافت . تاسیس دولت آل بویه، منجر به تعدیل تاریخی دیدگاه فقهای شیعه و بازنگری در مبنای فکری دولت گردید. فقهای این دوره همکاری با سلطان را مطرح کردند و فتوی به همکاری با سلطان عادل یا جائری که اقامه حدود می کند، دادند. با روی کار آمدن صف...

تأثیر چشمگیر نظریه ولایت فقیه و نوپایی طرح آن و تراوش ذهنی اندیشمندان از سویی و هجوم فکری و فرهنگی بیگانگان برای ایجاد تردید و تزلزل در مبانی آن، از سوی دیگر، سبب طرح پرسش‌ها و شبهاتی در این زمینه گردید و ضرورت روشنگری بیشتر و نوپردازی قوی‌تر را نمایان ساخته است. از جمله شبهاتی که در این زمینه مطرح است، شبهه «ناسازگاری ولایت فقیه با دموکراسی» است. در این مقاله ثابت شد، نه تنها ولایت فقیه با دمو...

بررسی نقش و جایگاه مردم در ساختار سیاسی و اجتماعی جامعه از جمله موضوعات اساسی در نظریات اجتماعی متفکران مسلمان است. در نظریه اجتماعی امام خمینی جایگاه مردم در ساختار جامعه در ارتباط با نظریه ولایت فقیه قرار می گیرد . در نظریه ولایت فقیه که مهم ترین نظریه اجتماعی فقهای شیعه در عصر غیبت بالاخص دوره معاصر است، موضوع «نمایندگی» جایگاه ویژه ای دارد. اینکه فقیه نماینده خدا محسوب می گردد یا نماینده مر...

هدف اصلی در این پژوهش این است که ضمن بررسی موضوع ولایت فقیه، علل و زمینه های طرح ولایت فقیه در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و واکنش های جریان های فکری همچون ملی گرایان، ملی مذهبی ها و اسلام گرایان نسبت به این مقوله مورد بررسی قرار گیرد. در همین راستا، سوال اصلی این است که «علل و زمینه های طرح ولایت فقیه در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران چه بود و چه واکنش هایی را در میان گروههای مختلف برانگی...

ولایت فقیه به عنوان یک الگوی ایجابی حکومت نزد فقهای شیعه از گذشته تا به امروز دارای اهمیت بوده است. با این حال، این نظریه در عصر حاضر با حضور امام خمینی (ره) احیاء شد و در نهایت در قالب نظام جمهوری اسلامی از عرصهی نظر به عالم عمل راه یافت و محقق گردید. بیشک دو تن از شخصیتها و شاگردان امام خمینی (ره) که در ارتباط با ولایت فقیه و وجوه مختلف آن دیدگاهها و آرای غنی و قابل توجهی دارند آیتالله مط...

نظریه ولایت فقیه مهم‏ترین دستاورد اندیشه سیاسی مکتب شیعه است که در عصر غیبت، فقها درباره آن نظریه پردازی کرده‏اند. آیة اللّه‏ سیدعبدالحسین ‏لاری در ضمن حاشیه‏ای بر مکاسب شیخ انصاری، رساله «ولایة الفقیه» را نگاشته و در آن به بحث درباره ولایت فقیه پرداخته است. سید لاری معتقد است فقیه علاوه بر ولایت و قدرت تصرف عمومی، دارای مناصب متعددی است که همه آنها، ریشه در مناصب ائمه علیهم ‏السلام دارند. مهم‏...

ارائه نظریه"حکومت اسلامی بر مبنای ولایت فقیه" از یک سو نشان از درک عمیق امام خمینی(ره) از تبار تاریخی اندیشه ای خود و از دیگر سو،آگاهی و شناخت کامل از شرایط زمان و مکان خود دارد.نظریه ولایت فقیه با دو چالش اساسی روبرو بود:نخست،چالش نظریه ولایت با مقتضیات و ملزومات عصر جدید که ایشان،جمهوری اسلامی را طراحی نموده و دیگری چالش تاریخی محدودیت"حسبه" اختیارات ولی فقیه بود که چالش درونی حکومت اسلامی در...

ولایت فقیه نظریه مرکزی گفتمان سیاسی فقهی شیعه در عصر غیبت است. با وجود روایت های مختلف از این نظریه، تبیین حضرت امام خمینی در میان سایر تبیین ها جامعیت و عمق نظری و کارکردی خاص دارد.ایننظریه با اندیشه ایشان آغاز نشده، بلکه توسط ایشان  به تکامل رسیده است. تأملات ایشان هرچند ظاهراً با تحولات و تطوراتی همراه بوده، لیکن گذر زمان و مهم‌تر از آن تأسیس نخستین حکومت  اسلامی مبتنی ب...

ضرورت حکومت و دولت، یکی از مهم­ترین مسائل در حوزۀ فلسفۀ سیاسی بوده است که بر ضرورت وجود آن تأکید فراوانی شده است؛ به‌طوری‌که این امر از صدر اسلام با تشکیل حکومت اسلامی توسط پیامبر(ص) آغاز شد و توسط ائمه معصوم(ع) و در ادامه حکومت­های غاصب پس‌ازآن، ادامه پیدا کرد. بر اساس نظریه سیاسی اسلام، در عصر غیبت، ولایت و ریاست دین و دنیای جامعه اسلامی در دست شبیه­ترین فرد به معصوم(ع) قرار می­گیرد که همانا ...