یکی از ویژگی‌های کتاب «التفسیر الاثری الجامع» آیت الله معرفت، گردآوری اخبار تفسیری صحابه و تابعان در کنار روایات معصومان (ع) است. جایگاه علمی مؤلف و تفسیر وی و حساسیت موضوع حجیت اخبار صحابه و تابعان، اهمیت و ضرورت شناخت و معرفی دیدگاه او در این عرصه را نمایان می‌سازد. تحقیق حاضر با عطف توجه به سه مسأله اساسی در آرای استاد معرفت (یعنی مبانی خاص حدیث‌شناسی وی، چگونگی و کمیت بهره‌گیری از اخبار صحا...

امام رضا(ع) در مجلس مأمون و در مناظره با علمای مرو، درباره برتری عترت بر امت، از 34 آیه قرآن بهره می­برد و روش‌های استفاده امام از این آیات در این مناظره گوناگون‌ است. روش‌های امام در این مناظره عبارت است از: روش تفسیر قرآن به قرآن، استفاده از شأن نزول آیات، جری و تطبیق، بیان مصداق آیات و تفسیر مزجی. امام رضا(ع) با استفاده از روش قرآن به قرآن بسیاری از مبهمات آیات دربارۀ ا...

«آیات الأحکام» آیاتی از قرآن است که به‌تنهایی یا به‌کمک آیات دیگر، حکم یا احکامی از مسائل فقهی را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مباحث اسلامی در طول قرن‌ها، مورد گفتگو قرار داده ‌است. بر اساس فرمودۀ خداوند، پیامبر(ص) نخستین مفسر قرآن به‌شمار مى‌رود که وظیفه دارد آیات قرآن ازجمله آیات فقهى را براى مسلمانان تفسیر کند. پس از پیامبر اکرم(ص)</e...

عبارت «ال‌یاسین» بخشی از یک آیة قرآنیاست که فقط یک بار و در آیة 130 سورة مبارکة صافات به کار رفته‌است. مجال تفسیر این آیه با توجه به شرایط ویژة آن، معرکة ارائه و تقابل آرای متفاوت تفسیری است. گروهی از مفسران شیعه بر اساس روایات تفسیری ذیل آیه و اینکه یکی از اسامی پیامبر(ص) «یس» است و احتمالاً برای اثبات فضیلتی برای اهل بیت(ع)، قرائت صحیح آیه را «سلام علی آل‌یاسین» و مراد از این عبارت را اهل بیت ...

مدح اهل بیت(علیهم السلام) در اسلام و مخصوصاً در شعر شاعران، جایگاه ویژه ای دارد. این مدح در دوره های مختلف تاریخی فراز و فرود بسیاری داشته است. در دوره معاصر، عبدالعزیز عندلیب، اهل بیت(علیهم السلام) را مدح کرده و ضمن مدح، از آیات قرآن و روایات بهره گرفته است. او با طرح مفاهیم و مضامین دینی و آیات قرآنی و مدح پیامبر(ص)، باورهای دینی خود را اثبات کرده است. در اشعار او توصیفات، تشبیهات و آهنگ روح ن...

آیات بسیاری درقرآن وجود دارند که شأن نزول آنها در تفاسیر روائی شیعه، اهل بیت(ع) یا امام علی(ع) دانسته شده‌است؛ اما در تفاسیر اهل سنت بر افراد دیگری از جمله خلفای راشدین انطباق داده شده است. آیۀ 274 بقره یکی از این آیات است. آیۀ مذکور در تفاسیر اهل سنت، بر اصحاب خیل، عثمان بن عفان، عبدالرحمن بن عوف و ابوبکر مصادیق انفاق کنندگان منطبق شده است. بررسی‌ها در این مقاله نشان می‌دهد، روایات مورد استناد...

از میان این مبارزان نمی توان نقش شاعران دوره ی فترت را نادیده گرفت، که مدح و ستایش پیامبر (ص) و اهل بیت مطهرش(علیهم السلام) را سرلوحه ی کار خویش قرار داده، و در قالب شعر اندیشه ی ناب محمدی را که همان دوستی اهل بیت(ع) است، در جامعه رواج دادند و اشعار خود را با استناد به آیات قرآن و احادیث شریف با توسل به پیامبر(ص) و اهل بیت(علیهم السلام) مزین نمودند. و جلوه های زیبایی را که نشأت گرفته از چشمه سا...

بسیاری از روایات تفسیری ائمه اطهار(ع) در پی تفسیر آیات قرآن نیست، بلکه در پی تطبیق آن بر برخی از مصادیق آیه است. این در حالی است که عدم تفکیک حدود این روایات با روایاتی که درصدد تفسیر مفهوم آیه هستند، موجب شکل گیری پندارهای ناروا بر شیعه گشته است. اهمیت جداسازی انواع این روایات، ضرورت تحقیق حاضر را روشن می سازد. در این مقاله پس از استخراج روایات تفسیری آن حضرت از مهمترین تفاسیر روایی شیعه و کتب...

چکیده این مقاله مسئله‌ مطرح‌شده در آیات اهل ذکر را بررسی می‌کند. آیهٔ 43 نحل و 7 انبیا، به مخاطبان دستور داده است مطلبی را از اهل ذکر بپرسند. در تعیین مخاطب، پرسش، پرسشگر و پاسخ‌گو، دیدگاه‌های مختلفی مطرح شده است. مسئلهٔ تأمل‌برانگیز، تبیین مراد از اهل ذکر است. پرسش‌شونده کیست؟ اهل کتاب یا آگاه به تاریخ پیشینیان؟ اهل قرآن؟ امامان معصوم؟ یا اهل علم و دانش؟ استناد هر مفسری، ظاهر و...

لفظ قرآن ناطق، برای اولین بار توسط امام علی(ع) مطرح گردید. مقام قرآن ناطق از قرآن مکتوب بالاتر بوده و قرآن کریم در آیات بسیاری اشاره به مراتب ایشان و هدایت به سوی آنها نموده و اهل بیت (ع) را یگانه مرجعی که علم الکتاب در نزد ایشان است معرفی نموده‌است. بر پایه بسیاری از احادیث وارده، پیامبر اکرم (ص) و ائمه طاهرین (ع)، تنها مصادیق قرآن ناطق هستند؛ زیرا تمام رفتار، گفتار و کردار ایشان بر اساس...