میرسیدعلی همدانی (۱۳۱۴-۱۳۸۶م)، نمایندۀ بزرگ علم و ادب و فلسفه و حمکت مشرق‌زمین، در رواج و توسعۀ تعدادی از علوم زمان خویش سهم بسزا داشته است. یکی از آثار مهم این عارف شهیر «ذخیره‌الملوک» است که موضوع آن را پند و نصیحت به شاهان و حاکمان و دیگر طبقات جامعه تشکیل می‌دهد. این اثر متشکل از ده باب است. عقیدۀ شاه عادل و رعیت‌پرور در باب پنجم این اثر باعنوان «در احکام ولایت و سلطنت و عمارت و حقوق رعایا ...

پژوهش حاضر مطالعه ای تطبیقی و مقایسه ای است در باره مفهوم و جایگاه رابطه انسان و خدا از دیدگاه ریچارد رول (قرن چهاردهم میلادی) از سنت دینی مسیحیت و احمد غزالی(قرن پنجم هجری قمری) از سنت دینی اسلام. روش تحقیق مبتنی بر روش تاریخی، توصیفی و تطبیقی و مقایسه ای و با استفاده از ابزار فیش و منابع کتابخانه ای و هدف آن افزایش آگاهی از عارفان مسیحی و گسترش مطالعات مقایسه ای است. این تحقیق نشان داد که ر...

«ابلیس»، یکی از چهره‌های سرشناس تاریخ آفرینش است که در متون دینی و ادبی ـ به ویژه ادبیات تعلیمی و عرفانی ـ به او توجه شده است. شاعران و عارفان نامداری چون احمد غزالی، عین القضاة، سنایی، عطار و مولانا، با نگرشی عارفانه، گناهش را توجیه نموده و آن را برخاسته از عشق توحیدی او به پروردگارش دانسته اند. اقبال لاهوری، شاعر پارسی‌گو و فیلسوف آشتی جوی مسلمان، ابلیس را به گونه‌ای متفاوت در اشعارش مطرح ن...

بر پایه‌ی نسبت خرقه‌ی شاه نعمت ‌الله ‌ولی در شجره‌نامه‌اش، طریقه‌ی احمدغزالی که رفتن این طریقت به مغرب از مسلّمات تاریخ است با چند واسطه به شیخ ابومدین در تلمسان الجزایر می‌رسد. وپس از او نیز با‌ میانجیگری مشایخی به شاه نعمت ‌الله ‌ولی در ایران می‌رسد. ابن‌عربی به عنوان پدرعرفان نظری، ابومدین را در جای‌جای نوشته-هایش گرامی داشته و با عنوان شیخنا یا ابوالّنجا از او یاد می‌کند. فخرالّدین عراقی صوفی...

دیدگاه صوفیه نسبت به ابلیس، یکی  از بحث انگیزترین و در عین حال جذاب ترین مقولاتی است که در امهات متون آنان انعکاس یافته است. از یک طرف با آرایی کاملاً متشرّعانه مواجهیم که در ردّ شیطان و لعن او از درگاه  الاهی، بی هیچ شک و شبهه ای سخن رانده اند و از دیگر سو برخی از نام داران عالم تصوّف در دفاع از ابلیس و یا حداقل اعتذار او از عدم سجود بر آدم(ع) ، با تأویلات خود نهایت سعیشان را بکار گرفته اند و حتّی ...

پژوهش حاضر با عنوان «جریان مخالفت با فلسفه نزد ابن عربی، ابن تیمیه و محمد غزالی» و به منظور بررسی و نقد دلایل مخالفت ابن عربی، ابن تیمیه و محمد غزالی با فلسفه نگاشته شده است. مخالفت با فلسفه، جریانی است که از ابتدای قرن دوم هجری آغاز و در قرون پنجم و ششم هجری به اوج شدت خود رسید؛ بیش¬ترین مخالفان فلسفه در میان فقها، متکلمین و عرفا به چشم می¬خورند. ابن عربی، به عنوان یک عارف، میانه خوبی با فلس...

در این نوشتار سعی شده تا بعد از بیان کلیاتی در باب مساله رابطه عقل و دین و تاریخچه مختصری از ارتباط آندو در نزد فیلسوفان و اندیشمندان اسلامی به بررسی نحوه ارتباط عقل و دین یا به عبارت دیگر دین و فلسفه از منظر غزالی به عنوان بزرگترین و موثرترین مخالف سرسخت فکر فلسفی از یکسو و از دیدگاه ابوالولید محمدبن رشد معروف به شارح به عنوان یکی از مهمترین و جدی ترین طرفداران معرفت عقلانی و فلسفی از سوی دیگر...

یکی از مباحثی که در پژوهش های ادبی به صورت گسترده مورد نظر محققین قرار داشته، طرح پژوهش های مقایسه ای به منظور تبیین مضامین مشترک و متضاد آراء و نظرات ادبا و شعرای معاصر و کلاسیک بوده است. احمد غزّالی و مولوی جلال الدین بلخی، بخصوص در رابطه با اندیشه های عرفانی و عاشقانه از مهمترین رهیافت هایی بوده که مد نظر تحقیقی قرار داشته است. این پژوهش به دنبال بررسی و مقایسه اندیشه های احمد غزالی در سوانح ...

زبان تنها ابزار انسان برای بیان دقیق جهان تجربی او است. هر کس جهان را به گونه ای خاص در می یابد و آن را با زبانی ویژه گزارش می کند. با توجه به این اصل می پنداریم که زبان در سوانح، بیانگر تجربیات منحصر به فرد احمد غزالی است. در این مقاله برای تعیین دقیق جایگاه پیام زیباشناختی متن سوانح، آن را با توجه به نظریه ارتباط یاکوبسن بررسی و تحلیل می کنیم تا نشان دهیم زبان در این کتاب، اگرچه برای ایجاد ار...