فرهنگ کشور ما صبغه ای اسلامی داشته، و مفاهیم قرآنی جایگاه ویژه ای در تفکرات ایرانیان دارد. قرآن به عنوان یک منشور جهانی و فراگیر متضمن مجموعه آموزه هایی است که عمل براساس آنها رستگاری و کمال انسان را به دنبال دارد. بنابراین توسعه فرهنگ قرآنی، امری ضروری است که باید زیربنای همه شئون زندگی فردی و اجتماعی باشد. البته در این مسیر بسیاری از آسیب ها نمایان می گردد. از این رو توجه به آسیب های آن ضروری...

قرآن کتاب هدایت و تربیت بشر در تمام اعصار است. سبک و سیاق نوشتاری آن متفاوت از دیگر کتاب ها بوده و از هنر و ادب برای بیان مقاصد خود بهره برده است. در این کتاب، اصول اخلاقی و تربیتی به منظور فهم همه انسان ها ، به کمک زبان ادبی و هنری و در قالب مَثَل، قصّه، و... بیان شده است. از دیدگاه برخی یک چهارم قرآن و بعضی دیگر یک ششم آن در قالب قصّه بیان شده و قریب به شصت مَثَل در آن وجود دارد. افزون بر این، بخش...

قرآن کریم از همان روزهای نخستین نزولش، در تمامی ابعاد زندگی مردم اثر گذاشت و حتی از این فراتر رفته و در ادبیات ملل مسلمان نیز تأثیر شگرف نهاد و این امر به تنهایی به ادبیات قدیم ختم نمی شود بلکه تأثیر انکارناپذیر قرآن در دوره معاصر و به ویژه در ادبیات معاصر عرب کاملاً مشهود است. یکی ازشاعران برجسته ادبیات معاصر عرب،حافظ ابراهیم می باشد. وی به واسطه ی حافظه قوی که داشت توانست بسیاری از آیات قرآن...

یکی از مهم ترین آرایه های ادبی در ادبیات فارسی تلمیح است. هرگاه در شعری به طور غیرمستقیم داستان، واقعۀ تاریخی، آیه یا حدیث و یا سخن مشهوری  در ذهن تداعی شود، آرایۀ تلمیح به کار رفته است. آرایه های ادبی گاهی زیبایی آفرین اند و گاهی مددگر معنای شعر، و کم هستند هنرمندانی که از هردو وجه بهره داشته باشند. تلمیح این بهره دوجانبه را دارد و بدین لحاظ ارزشی دوچندان می یابد. در دیوان شعر رودکی نیز تلمیح ...

با نگاهی گذرا بر آثار بزرگان ادب فارسی پیداست که بسیاری از عبارات و تعبیرات و اشارات آنان به اقتباس یا الهام از این کتاب مبین و یا احادیث ائمه معصومین (ع) است. تمکین از ادبیات قرآنی توسط شاعران و نویسندگان عامل مهمی در اعتلا وفخامت بخشیدن به آثار آنان بوده است. اصولاً نمی توان در حوزه تاریخ ادبی ایران اثری یافت که متأثر از قرآن و حدیث نباشد. در قرن چهارم که اوج تمدن اسلامی بوده سهم ایرانی ها چه...

کیخسرو و ذوالقرنین دو شخصیت برجسته اند که در مجموعۀ ادبیات فارسی و متون تاریخی و اسطوره ای، از نظر نوع کنش و خصوصیات مربوط به زندگی، احوال و رفتار، شباهت فراوانی با هم دارند. اگرچه منابع مختلف به زندگی و احوال این دو شخصیت به صورت مجزا پرداخته اند، اما دربارۀ آنها و وجوه تشابه و همانندی آنها تحقیقی مستقل انجام نشده است. در این مقاله، نویسندگان با مطالعۀ کتب، اسناد و بازبینی حدود شصت اثر از مناب...

در ادبیات ملل اسلامی درباره ابلیس و طرد یا دفاع از او، به تلویح و تصریح، سخنان بسیار زیادی گفته شده است. برخی از عارفان نامی ایران، در خصوص اهمیّت بنیادین این شخصیت مهم قرآنی، حقایق زیادی را در آثارشان آشکار کرده اند. عطّار، یکی از برجستگان بادیه سلوک، در باب تمرّد و تقرّب ابلیس در مقابل درگاه حضرت عزّت، نظریاتی متناقض در آثارش بیان کرده است؛ وی گاهی ابلیس را ابزار خداوند دانسته که همه اعمال او براس...

مقاله معیار پژوهش قرآنی به بیان شاخص های اساسی قرآنی بودن پژوهش می پردازد. در این مقاله برای نخستین بار کاربرگی برای ارزیابی قرآنی بودن پژوهش طراحی و عرضه می شود. پس از بیان مفاهیم و تعریف پژوهش قرآنی، مراحل سه گانه تحقیقات مورد بررسی قرار گرفته و مشخص شده است که مطالعه ارزیابی میزان قرآنی بودن پژوهش بیش از همه در مرحله آغازین پژوهش ضرورت دارد که همان مرحله طرح ایده، بیانِ عنوان یا تبیین مسئله ی...

هدف: محققان در این مقاله بر آن بودند تا با مطالعۀ مبانی نظری روش معناشناسی، نسبت آن را با مبانی اسلامی سنجیده و اقتضائات بهره‌گیری از آن را در مطالعات قرآنی کشف کنند. روش: روش تحقیق در این م...

تأویل از جمله علوم مهم در فهم معنای باطنی آیات قرآن و احادیث است. ازجمله عارفانی که به این موضوع توجه ویژه نشان داده، جامی است. تأویلات جامی از آیات قرآن و احادث نبوی، بسیار قابل توجه است. وی در توضیحِ معانی باطنی آیات و روایات از ژرف­ترین اندیشه­­های عرفان نظری، سود برده است. نمود این مسئله در تأویلات قرآنی او شامل: تأویل جنت به ذات، ارض به حقایق اعیان، سماوات به اسما و صفات و نجم به انوار منعک...